Ludwig van Beethoven
Der Ludwig van Beethoven (* 16. Dezember 1770 z'Bonn, Dütschland; † 26. März 1827 z'Wien, Öschtriich) ische Komponischt vor Wiener Klassik gsi. Er gilt as de Komponist, wo d'Musig vo derä Stilepochä zo erärä höchschtän Entwicklig gfüärt und dä Romantik dä Weg beräität het.
Läbe
Herkunft und Kindheit
Dä Ludwig van Beethoven isch innärä sehr musikalischä Familiän ufgwachsä. D'Vorfahrä vo sim Vatär sind Buurän und Handwerchär us äm flämischä Mecheln gsi. S'niederfränkisch „van“ i sim Familiänamä dütät drof he, das er sich vom ländlichä Betuwe ableität. Äm Beethoven sin Grossvatär vätärlichärsits het au Ludwig van Beethoven gheissän und isch z'Bonn Kapellmäistär gsi. 1740 isch sin Sohn Johann geborä wordä, wo as Tenor i dä Bonnär Hofkapellä gsungä het. D'Muätär vom Beethoven, d'Maria Magdalena Keverich, isch am 19. Dezember 1746 as Tochtär vomänä kurfürschtlichä Choch of d'Welt cho; di mäischtä vo ernä Vorfahrä sind us dä Moselgegnd cho. Scho met knapp 16i isch si metämä Kurtrierer Chamrdiänär namäns Laym vöhürotät wordä. Si het än Sohn geborä, wo abr scho früä gstorbän isch und met 18i isch si bereits ä Witwä gsi. Am 12. November 1767 het si denn zom zwäitä mol ghürotän und zwor met äm Johann van Beethoven. Erän erschtä Sohn us derän Ehi, dä Ludwig Maria van Beethoven, het d'Nottaufi am 2. April 1769 öbärcho und isch sechs Täg spötär gstorbä.
Am 17. Dezember 1770 isch i dä Remigiuscherchä z'Bonn eräs dretti Chind, dä zweit Sohn i zweitär Ehi, tauft und as „Ludovicus van Beethoven“ is Taufregischtär itreit wordä. Diä Husgeburt isch nöd dokumentiert wordä, werd abr allgemein met äm 16. Dezember 1770 aagee. Sis Geburtshus isch i dä Bonngass 20. d'Maria Magdalena Beethoven het noml föf Chind of d'Welt brocht. No di nöchschtä zwei Brüädär Kaspar Anton Karl van Beethoven (tauft am 8. April 1774) und Nikolaus Johann van Beethoven (tauft am 2. Oktober 1776) hend eri Chindheit öbärlebt und im Leben vom Ludwig ä Rolä gspilt.
Äm Beethoven sin Vatär isch vom jungä Mozart beidrockt gsi, wo scho met 6i as Komponischt uftretän isch und as Wundärchind goltä het. Met äm Zil, us äm Ludwig ebäfalls äs Wundärchind z'machä, het dä Vatär agfangän, em Klavierunterrecht z'gee. Au s'Orgäl- und Klarinettäspiel het dä jung Beethoven bald glernt. Di streng Erzüchig vom Vatär het abr d'Entwicklig vom Buäb behindärät, zom Bispil wil er mengmol metst i dä Nacht us äm Bett gholt wordän isch, zom dä Fründä vom Vatär sini Fähigkeitän am Klavier z'demonschtriärä. Das het däzuä gfüärt, dass dä Beethoven i dä Schuäl oft müäd gsi isch und a Konzentrationsmangäl glettä het. Met 11i hetär denn of Drängä vo sim Vatär müässä d'Schuäl ufgee.
Au söscht isch äm Beethoven sini Chindhäit nöd oni Problem völaufä. Sin Vatär isch Alkoholiker gsi und sini Muätär zimli oft chrank. Weränd dä Beethoven zo sim Vatär äs gspannts und dischtanziärts Vähältnis gha het, het är sini Muätär gliäbt. won er met öpä 5i ä Metlohrentzündig öbärcho het, hend's d'Eltärä nöd gmerkt. D'Erchrankig het nöd wörkli gheilt und gilt as äini vo dän Ursachä fö sini spötäri Taubheit.
Kollegä vom Vatär Beethoven am Hof vo Bonn hend äm Ludwig sini Begabig erchennt, was schliässlich däzuä gfüärt het, dass di witäri musikalisch Usbildig vom Beethoven i d'Händ vo andärnä Musikär gläit wordän isch. Zo dä bekanntischtä Fördärär und Lehrär z'Bonn hend dä Christian Gottlob Neefe (Klavier, Orgel und Komposition) und dä Franz Anton Ries (Violine) zelt. 1782 isch äs dä Neefe gsi, wo as erschtä Werch vom Ludwigs väröffäntlicht he, zom Bispil d'„Variations pour le Clavecin sur une Marche de Mr. Dressler“. Im glichä Johr isch dä Beethoven äm Neefe sin Vötretär as Hoforganist wordä. Ä feschti Astellig as (zahltä) Hoforganist het är met 14i öbärcho. Mit äm Graf Ferdinand Ernst von Waldstein und dä Familiä Breuning het är iflussrichi Gönner und Freunde öbärcho. I dä Bonnär Hofkapellä het är Bratsche gspilt, weränd er sich glichzitig im Klavierspiel immär me värbessärät het. Au as Komponischt isch är tätig gsi, abr di mäischtän i derä Zit entstandänä Früäwerch sind oodrockt blebän odär spötär i andärnä Kompositionä värarbäität wordä.
de Artikäl werd scho bald witär usbaut
Wärch
Är het i sim Läbe d'Opere Fidelio, nüün Simfonie, füf grossi Klavierkonzärt, Violinkonzärt, Uvertüre, Oratorie, Mässe, Kantate, Klaviersonate, Klavierstück u Lieder komponirt. Me seit, är sig der bescht Komponischt vor Wiener Klassik gsi, und hegi bewirkt, dass nachär ir klassische Musig d'Romantik aagfange het.
Weblinks
Commons: Ludwig van Beethoven – Album mit MultimediadateieWo sini Wärch ufgfürt wärde
Musig lose
 Wenn dr meh züe dem Thema weisch, no schrib s dezüe und entfern nochher d Markierig {{Stumpen}}.Wenn de no nie e Stumpe erwitert häsch, no findsch do Hilf dezüe. |