Lawrence Venuti

Lawrence Venuti, 2014.

Lawrence Venuti (gebore 1953) is ’n Amerikaanse vertaalteoretikus, vertaalgeskiedkundige en ’n vertaler uit Italiaans, Frans en Katalaans.

Loopbaan

Venuti is in Philadelphia gebore en het aan die Temple Universiteit gegradueer. Hy woon al lank in die stad New York. In 1980 het hy sy doktorsgraad in Engels behaal aan die Columbia-universiteit, waar hy saam met geskiedenisgeoriënteerde studente van literatuur soos Joseph Mazzeo en Edward Tayler sowel as teoreties gegronde en maatskaplike kritici soos Edward Said en Sylvere Lotringer gestudeer het. Daardie jaar het hy die Renato Poggioli-toekenning vir Italiaanse vertaling ontvang vir sy vertaling van Barbara Alberti se roman Delirium.

Venuti is tans professor in Engels by die Temple-universiteit. Hy het ook as besoekende professor klas gegee by die Universiteit van Pennsylvanië, die Princeton-universiteit, Columbia-universiteit, die Universiteit van Trento, die Universiteit van Mainz, die Barnard-kollege en die Queen's-universiteit in Belfast.

Hy is ’n lid van die redaksionele en advieskomitees van Reformation: The Journal of the Tyndale Society, The Translator: Studies in Intercultural Communication, TTR: Traduction, Terminologie, Redaction, Translation Studies, Target: An International Journal of Translation Studies en Palimpsestes. Hy was die redakteur van spesiale vaktydskrifnommers wat gewy is aan vertaling en minderhede (The Translator in 1998) en digkuns en vertaling (Translation Studies in 2011). Sy vertaalprojekte het toekennings en befondsing gekry van die PEN American Center (1980), die Italiaanse regering (1983), die nasionale begifting vir die kunste (1983, 1999) en die nasionale begifting vir die geesteswetenskappe (1989). In 1999 het hy ’n Fulbright- senior lektorskap in vertaalstudies aan die Universiteit van Vic (Spanje) beklee.

In 2007 is ’n Guggenheim Fellowship aan hom toegeken vir sy vertaling van Giovanni Pascoli se digkuns en prosa.

In 2008 het sy vertaling van Ernest Farrés se Edward Hopper: Poems die Robert Fagles-vertaalprys gewen.

Denke en invloed

Venuti het hom toegespits op die teorie en praktyk van vertaling. Hy word beskou as een van die mees intense figure in die hedendaagse vertaalteorie, en huldig dikwels menings wat noemenswaardig verskil van dié van hoofstroomteoretici. Hy kritiseer die feit dat die vertaler alte dikwels ’n onsigbare figuur is. Hy is vandat hy begin vertaal het, gemoeid met vertaalkritiek.

Sy invloedryke werk, The Translator's Invisibility: A History of Translation, is sedert die publikasie daarvan die oorsaak van heelwat debat. Daarin sit hy sy teorie uiteen dat sogenaamde "domestikerende gebruike" wat in die samelewing werksaam is, daartoe bydra dat die vertaler onsigbaar is in vertalings. Hy beweer dat wetlike en kulturele beperkings veroorsaak dat "'getroue vertaling' gedeeltelik gedefinieer word deur die illusie van deursigtigheid", sodat vervreemding of eksperimentele tipes vertaling "waarskynlik teenstand sal kry van uitgewers en groot dele van Engelstalige lesers wat onmiddellike verstaanbaarheid verwag wanneer hulle lees". Dit lei tot ’n klimaat waarin "vlotheid" die belangrikste eienskap vir ’n vertaling is en alle spore van vreemdheid of andersheid gewoonlik doelbewus verwyder word in ’n blyk van etnosentriese geweld. As ’n oplossing vir hierdie probleem stel Venuti die strategie voor van vervreemding, wat daarop gemik is om "die leser op ’n reis te stuur" eerder as om "die skrywer huis toe te bring", soos die geval is wanneer ’n vertaling gedomestikeer word.

Die deskundige op die gebied van die vergelykende literatuurstudie Susan Bassnett verwys na Venuti se nadruk op ’n vertalergesentreerde vertaling en sy aandrang daarop dat die vertaler hom/haar sigbaar in die teks moet inskryf.

Werke

• Our Halcyon Dayes: English Prerevolutionary Texts and Postmodern Culture (1989)
• Rethinking Translation: Discourse, Subjectivity, Ideology (anthology of essays, editor) (1992)
• The Translator's Invisibility: A History of Translation (1995; 2de uit. 2008)
• The Scandals of Translation: Towards an Ethics of Difference (1998) (lees ’n resensie hier (en) ).
• Encyclopedia of Translation Studies (1998) (bydraer)
• Oxford Guide to Literature in English Translation (2000) (bydraer)
• The Translation Studies Reader (2000; 2e uitg. 2004; 3e uitg. 2012) (’n oorsig van vertaalteorie van die oudheid tot die hede; red.)
• Translation Changes Everything: Theory and Practice (2013)

Vertalings

• Barbara Alberti se roman Delirium (1980)
• Aldo Rossi se A Scientific Autobiography (1981)
• Restless Nights: Selected Stories of Dino Buzzati (1983)
• Francesco Alberoni se Falling in Love (1983)
• The Siren: A Selection from Dino Buzzati (1984)
• Iginio Ugo Tarchetti's Fantastic Tales (1992, herdruk in 2013)
• Iginio Ugo Tarchetti's novel Passion (1994, herdruk as Fosca in 2009)
• Finite Intuition: Selected Poetry and Prose of Milo De Angelis (1995)
• Juan Rodolfo Wilcock se versameling van werklike en denkbeeldige biografieë, The Temple of Iconoclasts (2000, herdruk in 2014)
• Antonia Pozzi se Breath: Poems and Letters (2002)
• Italy: A Traveler’s Literary Companion (2003)
• Melissa P. se geromantiseerde memoire, 100 Strokes of the Brush before Bed (2004)
• Massimo Carlotto se roman The Goodbye Kiss (2006)
• Massimo Carlotto se roman Death's Dark Abyss (2006)
• Ernest Farrés se Edward Hopper: Poems (2009)