Танкодром (Казан)
| Танкодром | |
| Нигезләнү датасы | 1950 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Россия |
| Халык саны | 30 000 |
 | |
| Танкодром | |
 Танкодром, «Легенда» һәм «Голливуд» торак комплекслары (апрель, 2021) | |
| Шәһәр: | |
|---|---|
| Шәһәр административ районы: | |
| Нигезләү датасы: |
1950 еллар |
| Халык саны: |
30 000 тирәсе кеше |
Танкодром — Казанның Совет районындагы микрорайон.
Территориаль урнашу, чикләре
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Танкодром микрорайоны Совет районының көньяк-көнбатыш ягын ябучы яссы калкулыкта урнашкан[1]. Аның территориясе чикләре өлешчә җир рельефы белән формалаштырылган. Чик көньяктан Танк урамы буйлап уза, ул Танкодром микрорайонын һәм Горки торак районын аерып тора. Микрорайонның көнбатыш чиге дә рельефлы сызыкка ия — ул Танкодром урнашкан калкулык итәгенә салынган Универсиада проспекты буенча уза. Микрорайонның төньяк чиге өлешчә Даурия урамы буйлап, ә аннары квартал эчендәге юллар буйлап уза, алар аз катлы һәм урта катлы торак корылмаларны «Легенда» һәм «Голливуд» биеклек торак комплексларыннан Отрадная урамы буйлап аерып тора. Танкодром чиге көнчыгыштан Гвардейская һәм Рихард Зорге урамнары буйлап уза.
Исеме
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Танкодром исеме Совет чорында барлыкка килә, әмма ул елларда рәсми булмаган. Ул 1929 елдан хәзерге микрорайон территориясендә урнашкан танк полигоныннан (танкодромнан) килеп чыга. Әлеге танкодром «Кама» яшерен совет-немец танк мәктәбенә карый һәм 1933 елга кадәр техник һәм тактик дәресләр үткәрү өчен файдаланыла[2].
2000-нче еллар башында Казан 51 идарә итүгә бүленгән, аларны идарәнең түбән территориаль органнарына әверелдерергә планлаштырганнар иде. Әмма ахыр чиктә алар шәһәр төзелеше-кадастр исәбе кысаларында учётлы торак комплекслары һәм шулай ук алар шәһәр Бердәм исәп-хисап үзәгенең шәһәр бүлекчәләре һәм торак-коммуналь хуҗалык идарәче компанияләренең админстарцияләренә ия булмаган. Шундый исәпкә алынган торак комплексларның берсе Танкодром исемен алган. Аның составына микрорайон үзе генә түгел, ә аннан көнчыгышка таба — Родина һәм Гадел Кутуй урамнары районындагы сәнәгать зонасы, шулай ук Дальний бистәсе территория дә кертелгән.
Хәзерге вакытта Танкодром исеме шулай ук берничә оешма тарафыннан кулланыла::
- «ТКХ Танкодром» идарәче компаниясе ҖЧҖ (2-нче Даурия ур., 3);
- РФ ЭЭМ Казан шәһәре буенча идарәсенең «Танкодром» 15нче полиция бүлеге (Курчатов ур., 7А);
- Казан шәһәре бердәм исәп-хисап үзәгенең «Танкодром» территориаль бүлеге (Латыш укчылары ур., 2А);
- «Татэнергосбыт» «Танкодром» АҖ территориаль участогы (Латыш укчылары ур., 2А);
- «Танкодром» балалар иҗаты үзәге (Латыш укчылары ур., 12).
Тарихы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Танкодром территориясе (1950 еллар ахырына кадәр) микрорайон төзелешенә кадәр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Революциягә кадәрге чорда Танкодром микрорайоны территориясе авыл хуҗалыгы ихтыяҗлары өчен кулланылган һәм Горки авылы крестьяннары карамагында булган.
1920 еллар башыннан бирле Танкодромда, хәзерге Карбышев урамы районында Горки аэродромы була, ул 1924 елдан башлап Беренче гражданнар аэропорты функциясен башкара (Н.М.Бычков исемендәге Казан аэростанциясе).
1929-1933 елларда калкулыкның бер өлеше танк техникасын сынау өчен танкодром буларак файдаланыла.
Совет чорында Танкодром микрорайоны төзелеше (1950 еллар ахыры — 1991 еллар)
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Танкодром микрорайоны 1950 еллар ахырында ике участоктан төзелә башлый.
Аларның беренчесе микрорайонның төньяк өлешендә урнашкан, анда 1957-1961 елларда Ерак Гвардия урамы буенча (1966 елдан-Отрадная урамы буенча) адресация алган 30дан артык ике катлы бер һәм ике подъездлы кирпеч йорт төзелгән; (1966 елдан — Отрадная урамы буенча; 1967 елда әлеге йортларның бер өлешенә Карбышев урамы буенча адреслар бирелә). 1963—1970 елларда биредә шулай ук дүрт һәм биш катлы «хрущевка» барлыкка килә.
