Яммос-Нефертари
 | Бу мақола автомат таржима қилинган ёки машина таржимаси тайинли ўзгартиришсиз чоп этилгани эътироф этилмоқда. Таржимани текшириб чиқиш ҳамда мақоладаги мазмуний ва услубий хатоларини тузатиш керак. Сиз мақолани тузатишга кўмаклашишингиз мумкин. (Шунингдек, таржима бўйича тавсиялар билан танишиб чиқишингиз мумкин.) ДИҚҚАТ! БУ ОГОҲЛАНТИРИСҲНИ ЎЗБОСҲИМCҲАЛИК БИЛАН ОЛИБ ТАСҲЛАМАНГ! Мақоланинг оригинали кўрсатилинмаган. (2024-01) |
Категория:Фараоны по алфавиту
Яммос-Нефертари, Яммес-Нефертари-Миср тарихидаги энг қудратли ва таниқли аёллардан бири, сиёсий ва диний унвонлари ХВИИИ сулола фир'авнларининг турмуш о'ртог'и янги давлат ва муқаддас мақомни яратиш учун асос бо'лди.
Мисрни қутқарувчи подшоҳнинг хотини гиксос ҳукмронлигидан ва шу билан бирга унинг укаси Яҳмос И, Яҳмос Нефертари афсонавий Малика Тетишери, "ХВИИИ сулоланинг бувиси", Фир'авн Секененра таа ИИ ва Малика Яҳҳотеп и нинг қизи ва ниҳоят Фир'авн Аменҳотеп и ва Малика саткамос ва Сатамоннинг онаси эди.
Исм ва унвонлар
[edit | edit source]Унинг номи билан "нефер" ҳиероглифи "пригозҳая", "мукаммал", "бахтли", "чиройли"деган ма'нони англатади. Унинг унвонлари: "шоҳнинг қизи", "шоҳнинг синглиси", "шоҳнинг хотини", "шоҳнинг Буюк хотини", "шоҳнинг онаси", шунингдек, "юқори ва қуйи Мисрнинг бошлиг'и", "Амоннинг иккинчи пайг'амбар"ва кейинчалик" Амоннинг олий руҳонийси". Яҳмос Нефертари 18-сулоланинг шоҳлари уйидаги биринчи аёл бо'либ, у чемет нечер (ҳм.т-нТр) - "Худонинг хотини", шунингдек, Карнакдаги Амон ибодатхонасининг руҳонийлик тизимини ислоҳ қилишда катта рол о'йнади. Маликани худолар дунёсига яқинлаштирган унвонни қабул қилиш ҳақиқати Олий Тҳебан худоси ма'бадида Яҳмос И томонидан қурилган стел матнида акс эттирилган. Кейинчалик, янги шоҳлик ва кеч давр Миср маликалари муқаддас мақоми энг муҳим таркибий қисми бо'лди, бу ном, кейинчалик машҳур маликаси Ҳацҳепсут, Яҳмос-Нефертари — Меритамон ворислари ва берилди.
Биография
[edit | edit source]"Худонинг хотини" қароргоҳи Нилнинг г'арбий соҳилидаги Яҳмос Нефертари остида, Карнак қаршисида қурилган; у Тҳебесдаги аёллар руҳонийлари учун мактаб қурди ва уни о'зи бошқарди, шунингдек, у ё'қлигида иш олиб борган депутати ҳам бор эди.
Аҳмес Нефертари о'г'ли Аменхотеп И регент бо'либ, етук кексаликка қадар яшади.
У шоҳлар водийсининг некрополини асос солган.
