December 2, 1984 is a black day in the history of India. It is on that day (or rather, night and the early hours of December 3) that deadly Methyl IsoDecember 2, 1984 is a black day in the history of India. It is on that day (or rather, night and the early hours of December 3) that deadly Methyl IsoCyanate (MIC) gas escaped from the Union Carbide plant and virtually wiped out a city. Known as the Bhopal Gas Tragedy, it is considered the worst industrial disaster of the Twentieth Century.
[image]
I was in my final year of Chemical Engineering while this happened, and felt guilty by association. Now, after working for nearly three-and-a-half decades in the industry and ending up in the field of Process Safety, I am gratified that I am doing my mite to prevent such disasters. Safety has progressed in leaps and bounds from the dark days of 1984, but it's still not enough - not by a long chalk, especially in India.
This novel, titled "Aakaanth" (Wailing) in its original Marathi (this is a Malayalam translation, BTW) is a novel about an industrial tragedy, modelled on Bhopal. Its author, Subodh Javadekar is a chemical engineer: and he has taken creative license in changing the deadly gas to Phosgene. It is an exploration of how a series of goof-ups can produce a tragedy of such monumental proportions - and having worked in the industry, I can vouch for how frighteningly probable they are. The author's skill in weaving a plausible narrative is visible throughout.
"Accidents do not happen, they are created." So says the safety proverb - and it's perfectly true. And the stupidity of humankind is the main reason - as Einstein says, it is indeed infinite. This is perfectly highlighted in this novel, as minor mistakes build on one another to create a tragic trail of errors which ultimately end in disaster.
Safety in a chemical factory comprises many layers, labelled "Layers of Protection". They can be inbuilt into the design; implemented through mechanical devices or instrumentation (electronic); or they can be enforced through safe operating procedures. (Inbuilt safety is best, followed by mechanical, then instrumentation, then procedural.) At any point of time, any layer can develop a defect. It is assumed that in case that happens, the next layer will prevent the mishap. However, there can be times when defects in various layers become aligned, and disaster slips through. It is called the "Swiss Cheese Model", with each layer of protection compared to a cheese slice, and the defects compared to holes in it.
[image]
The fictitious factory in this novel is on the rocks - because the plant is unable to run at full capacity, thus driving up per unit costs - and the job of the General Manager, Mr. Khanna, is on the line. As part of cost-cutting, instead of attacking the root cause, he goes for stop-gap measures: and shortcuts invariably leads to danger. Refrigeration of phosgene is stopped to save power, storing the gas under pressure. All safety related items are the first to be axed from procurement, as they do not directly contribute to the production. Cheap and unreliable equipment and instruments are used instead of items of proven quality. Added to this is the embargo on overtime, resulting in a demoralised and reluctant workforce. A perfect recipe for disaster.
Bhaskaran, an alumnus of the Indian Institute of Technology and a person of unimpeachable professional integrity is the only person to mount any sort of resistance - but he is helpless against the management muscle. The Safety Department is nothing but a sinecure. As days go buy, the condition of the plant keeps on worsening - aggravated by the lack of spare parts as Ganguly, who is in charge of procurement, will buy only from certain vendors who provide kickbacks (which is then shared between him and Khanna). Until finally one night, all the holes in the cheese get aligned...
Apart from the quick pace of the narrative, the novel also benefits from brilliant characterisation. The educated, knowledgeable but spineless Chief Engineer Murthy; Jamadar, who is looking after safety because he failed everywhere else; the quiet and sincere Instrumentation Head Mudgal; Mehta and Nagarkar, whose only job is gossip; Ganguly, the seasoned thief; and workers of all hues from the super-sincere to the incredibly-inefficient... walk into any plant in India, and you will meet them all. The irony of the story is that they all become victims (presumably - there is no description of the aftermath) while the man mainly responsible for it all, Khanna, escapes.
