[go: nahoru, domu]

Μετάβαση στο περιεχόμενο

Άλεος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Άλεος
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταηγεμόνας
Οικογένεια
ΣύζυγοςΚλεοβούλη
Νέαιρα
ΤέκναAλκιδίκη
Λυκούργος ο Αλέου[1]
Αύγη
Κηφεύς
Aμφιδάμας
ΓονείςAφείδας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαβασιλιάς της Αρκαδίας

Στην Αρχαία ελληνική μυθολογία ο Άλεος επώνυμος της Αλέας ήταν βασιλιάς της Αρκαδίας με έδρα την Τεγέα, ίδρυσε την λατρεία στην Αθηνά Αλέα. Ο εγγονός του ήταν ο περίφημος Ομηρικός ήρωας Τήμενος, εξώγαμος γιος της κόρης του Αυγής με τον Ηρακλή. Οι γιοι του ήταν ο Λυκούργος ο Αλέου, ο Αμφιδάμας και ο Κηφεύς της Αρκαδίας, ο εγγονός του Αγκαίος της Αρκαδίας συμμετείχε στην Αργοναυτική εκστρατεία αλλά σκοτώθηκε στο κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου. Ο Άλεος ήταν γιος του Αφείδα εγγονός του Αρκάδος, του γιου του ύπατου θεού Διός και της Καλλιστούς της μοναδικής από τις κόρες του Λυκάωνος.[2] Σύμφωνα με μερικές πηγές ήταν αδελφός της Σθενέβοιας, της συζύγου του Προίτου.[3] Διαδέχθηκε τον πατέρα του σαν βασιλιάς της Αρκαδικής Τεγέας, όταν πέθανε ο Αίπυτος έγινε βασιλιάς σε ολόκληρη την Αρκαδία με πρωτεύουσα την Τεγέα.[4] Θεωρείται ο μυθικός ιδρυτής της Αρκαδικής πόλης Αλέας.[5] Από το όνομα της πόλης ορίστηκε η μορφή της Αθηνάς, πολιούχου της νέας πόλης ως Αθηνά Αλέα, ο ίδιος ο Άλεος οικοδόμησε μεγάλο ναό για να την τιμήσει.[6] Σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές είχε τρεις γιους, τον Λυκούργο και τους Αργοναύτες Αμφιδάμα και Κηφέα, είχε και δύο κόρες την Αυγή και την Αλκιδίκη, η μητέρα τους ήταν είτε η Νέαιρα κόρη του Περέος, είτε η Κλεοβούλη.[7]

Η κόρη του Άλεος Αυγή ιέρεια της Αθηνάς Άλεος έμεινε έγκυος με τον Ηρακλή. Ο Άλεος προσπάθησε να σκοτώσει μητέρα και βρέφος αλλά σώθηκαν και βρέθηκαν στην αυλή του βασιλιά της Μυσίας Τεύθραντα, παντρεύτηκε την Αυγή και υιοθέτησε τον μικρό Τήλεφο.[8] Σύμφωνα με μια πηγή οι Δελφοί είχαν δώσει στον Άλεος χρησμό ότι αν η Αυγή αποκτήσει γιο θα σκοτώσει τους δικούς του γιους, τότε την τοποθέτησε ιέρεια της Αθηνάς Αυγής ώστε να παραμείνει παρθένα.[9] Ο Ηρακλής που πέρασε ωστόσο μεθυσμένος από την Τεγέα ήρθε σε σεξουαλική επαφή μαζί της.[10] Όταν ανακάλυψε ο Άλεος ότι η κόρη του είναι έγκυος την παρέδωσε στον Ναύπλιο με εντολή να την πνίξει, εκείνος ωστόσο την πούλησε στον βασιλιά της Μυσίας Τεύθραντα.[9] Σύμφωνα με άλλη πηγή η Αυγή διατήρησε μυστική την εγκυμοσύνη της και γέννησε το παιδί κρυφά στον ναό, όταν το ανακάλυψε ο Άλεος έβαλε μητέρα και βρέφος σε ένα κασόνι και τους έριξε στην θάλασσα.[11][12] Σύμφωνα με μερικές πηγές το βρέφος έφτασε στην Μυσία μαζί με την Αυγή, ο Τεύθρας παντρεύτηκε την μητέρα του, το υιοθέτησε και τον όρισε διάδοχο.[9] Σε άλλες πηγές αφέθηκε έρημο στο Όρος Παρθένιο είτε από τον παππού του, είτε από την μητέρα του πριν την ρίξουν στην θάλασσα.[13][14] Ο Τήλεφος σώθηκε επειδή τον ανέθρεψε ένα Ελάφι, όταν μεγάλωσε πήγε στην Μυσία και βρήκε την μητέρα του.[15] Σύμφωνα με μερικές πηγές πριν φύγει θανάτωσε τους θείους του, γιους του Άλεου όπως του είχε προμηνύσει ο ίδιος ο χρησμός.[16]

