Kurmanc dili
| Kurmanc dili | |
|---|---|
| Orijinal adı | Kurmancî |
| Ölkələr | Azərbaycan, Türkiyə, Suriya, İraq |
| Danışanların ümumi sayı |
|
| Təsnifatı | |
| Kateqoriya | Avrasiya dilləri |
| Yazı | latın əlifbası |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | — |
| ISO 639-2 | — |
| ISO 639-3 | kmr |
| Dilin strukturlarının dünya atlası | kji |
| Ethnologue | kmr |
| IETF | kmr |
| Glottolog | nort2641 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kurmanc dili və ya kurmanci dili[2] (kürd. Kurmancî) — Kürd dilinin ən çox danışılan dialekti. Ümumiyyətlə qərb və ya şimal-qərbi İran dillərindən hesab olunur,[3][4] bu dildə danışanlar kurmanclar adlanır. Azərbaycan kürdləri bu dialektdə danışırlar.[2]
Kurmanc dili Türkiyənin cənub-şərqində, Suriyanın şimalında, şimal-şərqdə, İranın şimal-qərbində və tarixi araşdırmalara görə Xorasan və Zaqafqaziyada yayılmışdır.
1958-ci ildən Suriyada Kurmancinin istifadəsi qadağan edildi. 1924-cü ildən 2013-cü ilə qədər Türkiyədə isə qadağan edildi. Həmin dildə danışan, oxuyan, yazan adamlarla bağlı ciddi tədbirlər görülürdü.
Danışanların sayı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Kurmanc dilində danışanların sayının 2021-ci ilə kimi 19,6 milyon olduğu təxmin edilir, lakin onların sayı getdikcə azalmaqdadır. Bu kürd dilinin ən çox yayılmış formasıdır və eyni zamanda Kürdüstandakı bəzi kürd olmayan azlıqların, o cümlədən assurilərin, çeçenlərin, çərkəzlərin və bolqarların ana dilidir.
Əhməd Xani (1650–1707) kimi bir çox məşhur kürd şairləri Kurmanc dilində yazmışdır. Yezidliyi qəbul edən kürdlər arasında da bu dildə dualar oxunur.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Ethnologue (ing.). 25, 19 Dallas, Texas: SIL International, 1951. ISSN 1946-9675
- ↑ 1 2 Həmid, Tural. "Azərbaycan kürdləri". AzLogos. 12 iyun 2020. 2022-03-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 sentyabr 2021.
- ↑ Paul J. White, redaktorTurkey's Alevi Enigma: A Comprehensive Overview. Brill. 2002. səh. 23. ISBN 978-9004125384.
- ↑ Gunter, Michael M. The A to Z of the Kurds. The Scarecrow Press. 2009. səh. 112. ISBN 978-0810868182. 2022-03-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-17.