Танкодром микрорайонындагы беренче төзелешнең икенче участогы көнбатыш өлешендә барлыкка килә, анда 2-нче Даурия урамы формалаша. Биредә 1959—1962 елларда өч ике катлы һәм өч катлы кирпеч торак йорт төзелә, ә 1963—1967 елларда өч «хрущевка» (берсе — дүрт катлы, икесе — биш катлы) төзелә.
-
1950 еллар азагы-1960 еллар башында Отрадная һәм Даурия урамнары тирәсендә сакланып калган ике катлы торак йорт төзелеше (апрель 2021)
-
Ике катлы торак йорт: Отрадная урамы, 18 (апрель 2021)
-
Ике катлы торак йорт: Отрадная урамы, 26/8 (апрель 2021)
-
1-464 сериясеннән биш катлы «хрущёвка»: 2 нче Даурия урамы, 15 (апрель 2021)
Танкодромның массакүләм төзелеше 1960 нчы елларның икенче яртысында башлана. Бу елларда яңа шәһәр магистрале — Рихард Зорге урамы салына, ул 1970 елларда төзелгән һәм Горки яңа торак районы ягына алып барган. Бу урам Танкодром микрорайонының көнчыгыш чиген билгеләде. 1966-1968 елларда биредә Рихард Зорге урамы буенча адресация алган 20гә якын биш катлы «хрущевка» төзелгән (нигездә, бу- 1-464 һәм 1-467 серияләрнең панель йортлары).
1968—1969 елларда Курчатов урамында, 1968—1970 елларда Комаров урамында, 1968—1974 елларда Латыш укчылары урамында адреслы биш катлы «хрущевкалар», шулай ук Даурия һәм Карбышев урамнары буенча адресланган аерым йортлар төзелә. Нигездә, бу 1-464 һәм 1-467 серияле панель йортлар була, әмма кайбер урыннарда шулай ук берничә 1-447 серияле кирпеч «хрущевка» төзелә .
Аның озынлыгы 1 км чамасы булган төньяк участогы бөтен Танкодром микрорайоны аша уза, Отрадная урамыннан башлап Даурия урамын кисеп үтеп, Танк чокыры аша җәяүле эстакада янында тәмамлана.[3]. Карбышев урамы (Дауриядән көньяктарак участокта) Танкодромның башка урамнарыннан сизелерлек аерылып тора, чөнки ул бөтен микрорайонның төп сәүдә һәм күңел ачу зонасы буларак уйланылган. Шул сәбәпле аңа парад кыяфәтен бирәләр: киңрәк тротуарлар салалар; Карбышев урамының машиналар йөрү өлешен микрорайонның калган урамнарына караганда киңрәк ясыйлар, яшелләндерелгән аергыч полоса белән каршы транспорт агымнарын чиклиләр. 1970—1977 елларда урам берничә тугыз катлы йорт белән төзелә[4]- беренче катлары кибет, җәмәгать туклануы һәм хезмәт күрсәтү өлкәсе биналарының дәвамлы анфиладасына әверелә. Карбышев һәм Курчатов урамнары киселешендә 1970 елда «Комсомолец» кинотеатры төзелә, ә аның янәшәсендәге территориядә парк зонасы булдыру күздә тотыла.
Танкодром микрорайонында яшәүчеләр өчен Даурия урамы мөһим транспорт әһәмияткә ия. 1980 нче елларга кадәр ул Казан үзәгенә маршрут автобуслары йөргән бердәнбер булган. Микрорайонның башка урамнары фонында Даурия урамы төзелеш характерындагы зур төрлелек белән аерылып тора. Совет чорында аның янында башта ике һәм өч катлы торак йорт (1950 еллар ахыры - 1960 еллар башы), ә соңрак берничә кирпеч һәм панельле «хрущевка» (1960 еллар ахыры-1970 еллар башы) төзелә. Шуның белән бергә бу урамда (Танкодром микрорайоны чикләрендә) шулай ук берничә иҗтимагый билгеләнештәге берничә объект, шул исәптән уку йортлары барлыкка килә.
1976 елда Танкодромның көнбатыш өлешендә 12 катлы кирпеч торак йорт (Даурия ур., 22А) — бөтен микрорайонның беренче биек бинасы төзелә. 1978—1987 елларда 1980—1990 елларда Танкодромның архитектур доминантлары булган 1-528КП-80 сериясенең[5] биш 14 катлы кирпеч бинасы төзелә.
