Λεύκιος Μάρκιος Φίλιππος (ύπατος το 91 π.Χ.)
| Λεύκιος Μάρκιος Φίλιππος (ύπατος το 91 π.Χ.) | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | L. Marcius Q.f.Q.n. Philippus (Λατινικά) |
| Γέννηση | 136 π.Χ. (περίπου και πιθανώς)[1] Αρχαία Ρώμη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αρχαία Ρώμη |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | λατινική γλώσσα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Ρωμαίος πολιτικός Ρωμαίος στρατιωτικός |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Lucius Marcius Philippus[2][3][4] |
| Γονείς | Quintus Marcius Philippus[5][6] και Κλαυδία[3][7] |
| Αδέλφια | Quintus Marcius Philippus |
| Οικογένεια | Marcii Philippi |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Κήνσορας (86 π.Χ.) Δήμαρχος των πληβείων Ρωμαίος συγκλητικός (άγνωστη τιμή)[8] Ύπατος στην αρχαία Ρώμη (91 π.Χ.)[8] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Λεύκιος Μάρκιος Φίλιππος, λατιν.: Lucius Marcius Philippus, (π. 141 – π. 73 π.Χ.) ήταν Ρωμαίος ρήτορας και σημαντικός πολιτικός της ύστερης Ρωμαϊκής Δημοκρατίας.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η έντονη αντίθεσή του στις μεταρρυθμίσεις τού Mάρκου Λίβιου Δρούσου κατά τη διάρκεια της υπατείας του το 91 π.Χ., ήταν καθοριστική για το ξεκίνημα τού καταστροφικού Κοινωνικού Πολέμου (Bellum Italicum). Τα πήγε καλά υπό την κυβέρνηση τού Μάριου στα μέσα της δεκαετίας τού 80 π.Χ., κατέχοντας το υψηλό αξίωμα τού τιμητή (censor) το 86 π.Χ. Ωστόσο εκμεταλλεύτηκε την πολιτική αμνηστία, που πρόσφερε ο Σύλλας κατά τον εμφύλιο πόλεμο του 83 π.Χ., και άλλαξε πλευρά, μαζί με άλλους Μαριανούς μεταγενέστερης σημασίας, όπως ο Μάρκος Αιμίλιος Λέπιδος (ύπατος το 78) και ο Μάρκος Ιούνιος Βρούτος (τριβούνος των πληβείων το 83), ο Πόπλιος Κεθέγος και Γναίος Πομπήιος.
Ο Φίλιππος είχε υποστηρίξει τον νικητή στον Εμφύλιο Πόλεμο, και απολάμβανε ιδιαίτερη εξέχουσα θέση την πρώτη δεκαετία μετά, ως ένας από τους λίγους επιζώντες υπατικής βαθμίδας, και ως ο κατεξοχήν ρήτορας της Ρώμης από το τέλος τού Μάρκου Αντωνίου (τέλη 87 π.Χ.). Μετά το τέλος τού Σύλλα (78 π.Χ.), έπαιξε βασικό ρόλο στην καταστολή της εξέγερσης τού Λέπιδου (78–77 π.Χ.).
Καταγωγή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ήταν ο νεότερος γιος τού Quintus Marcius Philippus, τριβούνου τού νομισματοκοπείου (triumvir monetalis) το 129 π.Χ., και της Κλαυδίας, κόρης του Άππιου Κλαύδιου Πούλχερ, υπάτου το 143 π.Χ.
Tribunate
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Μάρκιος Φίλιππος ήταν τριβούνος των πληβείων (tribunus plebis) το 104 π.Χ. Κατά τη διάρκεια της θητείας του παρουσίασε έναν αγροτικό νόμο, οι λεπτομέρειες τού οποίου δεν γνωρίζουμε, αλλά που είναι κυρίως αξιομνημόνευτος, για τη δήλωση που έκανε συνιστώντας το μέτρο, ότι δεν υπήρχαν δύο χιλιάδες άνδρες στο κράτος που κατείχαν περιουσία. Φαίνεται ότι προώθησε αυτό το μέτρο, κυρίως με σκοπό να αποκτήσει δημοτικότητα, και το άφησε ήσυχα, όταν διαπίστωσε ότι δεν υπήρχε ελπίδα να το υλοποιήσει. Το 100 π.Χ. υπερασπίστηκε το κράτος μαζί με άλλους διακεκριμένους πολιτικούς, για να το προστατεύσει από τον Λεύκιο Απουλήιο Σατουρνίνο.
