Леда битен мөхәррирләү

{{Ук}}
'''Леда''' (''бор. грек'' Λήδα) — боронғо грек мифологияһы персонажы<ref> Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.2. С.47-48</ref><ref>Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. М., 2001. В 3 т. Т.2. С.249</ref>. [[Овидий|Овидийға]] ярашлы, Леда матур ҡара сәсле, һәм тәне ап-аҡ була<ref>{{Китап|автор=Публий Овидий Назон|заглавие=Любовные Элегии. Книга II|ответственный=пер. С. Шервинского|место=М|издательство=Художественная литература}}</ref>.

Этолий батшаһы Фестий Һәм Евритемиданың ҡыҙы (йәки, Евмил Коринфский буйынса, Сисиф һәм Пантидияның ҡыҙы<ref> Схолии к Аполлонию Родосскому. Аргонавтика I 146, Эдмондс </ref>), Спарта батшаһы Тиндарейҙың<ref> Гесиод. Перечень женщин, фр.23а М.-У.; Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека I 7, 10 далее </ref> ҡатыны. "Илиада"ла (III 384) һәм "Одиссея"ла (XI 298) телгә алына<ref name="БРЭ">{{БРЭ}}</ref>.
Леданың матурлығына хайран ҡалып, Зевс Еврот йылғаһында уның алдына аҡҡош булып килеп баҫа һәм үҙенә ҡарата<ref> Гигин. Мифы 77 </ref>, ул ике йомортҡа һала<ref> Гораций. Наука поэзии 147 </ref>, һәм уларҙың союзы емеше — Полидевк менән Елена Прекрасная була. Әллә ул өс [[йомортҡа]] һалған<ref> Авсоний. Гриф о числе три 10 и комм. </ref>, йомортҡанан Кастор, Полидевк һәм Елена Прекрасная тыуған<ref> Первый Ватиканский мифограф I 77, 2 </ref>. Әллә ике йомортҡанан дүрт бала тыуған<ref> Первый Ватиканский мифограф III 1, 64 </ref>. Икенсе хикәйә буйынса, ул йөрөргә сыҡҡанда сөмбөл (гиацинт) аҫтында Немесида һалып киткән йомортҡаны тапҡан<ref> Сапфо, фр.166 Лобель-Пейдж </ref>. Әсәлек һәм ҡатын-ҡыҙ нәфислеген кәүҙәләндереүсе булараҡ хөрмәтләнгән. Бер версия буйынса, Елена Прекраснаяның әсәһе булараҡ Бәхетлеләр утрауына күсерелгән.

Дионисий Сиракузскийҙың «Леда» пьесаһында уйнаусы персонаж<ref> Еврипид. Елена 136, 200 </ref>.

1856 йылда асылған астероид (38) Леда, 1974 йылда асылған 13-сө һан аҫтындағы (JXIII) Юпитер юлдашы һәм Венера планетаһындағы Леда тигеҙлеге уның хөрмәтенә аталған.

== Этимологияһы ==
Күптәр Леданың исемен Лето алиһәһенең исеме менән сағыштыра, һәм быны тәүҙә Леданың төндөң, яҡтыртҡыстар әсәһенең кәүҙәләнеше булыуы менән аңлата. Башҡа мәғлүмәттәр буйынса, ''Леда'' һүҙе ликий телендәге яҙмаларында осраған ''Lada'' һүҙе —[[Ҡатын-ҡыҙ|ҡатын]] (ханым, байбикә), карий-лелег тамырлы һүҙенән.

Күп халыҡтарҙың ҡәберендә, шул иҫәптән, Криттың миной ҡәберлегендә буялған дөйәғош йомортҡаларын табыу арҡаһында был миф өсөн нигеҙ булған, тигән фараз бар<ref> Немировский А. И. Этруски: От мифа к истории. М., 1982. С.222 </ref>.

== Сәнғәттә ==
[[Италия]] чинквечентоһы рәссамдары — [[Леонардо да Винчи|Леонардо ла Винчи]], [[Микеланджело]], Корреджо — Леданы Зевс менән ҡушылған мәлдә йәки унан һуң һүрәтләгән. Шиғриәттә Леданың ҡеүәтле ҡош менән ҡушылыуының тасуирламаһы эротик (Ронсар) һәм фәлсәфәүи (Уильям Батлер Йейтс) маҡсаттарға ла хеҙмәт итә.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Әҙәбиәт ==
* {{БРЭ}}

{{Тышҡы һылтанмалар}}

[[Категория:Фольклор]]
[[Категория:Боронғо грек мифтары геройҙары]]
[[Категория:Лаконика мифтары]]
[[Категория:Леда|  ]]
[[Категория:Википедия:Викимәғлүмәттә сығанағы булған мәҡәләләр]]