-
Рихард Зорге урамында 1-464 сериянең биш катлы "хрущёвкалары"(апрель 2021)
-
1-447 сериясеннән биш катлы «хрущёвкалар»: Курчатов урамы, 10 (апрель 2021)
-
Танкодром микрорайонының көнбатыш өлешендә 1-528КП-80 сериясенең 14 катлы биеклекләре (сентябрь 2020)
-
Танкодром микрорайонының бер ишегалды (апрель 2021)
-
Карбышев урамындагы тугыз катлы торак йортлар (апрель 2021)
Совет чорыннан соң Танкодром микрорайонын төзү (1991 елдан)
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Советлардан соңгы чорда Танкодром микрорайонындагы төзелеш яки нокталы төзелеш ысулы белән (бушлыкларда), яки совет елларында төзелгән авария хәлендәге биналар урынында башкарыла.
1993 елда микрорайонның көнбатыш өлешендә 10 катлы панель йорт төзелгән (Латыш Укчылары ур., 41). 1997—1998 елларда төньяктарак ике кирпеч биеклеге —14 катлы (Латыш Укчылары ур., 12А) һәм 15 катлы (Латыш Укчылары ур., 14), ә 2008—2009 елларда тагын ике торак йорт төзелгән — 15 катлы (Даурияур., 22) һәм 19 катлы (Даурия ур., 24А).
2004—2015 елларда микрорайонның төньяк өлешендә, Отрадная урамы янында, 1950 еллар азагы — 1960 еллар башында төзелгән авария хәлендәге ике катлы биналар урынында берничә күпкатлы торак йорт барлыкка килде. Бу-төрле катлы кирпеч корылмалар: алты катлы бер йорт (Карбышев ур., 6), тугыз катлы ике йорт (Отрадная ур., 9 һәм 15) һәм 10 катлы бер йорт (Отрадная ур., 5).
Әмма Танкодром микрорайоны территориясендәге иң биек торак биналар 2018—2019 елларда төзелгән. Бу-монолит конструкцияле йортлар — 25 катлы «Даурия урамындагы йорт» торак комплексы (Даурия ур., 34Б) һәм 20 катлы «Комсомолец» торак комплексы (Карбышев ур., 50). Соңгы йорт 2010 елда янган "Комсомолец" кинотеатры бинасы урынында төзелгән (1990 нчы елларда анда "Мета" күңел ачу үзәге урнашкан).
2015 елда Танкодром микрорайоныннан төньякка таба Әмәт магистрале буйлап биек торак биналар төзү башланды. Биредә «Голливуд» (19-23 кат) һәм «Легенда» (23-26 кат) биек торак комплекслары төзелгән. Үзләренең биеклеге белән алар Танкодром микрорайонында өстенлек итүче катлар (5-9 кат) фонында нык аерылып тора.
-
Танкодром микрорайонындагы заманча биеклекләр; алгы планда - Горки торак районының тугыз катлы йортлары (сентябрь 2020)
-
«Даурия урамындагы йорт» 25 катлы торак комплексы - Танкодром микрорайонының иң югары бинасы (апрель 2021)
-
"Комсомолец» 20 катлы торак комплексы (октябрь 2020)
-
19 катлы торак йорт: Даурия ур., 24А(апрель 2021)
-
Танкодр микрорайонындагы Мәдинә мәчете (апрель 2021)
Урам челтәре
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Танкодром микрорайоны территориясе буенча, шулай ук аның чикләре буйлап 11 урам уза, шуларның берсе проспект статусына ия. Микрорайон эчендә дүрт урам мөһим — Даурия, Карбышев, Комаров һәм Курчатов урамнары.
| Микрорайон эчендә һәм периметры буенча уза торган Танкодром урамнары исемлеге | |||
|---|---|---|---|
| Урам исеме | Исеме расланган документ[6] | Элеккеге исеме | Озынлыгы (метраларла) |
| Биеклек урамы | Казан шәһәр башкарма комитетының 1968 елның 24 гыйнварындагы 61 номерлы карары
|
—
|
208[7]
|
| Даурия урамы | Казан шәһәр советының 1966 елның 19 октябрендәге 819 номерлы карары
|
—
|
3270[8]
|
| 2-нче Даурия урамы | Казан шәһәр башкарма комитетының 1960 елның 20 октябрендәге 19 номерлы карары
|
—
|
383[9]
|
| Карбышев урамы | Казан шәһәр башкарма комитетының 1967 елның 6 маендагы 380 номерлы карары
|
—
|
1973[10]
|
| Комаров рамы | Казан шәһәр башкарма комитетының 1968 елның 24 гыйнварындагы 61 номерлы карары
|
—
|
1043[11]
|
| Курчатов урамы | Казан шәһәр башкарма комитетының 1968 елның 24 гыйнварындагы 61 номерлы карары
|
—
|
732[12]
|
| Латыш укчылары урамы | Казан шәһәр башкарма комитетының 1968 елның 3 сентябрендәге 684 номерлы карары
|
Высотная улица | 640[13]
|
| Отрадная урамы | Казан шәһәр башкарма комитетының 1966 елның 6 декабрендәге 959 номерлы карары
|
Дальне-Гвардейская улица | 650[14]
|
| Рихард Зорге урамы | Казан шәһәр башкарма комитетының 1967 елның 6 маендагы 380 номерлы карары
|
—
|
3931[15]
|
| Танк урамы | —
|
—
|
1939[16]
|
| Универсиада проспекты | Казан шәһәр думасының 2013 елның 19 июлендәге 4-24 номерлы карары
|
—
|
2963[17]
|
Хакимият органнары
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Танкодром микрорайоны территориясендә хокук саклау органнарының территориаль бүлекчәләре генә урнашкан:
- РФ ЭЭМ Казан шәһәре буенча идарәсенең «Танкодром " 15 номерлы полиция бүлеге (Курчатов ур., 7А);
- РФ ЭЭМ Казан шәһәре буенча идарәсенең 15 нче номерлы «Танкодром» полиция бүлегенең миграция мәсьәләләре бүлеге (Комаров ур., 14).