Малика турмуш о'ртог'идан анча вақт омон қолди ва ко'п йиллар давомида унинг кичик о'г'ли Аменҳотеп И. билан регент вазифасини бажарди. Малика о'лимдан кейин художо'й эди ва мисли ко'рилмаган шон-шараф билан Тҳебеснинг Буюк ҳомийси ва Аменҳотеп И билан бирга шарафланди.Уларнинг сиг'иниши Деир Ал-Мадинада-буюк қиролича ва унинг о'г'лини о'з ҳомийлари деб ҳисоблаган Қироллик мақбаралари қурувчилар қишлог'ида айниқса машҳур эди.
Яҳмос-Нефертари асрлар давомида тақводорлик намунаси ва о'ликларнинг руҳлари учун буюк шафоатчи деб ҳисобланган, чунки тҳебан некрополининг хусусий қабрларида ко'плаб ёзувлар, шунингдек, қора юзли Малика тасвирлари, бу Осирис доирасининг худолари билан, биринчи навбатда Исис билан танишганлигини ко'рсатди. Ёзувларда Яҳмос-Нефертари "осмоннинг бекаси", "Г'арб хоним", "со'злари дарҳол бажарилган"деб номланади. Қиролича билан бог'лиқ таёқлар ва нарсалар зиёратгоҳлар деб ҳисобланган ва мамлакатнинг бир неча ибодатхоналарида, шу жумладан Синайдаги Серабит эл — Ҳадимдаги Ҳатҳор ибодатхонасида сақланган. Таниқли маликанинг ко'плаб диний ҳайкаллари ма'лум, ба'зан унинг о'лимидан бир неча асрлар о'тгач яратилган.
1881-йилда Деир Ал-Баҳри шаҳридаги дб-320 мақбарасида ёг'оч ва картондан ясалган ва узунлиги 4 метрдан ортиқ бо'лган улкан лаҳадада Яммос-Нефертари мумияси топилган; бу эрда олижаноб хоним Раянинг мумияси, унинг ҳамшираси топилган. Ноёб саркофаг Малика барча буюклигида тасвирланган: унинг бошида ҳазил - икки патнинг юқори тожи, кесиб о'тган қо'лларда-Анҳнинг абадий ҳаётининг улкан рамзлари; лаҳит ҳам қизиқарли, чунки антропоморфик Миср тобутларидан фарқли о'лароқ, у ан'анавий қопқоққа эга эмас, фақат унинг бир қисми тасвирланган маликанинг ко'крагидан пастда эди. ХИХ асрда очилган Малика мумияси шу қадар ното'г'ри тарзда сақланганки, у парчалана бошлади; қолдиқлар фақат тиклаш жараёнида ишлатиладиган махсус воситалар ёрдамида қутқарилди. Малика ва унинг о'г'лининг асл қабри, эҳтимол дра Абу Ал-нага некрополида жойлашган.
Яҳмос-Нефертари-Нагиб Маҳфузнинг "Тҳебес уруши" романининг қаҳрамонларидан бири бо'либ, Мисрни ҳйксос ҳокимиятидан озод қилиш ҳақида ҳикоя қилади.
Галерея-хабар. уз
[edit | edit source]-
Аҳмосе-Нефертари
-
Аҳмосе-Нефертари ва Аменхотеп
-
Аменхотеп И онаси қиролича Аҳмосе-Нефертари билан.
-
Аҳмосе-Нефертари.
-
Аҳмосе-Нефертари.
Маданий та'сир
[edit | edit source]Адабиётлар
[edit | edit source]- Гиттон М. Л’éпосе ду диэу Аҳмес Нéфертари. Доcуменц сур са виэ эт сон cулте постҳуме.— Парис, 1975
- Гиттон М. Л’éпоусе ду диэу Аҳмèс Нéфертарй.- Парис, 1981.
- Гиттон М. Лес дивинес éпоусес де ла 18э дйнастиэ.- Парис, 1984.
- Леско Б.С. Тҳе Греат Годдессес оф Эгйпт.— 1999.
- Солкин В. В. Яҳмес-Нефертари. // Қадимги Миср. Энсиклопедия. О'тиш: сайтда ҳаракатланиш, қидирув