Базіліка Святога Іштвана

Царква
Базіліка Святога Іштвана
венг.: Szent István-bazilika
Фасад базілікі
47°30′03″ пн. ш. 19°03′14″ у. д.
Краіна	Венгрыя
Горад	Будапешт
Канфесія	каталіцтва
Епархія	Эстэргамска-будапешцкая архідыяцэзія
Тып будынка	Базіліка
Архітэктурны стыль	неакласіцызм
Будаўнік	Міклаш Ібль, Ёжэф Каўзер
Архітэктар	Ёжэф Хільд
Дата заснавання	1905
Будаўніцтва	1851—1905 гады
Рэліквіі і святыні	правая рука Святога Іштвана
Статус	сукафедральны сабор архідыяцэзіі Эстэргама-Будапешта і прымаса Венгрыі
Вышыня	96 м
Сайт	basilica.hu/index.php
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Базіліка Святога Іштвана (венг.: Szent István-bazilika) — каталіцкі сабор у Будапешце, найбуйнейшы храм сталіцы Венгрыі. Будапешцкая базіліка — сукафедральны сабор архідыяцэзіі Эстэргама-Будапешта разам з базілікай Святога Адальберта і сукафедра прымаса Венгрыі.

Гісторыя

Рака з мошчамі Св. Іштвана

Будаўніцтва базілікі па праекце архітэктара Ёжэфа Хільда пачалося ў 1851 годзе і доўжылася 54 гады. У 1868 годзе, калі храм быў практычна гатовы, абваліўся купала будынка. Міклаш Ібль, які ўзначаліў будаўніцтва, здолеў узвесці новы купал па ўласным праекце, удала ўпісаўшы яго ў кампазіцыю ўсяго будынка. Завяршаў будаўніцтва ўжо Ёжэф Каўзер, на долю якога выпалі, галоўным чынам, унутраныя працы.

Сабор быў асвячоны 9 лістапада 1905 года. На асвячэнні прысутнічаў імператар Франц Іосіф I. У 1938 годзе Папа Пій XII прысвоіў сабору Святога Іштвана ганаровы статус малой базілікі.

Архітэктура

Выгляд з паветра

Базіліка Святога Іштвана размешчана ў Пешце, займае большую частку плошчы Святога Іштвана (венг.: Szent István tér). Базіліка арыентавана па лініі захад-усход. Галоўны фасад базілікі выходзіць на захад, замыкае сабой перспектыву вуліцы Зрыні (венг.: Zrinyi utca). Апсіда выходзіць на вуліцу Байчы-Жылінскі (венг.: Bajczy-Zsilinszky utca).

Базіліка з боку апсіды

Даўжыня сабора — 87,4 метраў, шырыня — 55 метраў і вышыня — 96 метраў. Нароўні з будынкам парламента (вышыня абодвух будынкаў аднолькавая — 96 метраў) — самы высокі будынак Будапешта. Базіліка Святога Іштвана разам з базілікай Святога Адальберта ў Эстэргаме і Эгерскай базілікай уваходзіць у тройку найбуйнейшых цэркваў краіны.

Храм пабудаваны ў стылі неакласіцызм, у плане ўяўляе сабой роўнабаковы крыж. Над сяродкрыжжам размешчаны масіўны купал вышынёй 96 метраў і дыяметрам 22 метра.

Па баках ад галоўнага фасада размешчаны дзве высокія званіцы. У правай званіцы знаходзіцца самы вялікі звон краіны вагай у 9 тон. Над цэнтральным уваходам высечана надпіс на латыні — Ego sum via veritas et vita (Я — і шлях і праўда і жыццё Ін. 14:6).

Інтэр'ер

Купал базілікі

Алтарная прастора і статуя Св. Іштвана

Сцены і калоны храма аздоблены мармурам розных парод. Інтэр'ер багата ўпрыгожаны мазаікай, выкананай лепшымі венгерскімі майстрамі. У алтарнай прасторы пад балдахінам на калонах знаходзіцца статуя Святога Іштвана, выкананая скульптарам Алаяшам Штроблем; вакол размешчаны пяць бронзавых барэльефаў, на якіх адлюстраваны сцэны з яго жыцця.

Злева ад алтара знаходзіцца пазалочаная рака, у якой захоўваюцца мошчы Святога Іштвана (правая рука). 20 жніўня, у Дзень Святога Іштвана, па традыцыі, раку выносяць з сабора і здзяйсняюць з ёй хросны ход.

Сабор упрыгожаны вітражамі, на якіх намаляваны фігуры святых. Купал сабора вянчае выява стварэнні свету.

Літаратура

• Сартакова М.С. Венгрия. — М.: Вокруг Света, 2007. — ISBN 5-98652-117-6.