Фәнни учреждениеләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Танкодром микрорайоны территориясендә бер фәнни учреждение - Татарстан Республикасы Фәннәр академиясенең Экология һәм җир асты байлыкларыннан файдалану проблемалары институты (Даурия ур., 28) урнашкан. Ул 2008 елда ике фәнни оешманы — Табигый системалар экологиясе институтын һәм Янучан файдалы казылмаларны эзләү һәм үзләштерү проблемалары үзәген берләштерү юлы белән оештырыла.[18].
Уку йортлары
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Урта һөнәри белем бирү уку йортлары (техникум, көллият)
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Танкодром микрорайоны территориясендә ике урта һөнәри белем бирү йорты урнашкан — Казан педагогика көллияте һәм Казан кооператив институтының урта һөнәри белем бирү факультеты.
Казан педагогика көллияте (Даурия ур., 30) үз тарихын 1876 елда, Казан Татар укытучылар мәктәбенә нигез салынганда башлый. 1921 елда ул Казан татар педагогия техникумы, 1937 елда — Казан педагогия училищесы, 1939 елда — Казан читтән торып педагогия училищесына, 1961 елда — кабат Казан педагогия училищесы, 1995 елдан хәзерге исемгә ия була.[19]. Танкодром микрорайоны территориясендә әлеге уку йортына 1970 нчы елларда нигез салынган. Анда 1643 студент белем ала.(2021 елга булган мәгълүматларга караганда)[20].
Казан кооператив институтының урта һөнәри белем бирү факультеты (Даурия ур., 32) - Казан кооператив институтының структур бүлекчәсенә әверелгән элеккеге Казан кооператив техникумы.
Гомуми белем бирү учреждениеләре (мәктәп, гимназия)
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Танкодром микрорайоны территориясендә 3 гомуми белем бирү йорты урнашкан, шуларның 2-се гимназия (8-нче һәм 90-нчы номерлы) һәм берсе-86-нчы номерлы урта гомуми белем бирү мәктәбе. Совет чорында (1980 еллар) Танкодромда 4 мәктәп була. Югарыда күрсәтелгән мәктәпләрдән тыш, 79 нчы мәктәп (Рихард Зорге ур., 1А) бар иде. 2017 елда Казан мәктәпләрен берләштерү һәм эреләндерелгән «мәгариф үзәкләре» булдыру проекты кысаларында 79-нчы номерлы мәктәп күршедәге 8-нче номерлы гимназия составына кереп, эшчәнлеген туктатты (Латыш укчылары ур., 15)[21].
8 нче гимназия Танкодромдагы укучылар (1655) һәм укытучылар саны буенча иң зур гомуми белем бирү йорты (108) булып тора. (2021 елга булган мәгълүматларга караганда).
| Танкодром микрорайоны территориясендә урнашкан гомуми белем бирү йортлары исемлеге (2021 елга) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Уку йортының исеме һәм номеры | Адрес | Нигез салыну вакыты | Педагоглар саны | Укучылар саны |
| 8-нче гимназия[22] | Латыш укчылар урамы, 15 (төп бина); Рихард Зорге урамы, 1А (башлангыч мәктәп бинасы) |
1969
|
108
|
1655
|
| Аерым предметларны тирәнтен өйрәнү белән 86 нчы урта гомуми белем бирү мәктәбе[23] | Даурия урамы, 26 | 1982
|
48
|
914
|
| 90 нчы гимназия[24] | Комаров урамы, 12 | 1970
|
46
|
875
|
Мәктәпкәчә белем бирү учреждениеләре (балалар бакчалары)
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Танкодром микрорайоны территориясендә 8 муниципаль балалар бакчасы урнашкан.
