Літоўска-Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка: Розніца паміж версіямі

Літоўска-Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка
	Гістарычная дзяржава
Літоўска-Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка
	літ.: Lietuvos–Baltarusijos Tarybinė Socialistinė Respublika; польск.: Litewsko-Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka; ідыш: סאָציאַליסט סאָוועטן רעפובליק פון ליטע און ווייַסרוסלאַנ
	Сцяг
< ; < >; >; > 27 лютага 1919 — 25 жніўня 1919 ;
Сталіца	Вільня
Найбуйнейшыя гарады	Вільня, Мінск, Коўна
Мова(ы)	літоўская, беларуская, руская, польская, ідыш
Афіцыйная мова	беларуская, літоўская мова, польская, ідыш і руская
Плошча	207 тыс.км²
Насельніцтва	4 млн (1919)
Форма кіравання	Савецкая рэспубліка
Кіраўнікі дзяржавы
Старшыня Цэнтральнага Выканаўчага Камітэта
• 1919	Казімір Цыхоўскі
Старшыня Савета Народных Камісараў
• 1919	Вінцас Міцкявічус-Капсукас
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Актуальная версія на 10:20, 1 жніўня 2024

Літо́ўска-Белару́ская Саве́цкая Сацыялісты́чная Рэспу́бліка, таксама Саве́цкая Сацыялісты́чная Рэспу́бліка Літвы́ і Белару́сі (скарочана Літбе́л) — дзяржаўнае ўтварэнне, якое з’явілася ў адпаведнасці з рэкамендацыямі ЦК РКП(б) 27 лютага 1919 шляхам аб’яднання Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусі і Літоўскай Савецкай Рэспублікі.

Гісторыя

Адзін з галоўных ініцыятараў утварэння ЛітБел Я. Свярдлоў у тэлеграме ад 30 студзеня 1919 года ў ЦК КП Літвы паведамляў:^[1]

на з'ездзе Саветаў Беларусі будзе вынесена рашэнне аб аб'яднанні Беларусі і Літвы. Прапанаваць літоўскім таварышам як можна хутчэй склікаць з'езд і правесці там тое ж рашэнне. ЦК лічыць гэтае рашэнне найбольш адпавядаючым нашым агульнапалітычным задачам і цалкам адпавядаючым міжнароднай кан'юнктуры.

У склад Літбела былі ўключаны тэрыторыі Віленскай, Мінскай, часткі Ковенскай і Гродзенскай губерній. Адміністрацыйным цэнтрам абвешчана Вільня. 16 лютага 1919 Часовы рабоча-сялянскі ўрад Літоўскай ССР і ЦВК ССРБ накіравалі ноту польскаму ўраду з прапановай стварыць змешаную камісію для мірнага ўрэгулявання спрэчных тэрытарыяльных пытанняў і вызначэння дзяржаўнай мяжы паміж толькі што абвешчанай ЛітБел і Польшчай^[2]. 28 лютага 1919 ЦВК ЛітБел выдаў Дэкларацыю аб знешняй палітыцы, у якой зноў выказвалася гатоўнасць «вырашаць усе спрэчныя пытанні палюбоўна і міралюбіва». Канстатавалася тое, што ўрад Польшчы не адказаў на прапанову аб стварэнні змешанай камісіі і працягвае наступленне. У Дэкларацыі змяшчаўся паўторны (першы быў у Маніфесце аб стварэнні ССРБ) заклік «да ўсіх народаў і іх урадаў» прызнаць Сацыялістычную Савецкую Рэспубліку Літвы і Беларусі і ўступіць з ёю ў зносіны^[3]. 1 сакавіка 1919 СНК ЛітБел ССР у ноце да ўрадаў ЗША, Вялікабрытаніі, Францыі і Японіі даў згоду на ўдзел у канферэнцыі на Прынцавых астравах для вырашэння спрэчных пытанняў паміж урадамі, што ўтварыліся на тэрыторыі былой Расійскай імперыі. Але ўсе гэтыя прапановы засталіся без адказу. Польшча і краіны Антанты не прызнавалі ЛітБел і адмаўляліся ўступаць з ёй у перагаворы^[4].

