Ζέλουφ
Συντεταγμένες: 51°28′N 19°13′E / 51.467°N 19.217°E
| Ζέλουφ | ||
|---|---|---|
 | ||
| ||
  Ζέλουφ | ||
| Χώρα | Πολωνία | |
| Διοικητική υπαγωγή | Gmina Zelów | |
| Έκταση | 10,75 km² | |
| Πληθυσμός | 7.297 (31 Μαρτίου 2021)[1] | |
| Ταχ. κωδ. | 97-425 | |
| Ζώνη ώρας | UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα) | |
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | |
 Σχετικά πολυμέσα | ||
Το Ζέλουφ (πολωνικά: Zelów, τσεχικά: Zelov, γερμανικά: 1943-45 Sellau) είναι πόλη του Πόβιατ Μπεουχάτουφ στο Βοεβοδάτο Λοτζ στην Πολωνία. Ο πληθυσμός του είναι 7.459 κάτοικοι (2020).[2]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Ζέλουφ ιδρύθηκε πιθανότατα τον 13ο αιώνα, όταν ήταν μέρος της κατακερματισμένου Βασιλείου της Πολωνίας του Οίκου των Πιάστ. Αναφέρθηκε σε έγγραφα το 1441. Το 1802 η πόλη αγοράστηκε από Τσέχους αποίκους από το Τσέρνιν, το Μικρό Τάμπορ και το Μεγάλο Τάμπορ. Η επίσημη πράξη αγοράς, με ημερομηνία 21 Δεκεμβρίου 1802, αναφέρει, ότι ο Γιούζεφ Σφιντζίνσκι πούλησε το χωριό με όλους τους γύρω χώρους, τα δάση, τα κτίρια, κ.λπ., έναντι 25.666 πρωσικών τάλιρων, που ισοδυναμούσε με 154.000 πολωνικά ζλότι. Ο πρώην ιδιοκτήτης της γης υποσχέθηκε να μετεγκαταστήσει τους αγρότες που ζούσαν στην περιοχή, ωστόσο, σύμφωνα με τη σύμβαση, είχαν το δικαίωμα να συγκομίσουν τις καλλιέργειες που φυτεύτηκαν κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου.[3] Οι πρώτες τσεχικές οικογένειες που ήρθαν στο Ζέλουφ το 1803, σύντομα άρχισαν να χτίζουν σπίτια και κοινόχρηστα κτίρια, καθώς τα υπάρχοντα δεν ήταν αρκετά για να φιλοξενήσουν την ομάδα των νεοεισερχόμενων. Το κύριο δομικό υλικό που χρησιμοποιούσαν οι άποικοι ήταν το ξύλο, που προερχόταν από τα γύρω δάση. Σε κάθε οικογένεια δόθηκαν περίπου 18 στρέμματα χωράφια και 18 στρέμματα δάση.[4] Μέσα στα πρώτα χρόνια, οι άποικοι έπρεπε να χτίσουν δρόμους και γέφυρες για χάρη του Τρακτ Ναπολεόνσκι. Παρά τις αρχικές δυσκολίες, το Ζέλουφ επεκτάθηκε. Μέχρι το 1827 ο οικισμός αποτελούταν από 142 σπίτια και 847 έποικους (που ήταν όμοια με τα δημογραφικά των γύρω χωριών).[5] Μετά από χρόνια προσπάθειας, το Βασίλειο της Πολωνίας έδωσε άδεια στους Τσέχους αποίκους να χτίσουν μια εκκλησία. Το μεγαλύτερο μέρος του κόστους ανέγερσης του κτιρίου καλύφθηκε από τους κατοίκους. Η κατασκευή διήρκεσε από το 1821 έως το 1825.[5] Η ανάπτυξη της πόλης συνέβαλε σε ένα νέο κύμα εισερχόμενων αποίκων, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του πληθυσμού. Αυτό οδήγησε στην ανάπτυξη της γύρω περιοχής, όπου εμφανίστηκαν νέα χωριά (όπως τα Ζελούβεκ, Ιγκνάτσουφ και Ποζντζενίτσε). Δεδομένου ότι η γεωργία δεν ήταν αρκετά επικερδής, οι κάτοικοι του Ζέλουφ έπρεπε να ασχοληθούν με πρόσθετες δραστηριότητες, όπως η ύφανση, το τυποποιημένο γράψιμο, η παραγωγή τραπεζομάντιλων και άλλες εργασίας. Η βιομηχανία ύφανσης έγινε σημαντικό μέρος της ιστορίας της πόλης τα επόμενα χρόνια.[6]