| Танкодром микрорайоны территориясендә урнашкан муниципаль балалар бакчалары исемлеге (2021 елга) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Балалар бакчасы исеме һәм номеры | Адрес | Тәрбиячеләр саны | Балалар саны | |
| Катнаш төрдәге 224 нче балалар бакчасы | Даурия урамы, 24 (төп бина); Даурия урамы, 48Б (филиал) |
1977
|
13
|
160
|
| 280 номерлы балалар бакчасы | 2-нче Даурия урамы, 19 | —
|
—
|
—
|
| Катнаш төрдәге 316 номерлы балалар бакчасы | Карбышев урамы, 44 | 1973
|
31
|
219
|
| Катнаш төрдәге 328 нче балалар бакчасы | Латыш укчылары , 4А | 1974
|
12
|
166
|
| Катнаш төрдәге татар телендә тәрбия бирүче 330 - нчы номерлы балалар бакчасы | Карбышев урамы, 15А (төп бина); Рихард Зорге урамы, 1Б (филиал) |
1974
|
35
|
380
|
| Катнаш төрдәге 332 нче балалар бакчасы | Курчатов урамы, 10А (төп бина; Курчатов урамы, 14А (филиал) |
1973
|
35
|
400
|
| Канаш төрдәге 333 нче номерлы билингваль балалар бакчасы | Комаров урамы, 22 (төп бина); Курчато урамы, 5А (филиал) |
1974
|
24
|
282
|
| Катнаш төрдәге 377 нче балалар бакчасы | Отрадная урамы, 24А (төп бина); Отрадная урамы, 34 (филиал) |
1985
|
27
|
338
|
Шулай ук Танкодром микрорайоны территориясендә 2019—2020 елларда Казан һәм Татарстан митрополиты Феофан фатихасы белән төзелгән «Росток» православие балалар бакчасы (Рихард Зорге ур., 25А) эшли. Ул 2013 елда Рус Православие Чиркәвенең Татарстан митрополиясе Казан епархиясе тарафыннан гамәлгә куелган изге Гурий Казан исемендәге православие гимназиясенең структур бүлекчәсе булып тора. «Росток» балалар бакчасының өч катлы бинасында йөзү бассейны, тозлы мәгарә, музыка һәм спорт заллары, медицина кабинеты, мәктәпкәчә әзерлек һәм йорт гыйбадәтханәсе бар. Ул 15 тәрбияләнүчегә исәпләнгән[25][26][27].
-
Татарстан Республикасы Фәннәр академиясенең Экология һәм җир асты байлыкларыннан файдалану проблемалары институты: Даурия урамы, 28 (апрель 2021)
-
Казан педагогия көллияте: Даурия урамы, 30 (сентябрь 2020)
-
79 нчы элеккеге мәктәп бинасы - 1966 елда ачылган Танкодром микрорайонындагы иң беренче мәктәп бинасы: Рихард Зорге урамы, 1А (апрель 2021)
-
86 нчы урта мәктәп - 1982 елда ачылган: Даурия урамы, 26 (апрель 2021)
-
377 нче балалар бакчасы: Отрадная урамы, 24А (апрель 2021)
Мәдәният учреждениеләре
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1970 елда Карбышев һәм Курчатов урамнары киселешендә "Комсомолец" кинотеатры төзелә. 1990 нчы елларда бина хосусыйлаштырыла һәм Казан эшкуары А. Г. Сапоговскийның милкенә күчә, ул кинотеатр урынына анда спорт залы һәм дискотекасы булган «Мета» күңел ачу үзәген ача. 2010 елда бинада янгын чыга, шуннан соң ул ташландык була. 2012 елда аны сүтеп алалар, ә берничә елдан соң бу урында күп катлы «Комсомолец» торак комплексы төзелә.[28][29].
Музейлар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]«Казанның барлык музейлары» белешмә-юллама йөртүчесе мәгълүматлары буенча, 2004 елга Танкодром территориясендә уку йортлары каршында урнашкан 3 кечкенә музей булган: 1 - Казан кооператив техникумы каршында, 2 - мәктәпләр (гимназияләр) янында[30].
Казан кооператив техникумы каршындагы[31] Татарстан Республикасының кулланучылар кооперациясе тарихы музее (Даурия ур., 32). 1997 елның декабрендә Татреспотребсоюз инициативасы белән ачыла.
«Музей экспозициясе ике бүлмәдә урнашкан.
Мәйданы 50 кв. метр чамасы булган беренче бүлмәдә Россиядә һәм Татарстанда кулланучылар җәмгыятьләрен булдыру тарихы турында сөйләүче экспозиция эшли.
Биредә төрле елларда авыл кибетләренең фотосурәтләре, документлары, товар ассортименты белән танышалар, Казан һәм республиканың иң яхшы кулланучылар җәмгыятьләре турында беләләр...
Икенче бүлмәнең экспозиция мәйданы 15 кв. тирәсе метр. Анда XIX гасырның икенче яртысындагы кулланучылар җәмгыяте лавкасы интерьеры торгызыла. Биредә ул заман көнкүрешенең чын предметлары: мануфактура, савыт-саба тюклары, оригиналь чуен үлчәүләр һәм аларга төрле үлчәмнәр, азык-төлек продуктларының төрү материалы - чәй, бал, конфет, сабын, халык куллана торган товарлар»[32]
Гомуми белем бирү учреждениеләре каршындагы музейлар (2004 елга булган мәгълүматлар буенча):
- 8 нче гимназия каршындагы (Латыш укчылары урамы, 15) II дәрәҗә Суворов орденлы укчылар дивизиясенең Кызыл Байрак Орша 352 нче сугышчан дан музее;
- 79 нчы урта мәктәп каршындагы Рихард Зорге музее [33] (Рихард Зорге урамы, 1А) - 1986 елда нигез салынган, 2004 елда реставрацияләнгән[34].