Вядучая роля належала Камуністычнай партыі (бальшавікоў) Літвы і Беларусі (створана ў сакавіку 1919), дазвалялася дзейнасць камуністычных і рабочых партый і груп, якія прадстаўлялі яўрэйскае і польскае насельніцтва. Была абвешчана нацыяналізацыя прадпрыемстваў, прымусовая харчовая развёрстка, усеагульная працоўная павіннасць.

У красавіку-верасні 1919 тры чвэрці Літбела занята польскімі войскамі. Пасля гэтага органы ўлады Літбела часткова ліквідаваны паводле рашэння ЦК РКП(б).

Пасля падпісання мірнага дагавора паміж РСФСР і Літвой 12 ліпеня 1920 і другога абвяшчэння незалежнасці ССРБ 31 ліпеня 1920 Літбел юрыдычна спыніла існаванне.

Урад

Урад Літбела ўзначаліў В. Міцкявічус-Капсукас. У склад увайшлі:

Кіраўнік ЦВК КП ЛіБ: Вінцас Міцкявічус-Капсукас
Кіраўнік ЦВК: Казімер Цыхоўскі
Кіраўнік Віленскага Савета Дэлегатаў Рабочых і Салдацкіх дэпутатаў: Казімер Цыхоўскі
Кіраўнік Савета Народных Камісараў: Вінцас Міцкявічус-Капсукас
Народны камісар фінансаў: Казімер Цыхоўскі
Народны камісар камунікацыі: Аляксандр Якшэвіч
Народны камісар дзяржаўнага кантролю: Станіслаў Берсан
Народны камісар асветы: Юліян Ляшчынскі, Аляксандар Чарвякоў
Народны камісар працы: Сямён Дыманштэйн (руск.) (бел.
Народны камісар унутраных спраў: Зігмас Алекса-Ангарэтыс, Якаў Далецкі
Народны камісар вайсковых спраў: Іосіф Уншліхт
Народны камісар замежных спраў: Вінцас Міцкявічус-Капсукас
Народны камісар юстыцыі (справядлівасці): Мечыслаў Казлоўскі (руск.) (бел.
Народныя камісары без партфеля: Канстанцінас Керванічус, Пранас Сватэліс-Пралетарас і Айзік Вайнштэйн.

Ацэнкі

Беларускі журналіст Валянцін Жданко так ахарактарызаваў Літоўска-Беларускую ССР:

Марыянэткавая буфэрная квазідзяржава, кароткае існаваньне якой паказала, наколькі мала расейскія бальшавікі лічыліся зь беларусамі і беларускімі нацыянальнымі інтарэсамі^[5].

Зноскі

↑ Свердлов, Я. Избранные произведения: В 3 т. Т. 3. — М., 1960. — С. 143.
↑ Знешняя палітыка Беларусі: Зб. дакументаў і матэрыялаў. Т. 1 (1917—1922). — Мн., 1997. — С. 110—111.
↑ Знешняя палітыка Беларусі. Т. 1. — С. 116—117.
↑ Гісторыя Беларусі: У 6 т. Т. 5: Беларусь у 1917—1945 гг. / А. Вабішчэвіч, Н. Васілеўская, І. Ігнаценка [і інш.]; Рэдкал.: М. Касцюк (гал. рэд.) [і інш.]; Рэд. тома М. Касцюк. — Мн.: Экаперспектыва, 2006. — 613 с.: іл. — С. 113. — ISBN 985-469-149-7.
↑ Інтэграцыя па-бальшавіцку…

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Літоўска-Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка

[1] Свердлов, Я. Избранные произведения: В 3 т. Т. 3. — М., 1960. — С. 143.

[2] Знешняя палітыка Беларусі: Зб. дакументаў і матэрыялаў. Т. 1 (1917—1922). — Мн., 1997. — С. 110—111.

[3] Знешняя палітыка Беларусі. Т. 1. — С. 116—117.

[4] Гісторыя Беларусі: У 6 т. Т. 5: Беларусь у 1917—1945 гг. / А. Вабішчэвіч, Н. Васілеўская, І. Ігнаценка [і інш.]; Рэдкал.: М. Касцюк (гал. рэд.) [і інш.]; Рэд. тома М. Касцюк. — Мн.: Экаперспектыва, 2006. — 613 с.: іл. — С. 113. — ISBN 985-469-149-7.

