Ипомоэа қуамоcлит

Илмий таснифлаш
	Ўсимликлар
	Юксак ўсимликлар
	Гулли ўсимликлар
	Икки уруғпаллалилар
	Астеридс
	Соланалес
	Cонволвулаcеаэ
	Ипомоэа
	И. қуамоcлит
Бинар номи
	Ипомоэа қуамоcлит; ; Л.
Синонимлар

Ипомоэа қуамоcлит, сарв токи, сарв токи эрталабки шон-шуҳрат, судралувчи кардинал, кардинал ток, юлдуз шон-шуҳрат, Байтлаҳм юлдузи ёки колибри ток деб номланади, Cонволвулаcеаэ оиласига мансуб ток тури бўлиб тропик минтақаларидан келиб чиққан.

Тавсиф

И. қуамоcлит бўйи 3 м гача ўсадиган ўсимлик. Барглари баргларининг узунлиги 1-4 см. Гулларининг узунлиги 1-2 см ва диаметри 25 мм, беш нуқтали труба шаклида ва ранги қизил, пушти ёки оқ бўлиши мумкин.

И. қуамоcлит бутун Ҳиндистон бўйлаб турли номларга эга. Ҳиндистоннинг жанубида там тилида маниккам деб аталади. Малаялам тилида у акашамулла деб номланади. Ассам тилида у Кунжалата (কুঞ্জলতা) номи билан танилган, Маратҳи тилида эса Ганеш Вел номи билан аталади. Бангладешда у Тарулата, Камалата, Кунжалата ва Гетпҳул номларига эга. Урду тилида сўзлашувчи ҳудудларда, хусусан, Авад минтақаси атрофида у Ишқ Печа (इश्क़ पेंचा) номи билан танилган.

Телугу тилида у „Касиратнам“ деб аталади. Ямайкада у „Ҳинд судралувчиси“ деб номланади. Непалда „Жаянти Пҳоол“ (जयन्ती फूल) номи билан танилган.

Тарқалиши ва яшаш жойи

Бу ўсимликнинг ватани Жанубий Америка ва Мексика, лекин европаликлар Америка қитъасини эгаллай бошлаганларидан кейин бутун дунё бўйлаб тарқалган бўлиб, дастлаб доривор ўсимлик сифатида, кейинроқ эса манзарали ўсимлик сифатида ўстирилган. У кўплаб тропик ҳудудларда натурализация қилинган ва баъзиларида инвазив бегона ўт ҳисобланади

Ўстириш ва фойдаланиш

У манзарали ўсимлик сифатида барча тропик минтақалар ва мўтадил иқлимли минтақаларда кенг тарқалаган. Баъзи тропик ҳудудларда у ёввойи ўсимликка айланган.

Ёз ва кузда гуллайди. Унинг уруғлари ёмғирли мавсумда ерга экилади. Шимолий ярим шарнинг мўтадил минтақаларида августдан декабргача, жанубий ярим шарнинг мўтадил минтақаларида февралдан июнгача тўхтовсиз гуллайди^[2].

Кўчатлар экилган ер доимо нам бўлиши керак. Яхши ўсиши учун улар тўлиқ тушиб турадиган қуёш нурига муҳтож. Бу ток колибриларни жалб қилиш учун энг яхши ўсимликлардан бири.

У ҳеч қандай ўғит талаб қилмайди ва парваришсиз гуллайди. У ҳар қандай жойда ўстирилиши мумкин. Бошқа ўсимликлар билан биргаликда гултувакларда, кичик идишларда ўстирилиши мумкин, у кичик жойларда ҳам, катта жойларда ҳам яхши ўсади.

Ипомоэа мултифида И. қуамоcлит (сарв токи) ва И. cоccинеа ўртасидаги гибриддир. Бу гибриднинг аллотетраплоиди Ипомоэа слотери. Иккаласи ҳам кардинал алпинист сифатида танилган.

Гул
Гуллар ва барглар
Уруг'лар
Шакл

Манбалар

↑ „Ипомоэа қуамоcлит“. Интернатионал Плант Намес Индех (ИПНИ). Роял Ботаниc Гарденс, Кеw. 2021. Ретриэвед 24 Аугуст 2021.
↑ Аустин, Даниэл Ф.. Флорида Этҳноботанй. CРC Пресс, 2004 — 365-бет. ИСБН 978-0-8493-2332-4.

[IPNI-1] „Ипомоэа қуамоcлит“. Интернатионал Плант Намес Индех (ИПНИ). Роял Ботаниc Гарденс, Кеw. 2021. Ретриэвед 24 Аугуст 2021.

[Austin-2] Аустин, Даниэл Ф.. Флорида Этҳноботанй. CРC Пресс, 2004 — 365-бет. ИСБН 978-0-8493-2332-4.

[1]

[2]