Китапханә
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Танкодром микрорайоны территориясендә Казан шәһәренең Үзәк китапханә системасының 18 нче китапханә-филиалы эшли (Карбышев урамы, 40).
Һәйкәлләр, монументлар һәм башка истәлекле объектлар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Танкодром микрорайоны территориясендә монументаль типтагы биш объект урнашкан, алар барысы да Бөек Ватан сугышы (1941-1945) һәм хәрби хезмәт белән бәйле.
Советлар Союзы Герое Рихард Зорге һәйкәл-бюсты. Совет чорында 79 нчы мәктәп (Рихард Зорге урамы, 1А) территориясендә ачыла, анда хәзерге вакытта 8 нче гимназиянең башлангыч сыйныфлары урнашкан.
Рихард Зорге урамы хөрмәтенә истәлекле таш (герой турында аңлатмалы мәгълүмат белән) шул ук урам буйлап исемсез бульварда урнаштырылган. Анда татар һәм рус телләрендә түбәндәге сүзләр язылган: «Урам Советлар Союзы Герое Рихард Адольфович ЗОРГЕ исемен йөртә, 1895-1944. Разведчик, фашизм һәм япон милитаризмын фаш иткән».
Дмитрий Карбышев урамы хөрмәтенә истәлек ташы (герой турында аңлатма белән) 2021 елның маеннан башлап Карбышев исемен йөртә торган скверда урнаштырылган. Әлеге ташка татар һәм рус телләрендә мондый сүзләр язылган: «Урам Советлар Союзы Герое Дмитрий Михайлович КАРБЫШЕВ, 1880-1945, совет хәрби башлыгы, инженер гаскәрләре генерал-лейтенанты, профессор, хәрби фәннәр докторы исеме белән аталган.Фашистларга хезмәт итүдән баш тарта һәм "Маутхаузен" лагерында һәлак була.».
Бөек Җиңүнең 40 еллыгы хөрмәтенә стела 1985 елда Бөек Ватан сугышында Җиңүнең 40 еллык юбилее уңаеннан Гвардейская һәм Даурия урамнары почмагында урнаштырылган. Элек бу урында 1950—нче еллар ахыры — 1960 нчы еллар башында барлыкка килгән Даурия урамы буйлап төзелгән кирпеч торак йорт булган, ләкин 1984—1985 елларда аны сүткәннәр, чөнки ул Гвардейская урамының машина юлларын киңәйтүгә комачаулаган.
Татарстан чик сакчыларына монумент. Аллея башында Чик сакчылары билгеләнгән, ул Комаров урамының җөп ягы буйлап бара. 2007 елда СССР чик буе гаскәрләре ветераны, «Мәдинә» мәчетенә (Курчатов урамы, 4А) нигез салучы һәм беренче имам Г.З.Хәлиуллин (1932—2004) инициативасы белән бу урында чик сакчыларына беренче монумент куела. 2018 елда СССРның чик буе гаскәрләрен төзүгә 100 ел тулу уңаеннан яңа монументаль композиция ачылды. Ул "Чик буе гаскәрләре отличнигы" билгесе, СССР гербы белән чик буе баганасы һәм саклык чик буе катерыннан якорь сурәтләнгән "Татарстан чик буе сакчыларына" истәлекле стеласыннан тора. Стела нигезендә СССР Дәүләт чигеннән алынган җир, киләчәк буыннарга юллама салынган капсула һәм чик буе гаскәрләренең 100 еллыгына багышланган медаль салынган.
Парклар, скверлар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Танкодром микрорайоны төзелешенә кадәр бу территория яшеллекләрдән мәхрүм ителгән диярлек. Микрорайон барлыкка килү белән генә ишегалларын, урамнарны, чокырлы авышлыкларны акрынлап яшелләндерү башланды, һәм хәзер Танкодром шактый күп үсемлекчелеккә ия.
Бигрәк тә совет чорында Танк чокыры һәм Танк урамы буйларында агачлар утыртылды, шуның нәтиҗәсендә шактый гына урман-парк зонасы булдырылды. Әлеге яшел территориянең бер өлеше «Комсомолец» паркы чикләренә керә.