[5] Інтэграцыя па-бальшавіцку…

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
 {{Гістарычная дзяржава
 |назва               = Літоўска-Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка
-|саманазва           = Lietuvos –Baltarusijos Tarybinė Socialistinė Respublika <br/> Литовско-Белорусская Советская Социалистическая Республика <br/> Litewsko-Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka <br/> סאָציאַליסט סאָוועטן רעפובליק פון ליטע און ווייַסרוסלאַנ
 |статус              =
 |гімн                =
@@ Радок 8: / Радок 7: @@
 |герб                =
 |апісанне_герба      =
-|карта               = Map of LBSSR 1919 (be).png
+|карта               = Утварэнне Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Літвы і Беларусі.jpg
 |апісанне            =
 |p1                  = Літоўская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка, 1918 – 1919
@@ Радок 25: / Радок 24: @@
 |flag_s2             = Flag of Lithuania.svg
 |s3                  = Гісторыя Польшчы # Міжваенная Польшча
-|flag_s3             = Poland flag 300.png
+|flag_s3             = Flag of Poland.svg
-|s4                  = Сярэдняя Літва
-|flag_s4             = Flag of Central Lithuania.svg
 |дэвіз               =
 |сталіца             = [[Вільня]]
@@ Радок 99: / Радок 96: @@
 }}
 {{Гісторыя Беларусі}}
-'''Літбел''', '''Літоўска-Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка''', '''Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Літвы і Беларусі''' — дзяржаўнае ўтварэнне, якое з'явілася ў адпаведнасці з рэкамендацыямі ЦК РКП(б) [[27 лютага]] [[1919]] шляхам аб'яднання [[ССРБ]] і Літоўскай ССР.
+'''Літо́ўска-Белару́ская Саве́цкая Сацыялісты́чная Рэспу́бліка''', таксама '''Саве́цкая Сацыялісты́чная Рэспу́бліка Літвы́ і Белару́сі''' (скарочана '''Літбе́л''') — дзяржаўнае ўтварэнне, якое з’явілася ў адпаведнасці з рэкамендацыямі ЦК РКП(б) [[27 лютага]] [[1919]] шляхам аб’яднання [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусі]] і [[Літоўская Савецкая Рэспубліка|Літоўскай Савецкай Рэспублікі]].
+== Гісторыя ==
-У склад Літбела былі ўключаны тэрыторыі [[Віленская губерня|Віленскай]], Мінскай, часткі Ковенскай і Гродзенскай губерній. Адміністрацыйным цэнтрам абвешчана [[Вільня]].
+Адзін з галоўных ініцыятараў утварэння ЛітБел [[Якаў Міхайлавіч Свярдлоў|Я. Свярдлоў]] у тэлеграме ад 30 студзеня 1919 года ў ЦК КП Літвы паведамляў:<ref>Свердлов, Я. Избранные произведения: В 3 т. Т. 3. — М., 1960. — С. 143.</ref>
+{{цытата|
+на з'ездзе Саветаў Беларусі будзе вынесена рашэнне аб аб'яднанні Беларусі і Літвы. Прапанаваць літоўскім таварышам як можна хутчэй склікаць з'езд і правесці там тое ж рашэнне. ЦК лічыць гэтае рашэнне найбольш адпавядаючым нашым агульнапалітычным задачам і цалкам адпавядаючым міжнароднай кан'юнктуры.
+}}
+У склад Літбела былі ўключаны тэрыторыі [[Віленская губерня|Віленскай]], [[Мінская губерня|Мінскай]], часткі Ковенскай і Гродзенскай губерній. Адміністрацыйным цэнтрам абвешчана [[Вільня]]. [[16 лютага]] [[1919]] Часовы рабоча-сялянскі ўрад Літоўскай ССР і ЦВК ССРБ накіравалі ноту польскаму ўраду з прапановай стварыць змешаную камісію для мірнага ўрэгулявання спрэчных тэрытарыяльных пытанняў і вызначэння дзяржаўнай мяжы паміж толькі што абвешчанай ЛітБел і Польшчай<ref>Знешняя палітыка Беларусі: Зб. дакументаў і матэрыялаў. Т. 1 (1917—1922). — Мн., 1997. — С. 110—111.