I do not know whether an English translation of this novel is available. If it is not, well then, it should be! This novel requires a wider audience....more
ഒട്ടുമിക്ക നോവലുകളും മനുഷ്യകഥാനുഗായികളാണ്. അവ വ്യക്തികളുടെ ജീവിതങ്ങളേയും, അവയിലെ സങ്കടങ്ങളേയും സന്തോഷങ്ങളേയും സന്ദേഹങ്ങളേയും ചുറ്റിപ്പറ്റി നീങ്ങുന്നു.ഒട്ടുമിക്ക നോവലുകളും മനുഷ്യകഥാനുഗായികളാണ്. അവ വ്യക്തികളുടെ ജീവിതങ്ങളേയും, അവയിലെ സങ്കടങ്ങളേയും സന്തോഷങ്ങളേയും സന്ദേഹങ്ങളേയും ചുറ്റിപ്പറ്റി നീങ്ങുന്നു. ഗ്രന്ഥകർത്താവിന്റെ ആശയങ്ങൾ പലപ്പോഴും കഥയുടെ അടിയൊഴുക്കായി പ്രവർത്തിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും, മുൻതൂക്കം വികാരങ്ങൾക്കും ജീവിത സമസ്യകൾക്കും തന്നെയായിരിക്കും.
ഇതിനു വിപരീതമായി, ആശയാനുവർത്തികളായ നോവലുകളുണ്ട് (noveI of ideas). ഇവയിൽ കഥാപാത്രങ്ങളെക്കാൾ പ്രാധാന്യം അവർ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ആശയങ്ങൾക്കാണ്. അനുവാചകന് ഒരു തത്ത്വശ്ശാസ്ത്ര ഗ്രന്ഥം വായിച്ച പ്രതീതി കിട്ടും, ഈ ജനുസ്സിലൊരെണ്ണം വായിച്ചു തീർക്കുമ്പോൾ. എന്നാൽ അവിദഗ്ദ്ധമായ കരങ്ങളിൽ novel of ideas വെറും വാചാടോപമായി മാറുന്നതും കാണാം.
പ്രശസ്ത തമിഴ് കവിയും നോവലിസ്റ്റുമായ സുന്ദരരാമസ്വാമിയുടെ "ജേ. ജേ: ചില കുറിപ്പുകൾ" ആശയങ്ങളുടെ നോവലാണ്. എഴുത്തുകാരുടെ ലോകത്ത് കൂട്ടം തെറ്റി മേയുന്ന, മലയാളി എഴുത്തുകാരനായ "ജെ. ജെ" എന്ന ജോസഫ് ജെയിംസിനേയും അയാളുടെ ആരാധകനായ തമിഴ് എഴുത്തുകാരൻ ബാലുവിനേയും ചുറ്റിപ്പറ്റി നീങ്ങുന്ന ഈ കഥ സാഹിത്യം ആത്യന്തികമായി എന്താണ് സർഗ്ഗസൃഷ്ടി എന്ന കാതലായ പ്രശ്നത്തിലേക്കു വിരൽ ചൂണ്ടുന്നു.
രണ്ടു ഭാഗങ്ങളായാണ് ഈ നോവൽ രചിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത്. ആദ്യഭാഗത്ത് ജോസഫ് ജെയിംസിനെക്കുറിച്ചുള്ള ആഖ്യാതാവിന്റെ അനുഭവങ്ങളും, അയാളുടെ ജീവിതത്തിൽ പ്രാധാന്യം നേടിയ മറ്റു വ്യക്തികളുടെ ഓർമ്മകളും: രണ്ടാം ഭാഗത്തിൽ, ജെ. ജെ യുടെ തന്നെ ഡയറിയിൽ നിന്നും തിരഞ്ഞെടുത്ത കുറിപ്പുകൾ. ഒരു യഥാർത്ഥ എഴുത്തുകാരന്റെ ജീവചരിത്രമെന്ന് തോന്നിപ്പിക്കുമാറ് എഴുതിയ ഈ പുസ്തകത്തിൽ, ജെ. ജെ യുടെ പ്രധാന കൃതികളും അനുബന്ധമായി ചേർത്തിട്ടുണ്ട്.