Όταν ο Άλεος ήταν υπέργηρος οι γιοι του Αμφιδάμας και Κηφεύς έφυγαν για την Αργοναυτική εκστρατεία με στόχο να βρουν το Χρυσόμαλλο δέρας. Ο μεγαλύτερος γιος του Λυκούργος παρέμεινε να φροντίζει τον πατέρα του και έστειλε στην θέση του τον γιο του Αγκαίο. Ο Άλεος ήθελε να εμποδίσει τον εγγονό του να πάει με τους Αργοναύτες και έκρυψε τα όπλα του, παρουσιάστηκε όμως μπροστά στον Ιάσονα με δέρμα αρκούδας και ένα διπλό τσεκούρι.[17] Ο Αγκαίος αργότερα συμμετείχε στο κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου αλλά δέχτηκε επίθεση από το ζώο και πέθανε.[18] Ο Παυσανίας στην εποχή του περιγράφει την σκηνή στον ναό της Αλέας Αθηνάς στην Τεγέα, ο Αγκαίος τραυματισμένος με το τσεκούρι πεσμένο, δίπλα ο αδελφός του Έποχος του συμπαραστεκόταν.[19] Η ιστορία του Άλεος και του εγγονού του Αγκαίου έχει μεγάλες ομοιότητες με την ιστορία που είχε περιγράψει αργότερα ο Ηρόδοτος σχετικά με τον βαθύπλουτο βασιλιά της Λυδίας Κροίσο και τον γιο του Άτυ.[20] Ο Κροίσος είχε δει στον ύπνο του ότι ο γιος του θα σκοτωνόταν από ένα βέλος, για αυτό προσπαθούσε με κάθε μέσο να τον εμποδίσει να συμμετέχει στο κυνήγι της τοπικής φοβερής αρκούδας. Ο Άτυς καθησύχασε τον πατέρα του με το επιχείρημα ότι ο θάνατος από αρκούδα δεν έχει καμιά σχέση με τον θάνατο από βέλος, ο Κροίσος το δέχτηκε. Στην διάρκεια του κυνηγιού ωστόσο ο ανεψιός του και σωματοφύλακας του Άδρηστος του Μίδα τον τραυμάτισε κατά λάθος θανάσιμα με το βέλος του, ο χρησμός επαληθεύτηκε και ο Άδραστος αυτοκτόνησε επί τόπου.[21]