</ref>. [[28 лютага]] 1919 ЦВК ЛітБел выдаў Дэкларацыю аб знешняй палітыцы, у якой зноў выказвалася гатоўнасць «вырашаць усе спрэчныя пытанні палюбоўна і міралюбіва». Канстатавалася тое, што ўрад Польшчы не адказаў на прапанову аб стварэнні змешанай камісіі і працягвае наступленне. У Дэкларацыі змяшчаўся паўторны (першы быў у Маніфесце аб стварэнні ССРБ) заклік «да ўсіх народаў і іх урадаў» прызнаць Сацыялістычную Савецкую Рэспубліку Літвы і Беларусі і ўступіць з ёю ў зносіны<ref>Знешняя палітыка Беларусі. Т. 1. — С. 116—117.</ref>. [[1 сакавіка]] 1919 СНК ЛітБел ССР у ноце да ўрадаў [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]], [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], [[Францыя|Францыі]] і [[Японія|Японіі]] даў згоду на ўдзел у канферэнцыі на Прынцавых астравах для вырашэння спрэчных пытанняў паміж урадамі, што ўтварыліся на тэрыторыі былой [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. Але ўсе гэтыя прапановы засталіся без адказу. Польшча і краіны Антанты не прызнавалі ЛітБел і адмаўляліся ўступаць з ёй у перагаворы<ref>Гісторыя Беларусі: У 6 т. Т. 5: Беларусь у 1917—1945 гг. / А. Вабішчэвіч, [[Нона Уладзіміраўна Васілеўская|Н. Васілеўская]], І. Ігнаценка [і інш.]; Рэдкал.: М. Касцюк (гал. рэд.) [і інш.]; Рэд. тома М. Касцюк. — Мн.: Экаперспектыва, 2006. — 613 с.: іл. — С. 113. — ISBN 985-469-149-7.</ref>.
-Урад Літбела ўзначаліў [[В. Міцкявічус-Капсукас]]. Вядучая роля належала [[КП(б)ЛіБ|Камуністычнай партыі (бальшавікоў) Літвы і Беларусі]] (створана ў сакавіку 1919), дазвалялася дзейнасць камуністычных і рабочых партый і груп, якія прадстаўлялі яўрэйскае і польскае насельніцтва. Была абвешчана нацыяналізацыя прадпрыемстваў, прымусовая харчовая развёрстка, усеагульная працоўная павіннасць.
+Вядучая роля належала [[КП(б)ЛіБ|Камуністычнай партыі (бальшавікоў) Літвы і Беларусі]] (створана ў сакавіку 1919), дазвалялася дзейнасць камуністычных і рабочых партый і груп, якія прадстаўлялі яўрэйскае і польскае насельніцтва. Была абвешчана нацыяналізацыя прадпрыемстваў, прымусовая харчовая развёрстка, усеагульная працоўная павіннасць.
-Адзін з галоўных ініцыятараў утварэння ЛітБел Я. Свярдлоў у тэлеграме ад 30 студзеня ў ЦК КП Літвы як аб звяршыўшымся факце паведамляў, што {{цытата|на з'ездзе Саветаў Беларусі будзе вынесена рашэнне аб аб'яднанні Беларусі і Літвы. Прапанаваць літоўскім таварышам як можна хутчэй склікаць з'езд і правесці там тое ж рашэнне. ЦК лічыць гэтае рашэнне найбольш адпавядаючым нашым агульнапалітычным задачам і цалкам адпавядаючым міжнароднай кан'юнктуры}}<ref>Свердлов, Я. Избранные произведения: В 3 т. Т. 3. — М., 1960. — С. 143.</ref>.
-[[16 лютага]] [[1919]] Часовы рабоча-сялянскі ўрад Літоўскай ССР і ЦВК ССРБ накіравалі ноту польскаму ўраду з прапановай стварыць змешаную камісію для мірнага ўрэгулявання спрэчных тэрытарыяльных пытанняў і вызначэння дзяржаўнай мяжы паміж толькі што абвешчанай ЛітБел і Польшчай<ref>Знешняя палітыка Беларусі: Зб. дакументаў і матэрыялаў. Т. 1 (1917—1922). — Мн., 1997. — С. 110—111.</ref>. [[28 лютага]] 1919 ЦВК ЛітБел выдаў Дэкларацыю аб знешняй палітыцы, у якой зноў выказвалася гатоўнасць «вырашаць усе спрэчныя пытанні палюбоўна і міралюбіва». Канстатавалася тое, што ўрад Польшчы не адказаў на прапанову аб стварэнні змешанай камісіі і працягвае наступленне. У Дэкларацыі змяшчаўся паўторны (першы быў у Маніфесце аб стварэнні ССРБ) заклік «да ўсіх народаў і іх урадаў» прызнаць Сацыялістычную Савецкую Рэспубліку Літвы і Беларусі і ўступіць з ёю ў зносіны<ref>Знешняя палітыка Беларусі. Т. 1. — С. 116—117.