നോവൽ തുടങ്ങുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്:
ജോസഫ് ജെയിംസ് 1960 ജനുവരി 5-ാം തിയതി 39 -ാമത്തെ വയസ്സിൽ മരിച്ചു. ആൽബർട്ട് കമ്യു അപകടത്തിൽ മരണപ്പെട്ടതിന്റെ പിറ്റേന്ന്.
ഗ്രന്ഥകർത്താവ് ആരംഭത്തിൽത്തന്നെ തന്റെ കഥാപാത്രത്തെ കൃത്യമായി കാലത്തിൽ ബന്ധിക്കുന്നു. കാല്പനികതയുടെ അവസാനം: ആധുനികതയുടെ ആരംഭം. ഇത് ഒന്നുകൂടി അരക്കിട്ടുറപ്പിക്കാൻ തമിഴിലെ ഏതാണ്ട് അരഡസൻ എഴുത്തുകാരുടെ പേരുകൾ കൂടി ഉദ്ധരിക്കുന്നുണ്ട് ശ്രീ രാമസ്വാമി.
ഈ കഥ നമ്മളോടു പറയുന്നത് രോഗിയായ ബാലുവാണ്. അയാൾ ജെ. ജെ എന്ന ധിക്കാരിയുടെ സാഹിത്യവുമായി പ്രണയത്തിലാണ്: ഇതുപോലുള്ള എഴുത്തുകാർ എന്തുകൊണ്ടു തമിഴിലുണ്ടാകുന്നില്ല എന്നു വേവലാതിപ്പെടുന്നവനാണ്. എന്നാൽ തന്റെ ആരാധനാപാത്രത്തെ ഒരിക്കൽ ഒരുനോക്കു കാണാനും, ഒന്നിടപഴകാനും മാത്രമേ ബാലുവിനു കഴിയുന്നുള്ളൂ: കോട്ടയത്തെ ഒരു സാഹിത്യ സമ്മേളനത്തിൽ വച്ച്. രണ്ടാമതൊരു അവസരം ഒത്തുവരുമ്പോഴേക്കും മരണം ജെ. ജെ യെ അപഹരിക്കുന്നു.
ജെ. ജെ യുടെ സുഹൃത്തുക്കളുമായി ബാലു നടത്തുന്ന കൂടിക്കാഴ്ചകളിൽ നിന്നാണ് പിന്നെ അയാളെക്കുറിച്ചുള്ള ചിത്രം ഉരുത്തിരിയുന്നത്. ജെ. ജെ മുൻപേ പറന്ന പക്ഷിയാണ്. ബാലുവിന്റെ വാക്യങ്ങളിൽ:
ഉണ്മയെ അന്വേഷിച്ചു പോകുന്നവന് ദു:ഖം തന്നെയാണ് സമ്മാനമായി എപ്പോഴും ലഭിച്ചിട്ടുള്ളത്. അവഗണനകൾ, ഇച്ഛാഭംഗങ്ങൾ, ആട്ടിത്തുരത്തലുകൾ, അവമാനപ്പെടുത്തലുകൾ ഇവ ഇങ്ങനെ ആയിരിക്കുമ്പോൾ - എത്ര വേദനയാകട്ടെ - എത്ര സങ്കടമാകട്ടെ - ചില പറവകൾ സൂര്യനു നേരെ പറക്കുന്നതിനെപ്പറ്റി എന്തു പറയാൻ? രാപ്പകൽ ഒഴിവില്ലാതെ, ഇളവില്ലാതെ അവ പറന്നു കൊണ്ടിരിക്കുന്നു. മുമ്പേ പോയ പറവകൾ കരിഞ്ഞു വീഴുന്നത് കണ്ണാൽ കണ്ടിട്ടും കൂടുതൽ വേഗത്തിൽ പറക്കുന്നു. പറക്കലേ കരിയുന്നതിനാണ് എന്ന അനുഭൂതിയിൽ ചിറകടിക്കുന്നു. കരിഞ്ഞ ഉടലുകൾ മണ്ണിൽ വന്നുവീഴുമ്പോൾ പുരപ്പുറത്തെ കോഴികൾ ചിരിച്ചേക്കും. കാക്കകൾ ചിരിച്ചേക്കും. തെല്ല് ക്രൂരമായ കൊടുമയായ ചിരിതന്നെ. അവയുടെ മുന്നിൽവച്ച് അപ്പോഴും സൂര്യനെനോക്കി പറക്കാൻ പുറപ്പെടുന്ന പറവകളുടെ ചിറകടിതന്നെയാണ് ആ ചിരികൾക്കുള്ള ഉത്തരം.
