Церий

Церий (лат. Cerium, Ce) — Менделеевның периодик таблицасының 6 период элементы. Тәртип номеры - 58. лантаноид химик элементлар төркеме, көмөшсу металл

Церий
Масса	140,116 ± 0,001 м.а.б.
... хөрмәтенә аталган	Церера
Материал төре	monazite-(Ce)[d], fergusonite-(Ce)[d], gadolinite-(Ce)[d], abenakiite-(Ce)[d], alnaperbøeite-(Ce)[d], anzaite-(Ce)[d], astrocyanite-(Ce)[d], aluminocerite-(CeCa)[d], aeschynite-(Ce)[d], arisite-(Ce)[d], armellinoite-(Ce)[d], arrheniusite-(Ce)[d], ancylite-(Ce)[d], alexkuznetsovite-(Ce)[d], arsenoflorencite-(Ce)[d], allanite-(Ce)[d], bridgesite-(Ce)[d], belovite-(Ce)[d], britholite-(Ce)[d], bussyite-(Ce)[d], byelorussite-(Ce)[d], bastnäsite-(Ce)[d], braitschite-(Ce)[d], biraite-(Ce)[d], чевкинит[d], calcioancylite-(Ce)[d], cebaite-(Ce)[d], cerianite-(Ce)[d], cerite-(CeCa)[d], calkinsite-(Ce)[d], cervandonite-(Ce)[d], christofschäferite-(Ce)[d], chukhrovite-(Ce)[d], cordylite-(Ce)[d], coskrenite-(Ce)[d], delhuyarite-(Ce)[d], dissakisite-(Ce)[d], diversilite-(Ce)[d], dutkevichite-(Ce)[d], dollaseite-(Ce)[d], daqingshanite-(Ce)[d], deveroite-(Ce)[d], davidite-(Ce)[d], dingdaohengite-(Ce)[d], esdanaite-(Ce)[d], fluocerite-(Ce)[d], fluorbritholite-(Ce)[d], Ферронордит-(Ce)[d], clinofergusonite-(Ce)[d], ferriakasakaite-(Ce)[d], ferriallanite-(Ce)[d], ferri-hellandite-(Ce)[d], ferri-mottanaite-(Ce)[d], françoisite-(Ce)[d], ferriperbøeite-(Ce)[d], florencite-(Ce)[d], gagarinite-(Ce)[d], galgenbergite-(Ce)[d], graulichite-(Ce)[d], gasparite-(Ce)[d], gatelite-(Ce)[d], hydroxylbastnäsite-(Ce)[d], heamanite-(Ce)[d], håleniusite-(Ce)[d], hellandite-(Ce)[d], hingganite-(Ce)[d], huanghoite-(Ce)[d], ilímaussite-(Ce)[d], ilmajokite-(Ce)[d], illoqite-(Ce)[d], joaquinite-(Ce)[d], johnsenite-(Ce)[d], khristovite-(Ce)[d], kihlmanite-(Ce)[d], kuannersuite-(Ce)[d], kukharenkoite-(Ce)[d], kesebolite-(Ce)[d], karnasurtite-(Ce)[d], lucasite-(Ce)[d], lukechangite-(Ce)[d], lanthanite-(Ce)[d], laplandite-(Ce)[d], laptevite-(Ce)[d], Лопарит[d], manganiandrosite-(Ce)[d], manganonordite-(Ce)[d], melanocerite-(Ce)[d], maoniupingite-(Ce)[d], mendeleevite-(Ce)[d], mosandrite-(Ce)[d], mottanaite-(Ce)[d], manaevite-(Ce)[d], nacareniobsite-(Ce)[d], nöggerathite-(Ce)[d], nordite-(Ce)[d], nioboaeschynite-(Ce)[d], orthojoaquinite-(Ce)[d], polyakovite-(Ce)[d], phosinaite-(Ce)[d], piergorite-(Ce)[d], peprossiite-(Ce)[d], perbøeite-(Ce)[d], percleveite-(Ce)[d], perrierite-(Ce)[d], petersenite-(Ce)[d], petersite-(Ce)[d], polezhaevaite-(Ce)[d], parisite-(Ce)[d], qaqarssukite-(Ce)[d], radekškodaite-(Ce)[d], rinkite-(Ce)[d], rémondite-(Ce)[d], retzian-(Ce)[d], rhabdophane-(Ce)[d], röntgenite-(Ce)[d], sahamalite-(Ce)[d], steenstrupine-(Ce)[d], seidite-(Ce)[d], stetindite-(Ce)[d], semenovite-(Ce)[d], synchysite-(Ce)[d], stillwellite-(Ce)[d], sazhinite-(Ce)[d], tadzhikite-(Ce)[d], taipingite-(CeCa)[d], tancaite-(Ce)[d], tundrite-(Ce)[d], tritomite-(Ce)[d], törnebohmite-(Ce)[d], uedaite-(Ce)[d], ulfanderssonite-(Ce)[d], vanadoandrosite-(Ce)[d], västmanlandite-(Ce)[d], vitusite-(Ce)[d], vicanite-(Ce)[d], wakefieldite-(Ce)[d], yttrotungstite-(Ce)[d], zirsilite-(Ce)[d], zugshunstite-(Ce)[d] һәм mizraite-(Ce)[d]
Ачучы яки уйлап табучы	Мартин Һайнрих Клапрот[d] һәм Йөнс Якоб Берцелиус[d]
Ачыш датасы	1804
Илиминт симвылы	Ce
Химик фурмула	Ce
SMILES фурмуласы	[Ce]
Атым саны	58
Иликтер кирелеге	1,12
Ионный радиус	1,01 ангстрем, 1,14 ангстрем, 1,25 ангстрем, 1,34 ангстрем, 0,87 ангстрем, 0,97 ангстрем, 1,07 ангстрем һәм 1,14 ангстрем
Церий Викиҗыентыкта

Символы

Церий элементының символы - Ce (Церий дип укыла).

Тарих

Церий 1803 елда фон Хисингер Берцелиус тарафыннан ачыла. Бәләкәй планеталарның иң зурысы Церера (Ceres) хөрмәтенә аталган, ә анысы үз чиратында, Рим уңыш Алиһәсе хөрмәтенә аталган.

1803 елда швед хезмәттәшләре В. Хейзенгер һәм Й. Я. Берцелиус белән бер вакытта диярлек церийлы җирне ачкан алман химигы М. Г. Клапрот «церий» исеменә каршы чыга, «церерий» тәкъдим итә. Ләкин Берцелиус, исемне әйтү кыенлыкларына сылтанып, үзе биргән исемне саклап калган.

Табигатьтә

Җир кабыгында церий нисбәте — 70 г/т, океан суларында — 5,2×10⁻⁶ мг/л.

Ятмалары

Церийның төп ятмалары Кытай, АКШ, Казакъстан, Рәсәй, Украина, Австралия, Бразилия, Һиндстан, Скандинавиядә урынлашкан.

Әдәбият

• Абрагам А., Блини Б. .

Сылтамалар

• Церий на Webelements
• Церий в Популярной библиотеке химических элементов 2017 елның 15 гыйнвар көнендә архивланган.

Чыганаклар

• Atomic Weights of the Elements 2001, Pure Appl. Chem. 75(8), 1107—1122, 2003. Retrieved June 30, 2005. Atomic weights of elements with atomic numbers from 1-109 taken from this source.(ингл.)
• IUPAC Standard Atomic Weights Revised 2008 елның 5 март көнендә архивланган. (2005).(ингл.)