</ref>. [[1 сакавіка]] 1919 СНК ЛітБел ССР у ноце да ўрадаў ЗША, Вялікабрытаніі, Францыі і Японіі даў згоду на ўдзел у канферэнцыі на прынцавых астравах для вырашэння спрэчных пытанняў паміж ўрадамі, што ўтварыліся на тэрыторыі былой Расійскай імперыі. Але ўсе гэтыя прапановы засталіся без адказу. Польшча і краіны Антанты не прызнавалі ЛітБел і адмаўляліся ўступаць з ёй у перагаворы<ref>Гісторыя Беларусі: У 6 т. Т. 5: Беларусь у 1917—1945 гг. / А. Вабішчэвіч, Н. Васілеўская, І. Ігнаценка [і інш.]; Рэдкал.: М. Касцюк (гал. рэд.) [і інш.]; Рэд. тома М. Касцюк. — Мн.: Экаперспектыва, 2006. — 613 с.: іл. — С. 113. — ISBN 985-469-149-7.</ref>.
 У красавіку-верасні 1919 тры чвэрці Літбела занята польскімі войскамі. Пасля гэтага органы ўлады Літбела часткова ліквідаваны паводле рашэння ЦК РКП(б).
-Пасля падпісання [[Маскоўскі дагавор РСФСР-Літва, 1920|мірнага дагавора]] паміж [[РСФСР]] і [[Літва|Літвой]] [[12 ліпеня]] [[1920]] і другога абвяшчэння незалежнасці [[ССРБ]] [[31 ліпеня]] [[1920]] Літбел юрыдычна спыніла існаванне.
+Пасля падпісання [[Маскоўскі дагавор РСФСР — Літва (1920)|мірнага дагавора]] паміж [[РСФСР]] і [[Літва|Літвой]] [[12 ліпеня]] [[1920]] і другога абвяшчэння незалежнасці [[ССРБ]] [[31 ліпеня]] [[1920]] Літбел юрыдычна спыніла існаванне.
-== Гл. таксама ==
+== Урад ==
+Урад Літбела ўзначаліў [[Вінцас Міцкявічус-Капсукас|В. Міцкявічус-Капсукас]]. У склад увайшлі:
-* [[Археалагічная камісія пры Наркам асветы Літ-БелССР]]
+* Кіраўнік ЦВК КП ЛіБ: Вінцас Міцкявічус-Капсукас
+* Кіраўнік ЦВК: [[Казімір Генрыхавіч Цыхоўскі|Казімер Цыхоўскі]]
+* Кіраўнік Віленскага Савета Дэлегатаў Рабочых і Салдацкіх дэпутатаў: Казімер Цыхоўскі
+* Кіраўнік Савета Народных Камісараў: [[Вінцас Міцкявічус-Капсукас]]
+* Народны камісар фінансаў: Казімер Цыхоўскі
+* Народны камісар камунікацыі: [[Аляксандр Іванавіч Якшэвіч|Аляксандр Якшэвіч]]
+* Народны камісар дзяржаўнага кантролю: [[Станіслаў Ігнатавіч Берсан|Станіслаў Берсан]]
+* Народны камісар асветы: [[Юліян Мар’янавіч Ляшчынскі|Юліян Ляшчынскі]], [[Аляксандр Рыгоравіч Чарвякоў|Аляксандар Чарвякоў]]
+* Народны камісар працы: {{нп3|Сямён Маркавіч Дыманштэйн|Сямён Дыманштэйн|ru|Диманштейн, Семён Маркович}}
+* Народны камісар унутраных спраў: [[Ангарэціс|Зігмас Алекса-Ангарэтыс]], [[Якаў Генрыхавіч Далецкі|Якаў Далецкі]]
+* Народны камісар вайсковых спраў: [[Іосіф Станіслававіч Уншліхт|Іосіф Уншліхт]]
+* Народны камісар замежных спраў: Вінцас Міцкявічус-Капсукас
+* Народны камісар юстыцыі (справядлівасці): {{нп3|Мечыслаў Юльевіч Казлоўскі|Мечыслаў Казлоўскі|ru|Козловский, Мечислав Юльевич}}
+* Народныя камісары без партфеля: Канстанцінас Керванічус, Пранас Сватэліс-Пралетарас і Айзік Вайнштэйн.
+== Ацэнкі ==
+Беларускі журналіст [[Валянцін Жданко]] так ахарактарызаваў Літоўска-Беларускую ССР:
+{{Цытата|
+Марыянэткавая буфэрная квазідзяржава, кароткае існаваньне якой паказала, наколькі мала расейскія бальшавікі лічыліся зь беларусамі і беларускімі нацыянальнымі інтарэсамі<ref>[https://www.svaboda.org/a/29791855.html Інтэграцыя па-бальшавіцку…]</ref>.
+}}
 {{зноскі}}
+== Спасылкі ==
+{{Commons|Category:}}
 {{Беларусь у тэмах}}
-[[Катэгорыя:Гісторыя Беларусі]]
-[[Катэгорыя:Былыя краіны]]
-[[Катэгорыя:Гісторыя Літвы]]
 {{Гісторыя Беларусі 2}}
+{{Дзяржаўныя ўтварэнні перыяду Грамадзянскай вайны і станаўлення СССР, 1917—1924}}
+{{Вонкавыя спасылкі}}
+[[Катэгорыя:Літбел ССР| ]]
+[[Катэгорыя:Гісторыя Беларусі (1918—1939)]]
+[[Катэгорыя:Гісторыя Літвы]]