സാഹിത്യലോകത്തെ നാട്യങ്ങളേയും പൊള്ളത്തരങ്ങളേയും ഉൾക്കൊള്ളാൻ കഴിയാത്ത സത്യസന്ധമായ സർഗ്ഗാത്മകതയാണ് ജെ. ജെ യുടെ ശത്രു. അയാളുടെ കഴിവുകളെ മനസ്സില്ലാമനസ്സോടെ അംഗീകരിക്കുമ്പോഴും ഈ ഉണ്മയുടെ വെള്ളിവെളിച്ചത്തെ ഒരുപോലെ ഭയക്കുന്നുണ്ട് കാല്പനിക കഥാകാരനായ തൃശ്ശൂർ ഗോപാലൻ നായരും, പുരോഗമന സാഹിത്യകാരനായ മുല്ലക്കൽ മാധവൻ നായരും.
ഒടുവിൽ ജെ. ജെ പങ്കെടുക്കേണ്ടിയിരുന്ന ചെന്നൈയിലെ ഒരു സമ്മേളനത്തിൽ ബാലു എത്തിച്ചേരുമ്പോൾ അയാൾ കരൾവീക്കം മൂലം അത്യാസന്നനിലയിൽ കിടപ്പിലാണെന്നു മനസ്സിലാക്കുന്നു: അതേ സമ്മേളനത്തിൽ വച്ചു തന്നെ, തലേന്നും പിറ്റേന്നുമായി, കമ്യുവിന്റേയും ജെ. ജെ യുടേയും മരണവാർത്തയെത്തുന്നു. ബാലുവിന്റെ നിർബ്ബന്ധത്താൽ ജെ. ജെ യെക്കുറിച്ച് സമ്മേളനം അനുശോചനം രേഖപ്പെടുത്തുന്നു: എന്നാൽ അത് പറയുന്നതോ, അയാളെക്കുറിച്ച് യാതൊരു വിവരവുമില്ലാത്ത തമിഴ് കഥാകൃത്ത് "ശിട്ടുക്കുരുവി" എന്ന രാധാഭാസ്കരൻ! തനിക്ക് പരിചയമുള്ള പത്രത്തിൽ ജെ. ജെ യെപ്പറ്റി ഒരു കുറിപ്പിടാനുള്ള ബാലുവിന്റെ ശ്രമം ''ജേ. ജേ" എന്നത് "ചേ. ചേ" എന്ന് തമിഴ് രീതിയിലെഴുതണമെന്ന പത്രാധിപരുടെ കടുംപിടുത്തം മൂലം അലസിപ്പോകുന്നതോടെ തമിഴിൽ തന്റെ ആരാധനാമൂർത്തിയെ പരിചയപ്പെടുത്താനുള്ള അയാളുടെ ശ്രമങ്ങൾ തൽക്കാലം അവസാനിക്കയാണ്. പിന്നെ ബാക്കിയാവുന്നതാണീ പുസ്തകം.