«Комсомолец» паркы Танкодром микрорайонының көньяк өлешендә урнашкан, Карбышев, Курчатов, Комаров һәм Танк урамнары арасындагы территорияне биләп тора. Аның формалашуы совет чорында ук башланган, ләкин ул вакытта аның рәсми атамасы да булмаган. 1996 елда паркка беренче реконструкция ясала[35], аның нәтиҗәләре буенча ул өлешчә төзекләндерелә.2018 елда «Парклар һәм скверлар» республика программасын гамәлгә ашыру кысаларында яңа реконструкция үткәрелде[36], нәтиҗәдә парк заманча төзекләндерелгән һәм рәсми атамасы - «Комсомолец» (биредә совет чорында булган бер исемдәге кинотеатр истәлегенә) барлыкка килгән.
М. Карбышев урамындагы сквер Карбышев, Даурия һәм Рихард Зорге урамнары арасында урнашкан. Беренче тапкыр ул 2015 елда «ЖБИ–3» компаниясе акчасына төзекләндерелә. Бу компромисслы карар нәтиҗәсе булды-әлеге торак комплексын төзүгә (2015) каршы чыгыш ясаган һәм булачак «Комсомолец» паркы составында территорияне саклап калуны таләп иткән Танкодром халкына компенсация булды[37]. Сквер барлыкка килгәннән бирле исемсез була, әмма 2021 елның маенда рәсми исем — Д. М. Карбышев скверы була, чөнки ул танылган совет генералы исеме белән аталган урамда урнашкан[38].
Ясалма яшелләндерү ярдәмендә Рихард Зорге урамындагы торак йортлар белән аның юл өлеше арасындагы ярты километрга якын бульвар зонасы барлыкка килә. Биредә җәяүлеләр өчен юллар салынган яшел утыртмаларның киңлеге 50 метрга якын тәшкил итә. Әмма бу яшел зонаның рәсми атамасы юк.
2019 елда Казанның шәһәр хакимияте тарафыннан танкодромлы калкулыкның көнбатыш битендә, Универсиада проспекты буенда "Любитель" бакчачылык ширкәте урнашкан озын парк зонасы төзү турындагы мәсьәлә күтәрелә. Аның составында 157 бакча участогы, 43 корылма бар, шуларның яртысына якыны – ел әйләнәсе «дача амнистиясе» кысаларында легальләштерелгән йортлар, калган яртысы – бакча йортлары, аларның күбесе ташландык хәлдә[39]. Планлаштыру проекты нигезендә югарыда күрсәтелгән барлык корылмаларны сүтү һәм алар урынында җәяүлеләр һәм велосипед юллары авышлыгында каскадлы урын белән парк зонасы булдыру күздә тотыла[40][41]. Бу хактагы мәгълүмат халыкка җиткерелгәннән соң, бакча участоклары хуҗалары, барыннан да элек, биредә даими яшәүче, шулай ук күрше күпкатлы йортларда яшәүчеләр парк төзүгә каршы чыгыш ясадылар[39]. Кискен дискуссия берничә ай дәвам итте, әмма 2020 ел башына сүнде, чөнки хакимият тарафыннан актив гамәлләр бүтән күрелми.
-
Советлар Союзы Герое Рихард Зоргеның 8 нче гимназиянең 2 нче бинасы ишегалдында (элеккеге 79 нчы мәктәп) һәйкәл-бюсты (апрель 2021)
-
Рихард Зорге урамы хөрмәтенә герой турында аңлатма белән истәлекле таш (апрель 2021)
-
Даурия һәм Гвардейская урамнары почмагында Җиңүнең 40 еллыгы уңаеннан стела (апрель 2021)
-
Комаров урамында Татарстан чик сакчыларына монумент (апрель 2021)
-
«Комсомолец» паркына керү (апрель 2021)
Шулай ук карагыз
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ Микрорайон Танкодром на карте Казани.
- ↑ Султанбеков Б. Ф. . — 300 экз. — ISBN 5-93001-026-9.
- ↑ Южные участки улицы Карбышева пролегают за Танковым оврагом, на территории жилого района Горки.
- ↑ Первые девятиэтажки в микрорайоне Танкодром появились в 1970 году по следующим адресам: ул. Карбышева, 15; ул. Рихарда Зорге, 1/11; ул. Латышских Стрелков, 29.
- ↑ Самый первый в микрорайоне Танкодром 14-этажный жилой дом был построен Казанским заводом резиновых технических изделий (РТИ) в 1978 году по адресу: ул. Даурская, 20А.
- ↑ Реестр названий улиц города Казани. Утверждён Постановлением Исполнительного комитета г. Казани от 3 февраля 2016 года № 286. әлеге чыганактан 2021-01-12 архивланды. 2021-04-23 тикшерелгән.
- ↑ Высотная улица в Казани. әлеге чыганактан 2021-04-23 архивланды. 2021-04-23 тикшерелгән.
- ↑ Даурская улица в Казани. әлеге чыганактан 2021-04-23 архивланды. 2021-04-23 тикшерелгән.
- ↑ 2-я Даурская улица в Казани. әлеге чыганактан 2021-04-23 архивланды. 2021-04-23 тикшерелгән.