  1. «Lycurgus» (Ρωσικά)
  2. Παυσανίας, 8.4.1–2, 8.4.4; Βιβλιοθήκη Απολλόδωρου, 3.8.2, 3.9.1
  3. Hesiod fr. 129 Merkelbach–West numbering, Most, σσ. 148–151
  4. Παυσανίας, 8.4.3, 8.4.5, 8.4.7–8
  5. Παυσανίας, 8.23.1
  6. Παυσανίας, 8.4.8, 8.45.4
  7. Παυσανίας, 8.4.8; Βιβλιοθήκη Απολλόδωρου, 3.9.1
  8. Gantz, σσ. 428–431
  9. 9,0 9,1 9,2 Garagin and Woodruff, σ. 286
  10. Collard and Cropp, σσ. 260, 264–265, Rosivach, σσ. 43–44, Webster, σ. 238–240
  11. Collard and Cropp (2), σσ. 194–195; σ. 131
  12. Παυσανίας, 8.4.9
  13. Βιβλιοθήκη Απολλόδωρου, 2.7.4, 3.9.1
  14. Διόδωρος Σικελιώτης, 4.33.9, 4.33.11
  15. Collard and Cropp (2), σσ. 194–195, Page, σσ. 131–133, Webster, σ. 238
  16. Lloyd-Jones σ. 33, Jebb I, σσ. 47–48
  17. Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αργοναυτικά, 1.161-171
  18. Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αργοναυτικά, 1.8.2
  19. Παυσανίας, 8.45.6–7
  20. Ηρόδοτος, 1.34
  21. Βιβλιοθήκη Απολλόδωρου, 1.8.2, 3.13.2
  • Apollodorus, The Library with an English Translation by Sir James George Frazer, F.B.A., F.R.S. in 2 Volumes, Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1921.
  • Apollonius Rhodius, The Argonautica, Jason and the Argonauts, Translated by R.C. Seaton, Forgotten Books, 2007.
  • Collard, Christopher and Martin Cropp, Euripides Fragments: Aegeus–Meleanger, Loeb Classical Library (June 30, 2008).
  • Collard, Christopher and Martin Cropp (2), Euripides Fragments: Oedipus–Chrysippus, Other Fragments, Loeb Classical Library (June 30, 2008).
  • Diodorus Siculus, Diodorus Siculus: The Library of History. Translated by C. H. Oldfather. Twelve volumes. Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press; London: William Heinemann, Ltd. 1989.
  • Gantz, Timothy, Early Greek Myth: A Guide to Literary and Artistic Sources, Johns Hopkins University Press, 1996.
  • Garagin, M., P. Woodruff, Early Greek Political thought from Homer to the Sophists, Cambridge 1995.
  • Grenfell, Bernard P., Arthur S, Hunt, The Oxyrhynchus Papyri Part XI, London, Egypt Exploration Fund, 1915. Internet Archive.
  • Heres, Huberta, "The Myth of Telephos in Pergamon" in Pergamon: The Telephos Frieze from the Great Altar, Volume 2, by Renée Dreyfus, Ellen Schraudolph, University of Texas Press, 1996.
  • Herodotus; Histories, A. D. Godley (translator), Cambridge: Harvard University Press, 1920;
  • Huys, Marc, The Tale of the Hero Who Was Exposed at Birth in Euripidean Tragedy: A Study of Motifs, Cornell University Press (December 1995).
  • Hyginus, Gaius Julius, The Myths of Hyginus. Edited and translated by Mary A. Grant, Lawrence: University of Kansas Press, 1960.
  • Jebb, Richard Claverhouse, W. G. Headlam, A. C. Pearson, The Fragments of Sophocles, Cambridge University Press, 2010, 3 Volumes.
  • Lloyd-Jones, Hugh, Sophocles Fragments Volume 1, edited and translated by Hugh Lloyd-Jones, Harvard University Press 1996.
  • Most, Glenn W., Hesiod II, Harvard University Press, 2006.
  • Ovid, Ovid: Heroides - Amores, translated by Showerman, Grant. Loeb Classical Library Volume 41. Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1931.
  • Ovid, Metamorphoses, Brookes More. Boston. Cornhill Publishing Co. 1922.
  • Page, Denys Lionel, Sir, Select Papyri, Harvard University Press.
  • Pausanias, Description of Greece. W. H. S. Jones (translator). Loeb Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. (1918).
  • Pausanias, Description of Greece with an English Translation by W.H.S. Jones, Litt.D., and H.A. Ormerod, M.A., in 4 Volumes. Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1918.
  • Pausanias, Graeciae Descriptio. 3 vols. Leipzig, Teubner. 1903.
  • Quintus Smyrnaeus, Quintus Smyrnaeus: The Fall of Troy, Translator: A.S. Way; Harvard University Press, Cambridge MA, 1913.
  • Rosivach, Vincent J., When a Young Man Falls in Love: The Sexual Exploitation of Women in New Comedy, Psychology Press, 1998.
  • Strabo, Geography, translated by Horace Leonard Jones; Vol. 6, Books 13–14 Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press; London: William Heinemann, Ltd. (1924).
  • Webster, Thomas Bertram Lonsdale, The Tragedies of Euripides, Methuen & Co, 1967.
  • Winnington-Ingram, Reginald Pepy, Sophocles: An Interpretation, Cambridge University Press, 1980.