* * *
സാധാരണ ആഖ്യായികകൾ പോലെ അലസ വായനയ്ക്കുതകുന്ന ഒരു പുസ്തകമല്ലിത്. ജെ. ജെ യിലൂടെ ഗ്രന്ഥകാരൻ സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നത് അസ്തിത്വത്തിന്റെ തീവ്രദു:ഖത്തിൽ വേവുന്ന, പ്രവാചക തുല്യനായ ഒരു കഥാപാത്രത്തെയാണ്. (അയാളുടെ ആശാരിപ്പണിയും മീൻപിടുത്തവും ക്രിസ്തുവിലേക്കുള്ള നേരിട്ടുള്ള സൂചകങ്ങളാണ്.) ആ കണ്ണുകളിലൂടെ നോക്കുമ്പോൾ ലോകം പലപ്പോഴും ഒരസംബന്ധനാടകമാകുന്നു. മലയാള-തമിഴ് സാഹിത്യലോകത്തെ കപടക്കസർത്തുകൾ കോമാളിക്കളികളാകുന്നു (ചിരിക്കാൻ ഒരുപാടു വകയുണ്ട്, ഈ നോവലിൽ). എന്നാൽ ഈ അർത്ഥശൂന്യതയിലും എവിടെയോ ഒരു നിഷ്കളങ്കതയുടെ കണ്ണുനീർത്തുള്ളി തുളുമ്പി നിൽക്കുന്നു.
അതിഗംഭീരമായ രചന - ആറ്റൂർ രവിവർമ്മയുടെ വിവർത്തനവും ഏറെ ഹൃദ്യം....more
The states of Kerala and Bengal in India share some attributes. A love of football, fish and communism (or should I say activism?); and the tendency tThe states of Kerala and Bengal in India share some attributes. A love of football, fish and communism (or should I say activism?); and the tendency to talk and argue at length on anything under the sun. In addition to this, Keralites of the past generation absolutely loved Bengali literature, and I picked this bug from my uncle.
Tarashankar Bandyopadhyay is a revered and and respected Bengali author from the turn of the last century - his આરોગ્ય નિકેતન is a cult novel in Kerala. So I was overjoyed at finding this collection of his stories in Malayalam translation. Titled "Suvarna Kathakal" (golden stories), it held the promise of great delights.
Well, I must confess that I was a tad disappointed. Apart from the first story, "Jalsa Ghar" (The Music Room), made into a famous movie by the great Satyajit Ray, none of the stories really impressed. "Jalsa Ghar" narrates the tale of Vishwambhar Rai, the last surviving member of a princely dynasty, fallen on bad times in his town in New India, where the trader family of the Gangulys have now established their financial hegemony. Rai only has his dilapidated mansion, his aging horse Toofan, and his elephant Chotto Ginni to remind him of the days gone by. But one day, when his noveau rich neighbour gets the dancer Krishna Bai down to entertain him, Vishwambhar Rai throws caution to the winds and becomes king again for a day. It is a beautiful, bittersweet tale.
The other stories which impressed me are (I am translating the titles loosely from Malayalam) "House of Cards", where a young woman's need to keep up appearances have nearly disastrous consequences; "No", in which a young woman's defiant negative calls into question what justice and revenge means; "The Gypsy" which shows us the raw emotions running riot in the tents and the hearts of itinerant fairground performers, metaphorically represented by the wild animals they keep; and "Agradani", about a poor Brahmin gone almost mad with his need for food, and the one treacherous act he does which comes back to haunt him. The collection has five more stories.
A major hindrance to my enjoyment of the stories was the poor quality of translation by Leela Sarkar. The tales appeared disjointed, and many Bengali terms were directly transliterated into Malayalam, which made no sense....more
Nandakishore
>
Books:
translation-india
(3)