Беларусь у тэмах
Гісторыя	Бронзавы век Старажытная гісторыя Кіеўская Русь Полацкае княства Тураўскае княства Вялікае Княства Літоўскае Рэч Паспалітая Расійская імперыя Паўночна-Заходні край Заходняя вобласць БНР БССР ССРБ Літбел Рэспубліка Беларусь
Палітыка	Канстытуцыя Прэзідэнт Урад Парламент Палітычныя партыі Знешняя палітыка Унутраная палітыка Выбары
Геаграфія	Прыродныя ўмовы Рэльеф Геалогія Вадаёмы Флора Фаўна Азёры Адміністрацыйны падзел Раёны Сельсаветы Гарады Сталіца Гістарычныя сталіцы Пасёлкі гарадскога тыпу Аграгарадкі
Грамадства і сімвалы	Насельніцтва Беларусы Мовы Беларуская «Наркамаўка» Тарашкевіца Трасянка Руская Руская мова ў Беларусі Русіфікацыя Беларусі Спорт Адукацыя Навука Рэлігія Свабода слова Узнагароды Герой Беларусі Герб Сцяг Гімн Бела-чырвона-белы сцяг Герб «Пагоня» Штандар Прэзідэнта Узброеныя сілы СМІ Тэлебачанне IT-сфера Правы чалавека Краязнаўства
Эканоміка	Валюта Нацыянальны банк Сельская гаспадарка Турызм і адпачынак Сусветная спадчына Транспартная сістэма Энергетыка Газатранспартная сістэма Суднабудаўніцтва Гандаль Жыллёвае будаўніцтва Сувязь Пошта Інтэрнэт
Культура	Адзежа Архітэктура Выяўленчае мастацтва Скульптура Кіно Беларусьфільм Спіс фільмаў Літаратура Дзіцячая літаратура Беларускае фэнтэзі Музеі Музыка конкурс песні Еўрабачанне Святы Славутасці Танцы Традыцыі Тэатры Бібліятэкі
Партал «Беларусь»

