Andrej Zaliznjak
Andrej Anatoljevič Zaliznjak (rusojski Андрей Анатольевич Зализняк; 29. apryla 1935, Moskwa – 24. decembra 2017, Tarusa) jo był rusojski rěcywědnik a cłonk Rusojskeje akademije wědomnosćow (pśedmjat literatury a rěcy).
Wědomnostna biografija
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Zaliznjak jo filologisku fakultu Moskowskeje statneje uniwersity skóńcył, a pótom studěrował na Pariskej Sorbonje pla francojskego stukturista André Martinet.
Wuknjo něnto na filologiskej fakulśe Moskowskeje statneje uniwersity (wósebnje w pśedmjaśe teoretiskeje a nałožowaneje rěcywědy) a w uniwersitach Aix-en-Provence, Parisa a Genfa. W lěśe 1987 sta se z korespondowacym cłonkom Akademije wědomnosćow Sowjetskego zwězka, w lěśe 1997 jo bywał cłonk akademije. Wón źěła w Instituśe za slawistiku Rusojskeje akademije wědomnosćow.
Źěła wó synchronistiskim wopisanju rusojskeje morfologije
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Prědna monografija Zaliznjaka, Rusojska substantiwowa a adjektiwowa fleksija (Русское именное словоизменение, 1967), jo był wopyt deklinaciju substantiwow, adjektiwow, pronomenow a numeralow w pisanej formje rusojskeje rěcy konsekwentne algoritmiski wopisaś. Studij rozpowěda wažne teoretiske problemy morfologije, dawa kšute definicije wopśimjeśow słowna forma, gramatiski wóznam, gramatiska kategorija, akord-klaso, genus, akcentowa paradigma a druge. Wó gramatiskich kategorijach pad, cysło, genus a akord-klaso jo Zaliznjak wósebne nastawki pisał, źož se toś te fenomeny z typologiskeje perspektiwy rozpowědaju.
Ako pokročowanje idejow Rusojskeje substantiwoweje a adjektiwoweje fleksije jo se jawiła Gramatiski słownik rusojskeje rěcy (1977, stwórty nakład w lěśe 2003), źož jo za sto tysac rusojskich słowow precizny fleksijowy model daty (a klasifikacija toś tych modelow naraźona). Słownik, kótaryž jo Zaliznjak z ruku gromaźe nosył, jo bywała baza za praktiski wše kompjuterowe programy awtomatiskeje morfologiskeje analyzy rusojskeje rěcy (inkluziwnje programow za pytanje informacijow a awtomatiskego pśestajenje).
Monografija Zaliznjaka a jogo nejwažnjejše źěła wó powšyknej a rusojskej morfologiji se su zasej w lěśe 2002 nakładowali.
Źěła w rěcy wopismow na brjazowych škórach
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Wót lěta 1982 jo A. A. Zaliznjak systematiski rěc wopismow na brjazowych škórach z Velikego Nowgoroda studěrował. Wón jo źěła wó namakanju wósebnosćow stareje nowgorodskeje narěcy wózjawił, wó jeje wósebnosći na rozdźěl k nadnarěcnej starorusojskej rěcy, wó ortografiji a paleografiji wopismow na brjazowych škórach a wó metodach jich datěrowanja. W lěśe 1995 jo wón spowšyknjowany studij Stary Nowgorodski dialekt wózjawił (drugi nakład jo se w lěśe 2004 wózjawił). Źěło wopśimjejo gramatiski wopis dialekta a komentěrowane teksty pśisamem wšych znatych nowgorodskich wopismow na brjazowych škórach.
Analyza Rěcy wó wójaŕskem śěgnjenju Igora
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Knigły Rěc wó wójaŕskem śěgnjenju Igora: doglěd rěcywědy (2004) jo gusto diskutěrowanemu problemoju awtentiskosći teksta Rěc wó wójaŕskem śěgnjenju Igora (Слово о полку Игореве) pósćona. Zaliznjak dopokaza, až by-li něchten tekst w 18. lětstotku falšował, by wjelicku mań preciznych znajobnosćow měś musał, kótarež jo rěcywěda faktiski akle w 19. a 20. lětstotku nadejšła. Eksistěruju kritiski wótwažowane rěcywědne argumenty pśeśiwo awtentiskosći teksta, naraźowane wót rozdźělnych awtorow. Pó powšyknej konkluziji Zaliznjaka jo wjelgin njewěrjobne, až jo Rěc wó wójaŕskem śěgnjenju Igora falšowana.
Wótkaze
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]
Commons: Andrej Zaliznjak – Zběrka wobrazow, widejow a audio-datajow