- ↑ Улица Карбышева в Казани. әлеге чыганактан 2021-01-11 архивланды. 2021-04-23 тикшерелгән.
- ↑ Улица Комарова в Казани. әлеге чыганактан 2021-04-23 архивланды. 2021-04-23 тикшерелгән.
- ↑ Улица Курчатова в Казани. әлеге чыганактан 2021-04-23 архивланды. 2021-04-23 тикшерелгән.
- ↑ Улица Латышских Стрелков в Казани. әлеге чыганактан 2021-04-23 архивланды. 2021-04-23 тикшерелгән.
- ↑ Отрадная улица в Казани. әлеге чыганактан 2021-04-23 архивланды. 2021-04-23 тикшерелгән.
- ↑ Улица Рихарда Зорге в Казани. әлеге чыганактан 2021-01-13 архивланды. 2021-04-23 тикшерелгән.
- ↑ Танковая улица в Казани. әлеге чыганактан 2021-04-23 архивланды. 2021-04-23 тикшерелгән.
- ↑ Проспект Универсиады в Казани. әлеге чыганактан 2021-05-19 архивланды. 2021-04-23 тикшерелгән.
- ↑ Об Институте. әлеге чыганактан 2021-04-23 архивланды. 2022-01-03 тикшерелгән.
- ↑ ГАПОУ «Казанский педагогический колледж». Основные сведения.
- ↑ Государственное автономное профессиональное образовательное учреждение «Казанский педагогический колледж». әлеге чыганактан 2021-04-23 архивланды. 2022-01-03 тикшерелгән.
- ↑ Козина А. {{{башлык}}} // Аргументы и Факты — Казань : газета.
- ↑ Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение «Гимназия №8 — Центр образования» Советского района г. Казани. әлеге чыганактан 2021-04-23 архивланды. 2022-01-03 тикшерелгән.
- ↑ МБОУ «Средняя общеобразовательная школа №86 с углублённым изучением отдельных предметов» Советского района г. Казани. әлеге чыганактан 2021-04-23 архивланды. 2022-01-03 тикшерелгән.
- ↑ Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение «Гимназия № 90» Советского района г. Казани. әлеге чыганактан 2021-04-23 архивланды. 2022-01-03 тикшерелгән.
- ↑ Православный детский сад «Росток». 2021-05-16 тикшерелгән.
- ↑ Продолжается набор в казанский православный детский сад «Росток» (2020-05-08). 2021-05-16 тикшерелгән.
- ↑ Православная гимназия имени святителя Гурия Казанского. 2021-05-16 тикшерелгән.
- ↑ Кино под снос (2011-11-08). 2021-04-23 тикшерелгән.
- ↑ В Казани полностью разрушили кинотеатр «Комсомолец» // Prokazan : газета. — 2012. — 29 апреля.
- ↑ Все музеи Казани. Справочник-путеводитель / сост. Г. А. Володина. — Казань: Заман, 2004. — С. 143—145, 255. — 256 с. — ISBN 978-5-89052-025-3.
- ↑ В настоящее время — это Факультет среднего профессионального образования Казанского кооперативного института.
- ↑ . — ISBN 978-5-89052-025-3.
- ↑ В 2017 году школа № 79 прекратила существование, а её здание, педагогический состав и учебный коллектив вошли в состав соседней гимназии № 8 (ул. Латышских Стрелков, 15).
- ↑ История средней общеобразовательной школы № 79. Электронное образование Республики Татарстан. Дата обращения: 25 апреля 2021.
- ↑ Князев Г. (2018-07-31). Новый парк на «Кварталах», реставрация заброшенного пространства на Комарова и новый бульвар во дворах в Азино: какие парки обновят в Казани в 2018—2019 годах.
- ↑ Илькаева С. (2018-11-20). В Казани завершена реконструкция парка «Комсомолец».
- ↑ На благоустройство сквера у ЖК «Комсомолец» потратят 80 млн рублей (2018-03-13).
- ↑ Нечаев А. (2021-05-27). В Казани назван сквер в честь Дмитрия Карбышева. әлеге чыганактан 2022-01-03 архивланды. 2022-01-03 тикшерелгән.
- ↑ 39,0 39,1 Скрябин И., Катаргин Д. (2019-11-14). Домовладельцы против парка: зачем Казани снос садов над проспектом Универсиады?.
- ↑ Постановление Мэра г. Казани от 03.10.2019 № 204 «О назначении общественных обсуждений по проекту планировки территории пр. Универсиады, на участке от ул. Даурская до ул. Танковая» (2019-10-03). әлеге чыганактан 2021-04-23 архивланды. 2022-01-03 тикшерелгән.
- ↑ Илькаева С. (2019-11-15). Новую парковую зону хотят создать в Казани вдоль проспекта Универсиады.
Чыганаклар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү] | |||||
| |||||
| |||||
| |||||
 |
Бу мәкалә Татар Википедиясенең сайланган мәкаләләр рәтенә керә. |