Гісторыя Беларусі
Старажытнасць (да 500)	Палеаліт Мезаліт Неаліт Бронзавы век Жалезны век Неўры Бастарны
Ранняе Сярэднявечча (500—1240)	Балты Славяне Полацкае княжанне Полацкае княства Тураўскае княства Смаленскае княства Літва старажытная
Вялікае Княства Літоўскае (1237—1569)	Утварэнне Крэўская унія Статуты ВКЛ Рэфармацыя Войны з Маскоўскай дзяржавай Люблінская унія Залаты век
Рэч Паспалітая (1569—1795)	Люблінская унія Войны Рэчы Паспалітай і Расіі Берасцейская унія Патоп Паланізацыя Асветніцтва Канстытуцыя 3 мая 1791 года Падзелы Рэчы Паспалітай Паўстанне 1794 года
У складзе Расійскай імперыі (1795—1917)	Беларусь у складзе Расійскай імперыі Беларускае ваеннае і Літоўскае ваеннае губернатарствы Вялікае Княства Літоўскае (1811) Вайна 1812 года Вялікае Княства Літоўскае (1812) Паўночна-Заходні край Паўстанне 1830—1831 гадоў Паўстанне 1863—1864 гадоў Русіфікацыя Нацыянальнае адраджэнне Беларусь у пачатку ХХ ст. Першая сусветная вайна
Найноўшы час (1917—1991)	Кастрычніцкая рэвалюцыя Грамадзянская вайна і інтэрвенцыя Заходняя вобласць Заходняя камуна БНР Вялікае Княства Літоўска-Беларускае (1918) ССРБ Літбел ССР Польска-савецкая вайна Паход Булак-Балаховіча БССР Індустрыялізацыя і калектывізацыя Беларусізацыя Узбуйненне БССР Сярэдняя Літва Заходняя Беларусь Рэпрэсіі Другая сусветная вайна (Польская абарончая вайна аб’яднанне Беларусі нямецкае ўварванне акупацыя Халакост савецкі партызанскі рух калабарацыянізм вызваленне) Пасляваенная Беларусь
Сучаснасць (пасля 1991)	Незалежная Беларусь Рэферэндумы ў Беларусі Пратэсты (2020—2021)
Звязаныя тэмы	Канфесіянальная гісторыя Гісторыя філасофскай думкі Гістарыяграфія гісторыі Беларусі Палітычныя арганізацыі беларускай гісторыі