Περίπου 2.000 Εβραίοι ζούσαν στο Ζέλουφ πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Πολωνία τον Σεπτέμβριο του 1939, άρχισαν να ληστεύουν και να τρομοκρατούν τον εβραϊκό πληθυσμό. Μερικοί Εβραίοι εγκατέλειψαν την πόλη το 1939, αλλά ο εβραϊκός πληθυσμός αυξήθηκε όταν οι Γερμανοί επανεγκατέστησαν εκατοντάδες από κοντινές πόλεις στο Ζέλουφ. Ο πληθυσμός του γκέτο αυξήθηκε σε πάνω από 6.000 στις αρχές του 1941. Κατά τη διάρκεια αυτού του πρώτου σταδίου του πολέμου, οι ντόπιοι Γερμανοί ήταν συχνά βάναυσοι προς τους Εβραίους, αλλά ορισμένοι Πολωνοί και ντόπιοι Τσέχοι ήταν πιο συμπαθητικοί, καθώς παρείχαν ακόμη και λίγο φαγητό. Ομοίως, η γερμανική εταιρεία χονδρικού εμπορίου, Karl Lieb, παρείχε κουπόνια τροφίμων στον ντόπιο εβραϊκό πληθυσμό. Οι Γερμανοί φυλάκισαν αρκετές Πολωνές γυναίκες από το Ζέλουφ σε μια φυλακή γυναικών στο Λοτζ επειδή βοήθησαν τους Εβραίους και η τύχη τους παραμένει άγνωστη.[7] Ένα δευτερεύον στρατόπεδο της ναζιστικής γερμανικής φυλακής στο Σιέρατς λειτουργούσε στο Ζέλουφ και ένα άλλο δευτερεύον στρατόπεδο βρισκόταν στη σημερινή περιοχή του Χερμπέρτουφ.[8] Ωστόσο, το πολωνικό κίνημα αντίστασης ήταν ενεργό στην πόλη. Σε αυτό που πρέπει να είναι ένα μοναδικό συμβάν, δύο εβραϊκά αγόρια έπαιξαν στην ποδοσφαιρική ομάδα της Νεολαίας Χίτλερ, γεγονός που έφερε μια οργισμένη διαμαρτυρία από έναν από τους αντιπάλους τους. Την άνοιξη του 1942, δέκα Εβραίοι απαγχονίστηκαν δημόσια με τον εβραϊκό πληθυσμό να αναγκάζεται να παρακολουθήσει. Τον Ιούνιο, ορισμένοι Εβραίοι στάλθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης του Χέουμνο, όπου δολοφονήθηκαν αμέσως με αέριο. Περίπου 100 εστάλησαν στο Γκέτο του Λοτζ. Τον Αύγουστο του 1942, οι υπόλοιποι Εβραίοι συνελήφθησαν και κρατήθηκαν σε τοπικό εργοστάσιο και εκκλησία. Κάποιοι δολοφονήθηκαν επιτόπου, περίπου 150 στάλθηκαν στο Γκέτο του Λοτζ, μερικοί προσπάθησαν να κρυφτούν και οι υπόλοιποι στάλθηκαν για να δολοφονηθούν στο Χέουμνο.[9] Η γερμανική κατοχή τελείωσε το 1945, και η πόλη αποκαταστάθηκε στην Πολωνία, αν και με ένα σοβιετικό κομμουνιστικό καθεστώς, το οποίο παρέμεινε στην εξουσία μέχρι την πτώση του κομμουνισμού στη δεκαετία του 1980.
Περίπου μόνο 40 Εβραίοι του Ζέλουφ επέζησαν και βρήκαν το δρόμο τους πίσω στην πόλη μετά τον πόλεμο. Οι 2 συναγωγές που ίδρυσαν, η μία κάηκε και η άλλη να χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη. Σύντομα έφυγαν.
Αθλητισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο τοπικός ποδοσφαιρικός σύλλογος είναι ο Βουοκνίας Ζέλουφ. Αγωνίζεται στις κατώτερες κατηγορίες.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ bdl
.stat .gov .pl /api /v1 /data /localities /by-unit /051011701084-0968664?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2022. - ↑ «Największe miasta w Polsce pod względem liczby ludności» [Οι μεγαλύτερες πόλεις της Πολωνίας από άποψη πληθυσμού]. polskawliczbach.pl (στα Πολωνικά).
- ↑ Γκούραλ, Κοτέβιτς, Τομπιάνσκι 1987 ,σελ. 15
- ↑ Γκούραλ, Κοτέβιτς, Τομπιάνσκι 1987 ,σελ. 15-16
- ↑ 5,0 5,1 Γκούραλ, Κοτέβιτς, Τομπιάνσκι 1987 ,σελ. 16
- ↑ Γκούραλ, Κοτέβιτς, Τομπιάνσκι 1987 ,σελ. 17
- ↑ Rejestr faktów represji na obywatelach polskich za pomoc ludności żydowskiej w okresie II wojny światowej (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης. 2014. σελίδες 111, 126, 189.
- ↑ Στουντνίτσκα-Μαριάντσικ, Καρολίνα (2018). «Zakład Karny w Sieradzu w okresie okupacji hitlerowskiej 1939–1945» (στα πολωνικά). Ιστορικά σημειωματάρια 17: 187.
- ↑ Μέγκατζι, Τζέφρι (2012). Encyclopedia of Camps and Ghettos. Μπλούμινγκτον, Ιντιάνα: University of Indiana Press. σελ. Volume II, 124–126. ISBN 978-0-253-35599-7.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γκούραλ, Γιαν· Κοτέβιτς, Ρίσαρντ (1987). Zarys dziejów Zelowa. Γραφείο Πόλης και Γκμίνα Ζέλουφ. σελίδες 15–17.