Дзяржаўныя ўтварэнні перыяду Грамадзянскай вайны ў Расіі і станаўлення СССР (1917—1924)
Першая сусветная вайна Лютаўская рэвалюцыя Кастрычніцкая рэвалюцыя РСФСР Грамадзянская вайна Белы рух Інтэрвенцыя Басмацтва СССР
Поўнач Прыбалтыка Беларусь Польшча	Савецкія: Фінляндская Сацыялістычная Рабочая Рэспубліка Карэльская працоўная камуна Эстляндская працоўная камуна Савецкая рэспубліка Найсаара Рэспубліка Іскалата Латвійская Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Літоўская Савецкая Рэспубліка Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Літвы і Беларусі Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Часовы рэвалюцыйны камітэт Польшчы Несавецкія: Архангельская Карэлія Алонецкі ўрад Паўночная вобласць Рэспубліка Паўночная Інгрыя Каралеўства Фінляндыя Рэспубліка Фінляндыя Аб’яднанае Балтыйскае герцагства Герцагства Курляндскае і Семігальскае Урад Паўночна-Заходняй вобласці Латвійская рэспубліка Каралеўства Літва Літоўская рэспубліка Сярэдняя Літва Беларуская Народная Рэспубліка Каралеўства Польскае Рэспубліка Польшча
Украіна Бесарабія Крым	Савецкія: Украінская народная рэспубліка Саветаў Данецка-Крыварожская савецкая рэспубліка Адэская савецкая рэспубліка Савецкая сацыялістычная рэспубліка Таўрыды Украінская савецкая рэспубліка Украінская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Крымская аўтаномная савецкая сацыялістычная рэспубліка Бесарабская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Малдоўская Аўтаномная Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Несавецкія: Украінская Народная Рэспубліка Украінская дзяржава Дырэкторыя Махноўшчына Малдаўская Дэмакратычная Рэспубліка Крымская Народная Рэспубліка
Дон Кубань Паўночны Каўказ	Савецкія: Данская Савецкая Рэспубліка Кубанская Савецкая Рэспубліка Чарнаморская Савецкая Рэспубліка Кубана-Чарнаморская Савецкая Рэспубліка Стаўрапальская Савецкая Рэспубліка Церская Савецкая Рэспубліка Паўночна-Каўказская Савецкая Рэспубліка Горская АССР Несавецкія: Усевялікае Войска Данское Кубанская Народная Рэспубліка Горская Рэспубліка Рэспубліка Саюза Горцаў Паўночнага Каўказа Паўночна-Каўказскі эмірат
Паволжа Урал Сібір Далёкі Усход	Савецкія: Татара-Башкірская Савецкая Рэспубліка Аўтаномная Башкірская Савецкая Рэспубліка Татарская Савецкая Рэспубліка Башкірская Аўтаномная Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Татарская аўтаномная савецкая сацыялістычная рэспубліка Воцкая аўтаномная вобласць Чувашская аўтаномная вобласць Калмыцкая аўтаномная вобласць Марыйская аўтаномная вобласць Аўтаномная вобласць немцаў Паволжа Аўтаномная савецкая сацыялістычная рэспубліка немцаў Паволжа Якуцкая аўтаномная савецкая сацыялістычная рэспубліка Усурыйская рэспубліка Далёкаўсходняя рэспубліка Несавецкія: Ідэль-Урал Камус Часовы абласны ўрад Урала Часовы Сібірскі ўрад Часовы ўрад аўтаномнай Сібіры Уфімская дырэкторыя Омская дырэкторыя Расійская дзяржава Дыктатура Вярхоўнага кіраўніка Расіі Палітычны цэнтр (Іркуцк) Часовае якуцкае абласное народнае кіраванне Прыамурскі земскі край («Чорны буфер») Украінская рэспубліка Далёкага Усходу Расійская Усходняя Ускраіна
Закаўказзе	Савецкія: Армянская савецкая сацыялістычная рэспубліка Бакінская камуна Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Абхазія Азербайджанская сацыялістычная савецкая рэспубліка Муганская Савецкая Рэспубліка Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Грузія Паўднёва-Асецінская аўтаномная вобласць Закаўказская Сацыялістычная Федэратыўная Савецкая Рэспубліка Аджарская аўтаномная савецкая сацыялістычная рэспубліка Нахічэванская савецкая рэспубліка Нахічэванская аўтаномная савецкая сацыялістычная рэспубліка Несавецкія: Адміністрацыя Заходняй Арменіі Рэспубліка Паўночна-Заходняга Каўказа Закаўказскі камісарыят Закаўказская Дэмакратычная Федэратыўная Рэспубліка Рэспубліка Горная Арменія Рэспубліка Арменіі Дыктатура Цэнтракаспія Азербайджанская Дэмакратычная Рэспубліка Араская рэспубліка Часовая ваенная дыктатура Мугані Муганская дыктатура Грузінская Дэмакратычная Рэспубліка
Сярэдняя Азія	Савецкія: Туркестанская Аўтаномная Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Кыргызская аўтаномная савецкая сацыялістычная рэспубліка Кара-Кыргызская аўтаномная вобласць Бухарская Народная Савецкая Рэспубліка Харэзмская народная савецкая рэспубліка Харэзмская сацыялістычная савецкая рэспубліка Несавецкія: Алашская аўтаномія Бухарскі эмірат Хівінскае ханства Какандская аўтаномія
Утварэнні за межамі экс-імперыі	Савецкія: Галіцкая Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Персідская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Тувінская народная рэспубліка Баварская Савецкая Рэспубліка Эльзаская савецкая рэспубліка Венгерская Савецкая Рэспубліка Славацкая Савецкая Рэспубліка Савецкі Лімерык Тарнобжагская рэспубліка Несавецкія: Заходне-Украінская Народная Рэспубліка Заходне-Лемкаўская рэспубліка Рэспубліка Каманча Вонкавая Манголія (дыктатура Унгерна)
Паўтлустым шрыфтам вылучаныя дзяржаўныя ўтварэнні, якія апынуліся стабільнымі і перажылі гэты перыяд. У выпадках адсутнасці ўсталяванай анзвы тэрыторый даюцца назвы органаў улады, якія кантралявалі іх.