Αξίωμα υπάτου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έχασε σε μία προσπάθεια για την υπατεία το 93 π.Χ. από τον Μάρκο Χερέννιο, αλλά έλαβε στο αξίωμα το 91 π.Χ. με συνάδελφό του τον Σέξτο Ιούλιο Καίσαρα. Αυτή ήταν μία πολύ ταραχώδης χρονιά στη Ρώμη για τον Mάρκο Λίβιο Δρούσο, έναν τριβούνο των πληβείων, ο οποίος παρουσίασε νόμους σχετικά με τη διανομή σιτηρών, την εκχώρηση δημόσιας γης και τη δημιουργία αποικιών στην Ιταλία και τη Σικελία. Αρκεί να αναφέρουμε εδώ ότι ο Δρούσος αρχικά απολάμβανε την πλήρη εμπιστοσύνη της Συγκλήτου, ειδικά καθώς ψήφιζε πολλούς νόμους ευεργετικούς για τον λαό, και έτσι προσπαθούσε με τα μέτρα του να συμφιλιώσει τον λαό με τη συγκλητική μερίδα.
Ο Φίλιππος από την άλλη προσέφερε σθεναρή αντίθεση στον τριβούνο και έτσι ήρθε σε ανοιχτή σύγκρουση με τη Σύγκλητο. Κατά καιρούς υπήρχαν σκηνές διαμάχης και αναταραχής, που προέκυπταν από την αντίρρηση των λαϊκών (populares) για τα σχέδια τού Δρούσου. Σε μία περίπτωση ο Φίλιππος δήλωσε στη Σύγκλητο, ότι δεν μπορούσε πλέον να συνεχίσει τη διακυβέρνηση με ένα τέτοιο σώμα, και ότι υπήρχε ανάγκη μίας νέας Συγκλήτου. Αυτό ξεσήκωσε τον μεγάλο ρήτορα Λ. Λικίνιο Κράσσο, ο οποίος κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, στην οποία λέγεται ότι ξεπέρασε τη συνήθη ευγλωττία του, υποστήριξε ότι αυτός ο άνθρωπος δεν μπορούσε να είναι ο ύπατός του, που αρνείται να τον αναγνωρίσει ως συγκλητικό. Αυτή η βία ξεχύθηκε στην Αγορά και άλλες φορές. Σε μία προσπάθεια να εμποδίσει τον Δρούσο να περάσει τους νόμους του, ο Φίλιππος τον διέκοψε. Αυτό έκανε τον Δρούσο να διατάξει τους πελάτες του να σύρουν τον Φίλιππο στη φυλακή. Η διαταγή εκτελέστηκε με τέτοια βιαιότητα, που το αίμα έρρεε από τα ρουθούνια τού υπάτου, καθώς τον έσυραν από το λαιμό. Ωστόσο, ο Δρούσος πέρασε με επιτυχία τους νόμους του στις συνελεύσεις.
Ο Φίλιππος συμφιλιώθηκε με τη Σύγκλητο, όταν τα μέλη που προηγουμένως υποστήριζαν τον Δρούσο άρχισαν να μην τον εμπιστεύονται. Αυτός, ως οιωνοσκόπος (augur), έπεισε τη Σύγκλητο να κηρύξει τους νόμους τού Δρούσου ως άκυρους, επειδή ήταν ενάντια στους οιωνούς. Τίποτε άλλο δεν καταγράφεται για την υπατεία τού Φιλίππου, εκτός από το ότι συνέστησε στη Σύγκλητο να διεκδικήσει την Αίγυπτο, λόγω τού ότι τους είχε αφεθεί με τη θέληση τού Αλεξάνδρου.
Οι εμφύλιοι πόλεμοι και μετά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Φίλιππος δεν έπαιξε πολύ ρόλο στα πρώτα στάδια των Εμφυλίων Πολέμων της δεκαετίας του '80. Ενώ ο Κικέρων αναφέρει ότι ο Φίλιππος συμπαθούσε το κόμμα τού Σύλλα, παρέμεινε στη Ρώμη ανενόχλητος κατά τη διάρκεια της εξουσίας τού Λ. Κ. Κίννα. Έγινε ακόμη και ύπατος με τον Mάρκο Περπέρνα το 86 π.Χ., και λέγεται ότι έδιωξε τον θείο του Άππιο Κλαύδιο από τη Σύγκλητο. Ωστόσο ο Φίλιππος πήγε στο πλευρό τού Σύλλα μετά την επιστροφή του τελευταίου στην Ιταλία το 83 π.Χ., και υπηρέτησε ως κληρονόμος τού Σύλλα στη Σαρδηνία κατά τη διάρκεια τού πολέμου. [10]
Μετά τη νίκη τού Σύλλα το 82 π.Χ., ο Φίλιππος έμεινε ως ένας από τους πιο πρεσβύτερους πολιτικούς στην πολύ εξαντλημένη Σύγκλητο και μπορεί να εκφώνησε τον κύριο λόγο στη μεγάλη κρατική κηδεία τού Σύλλα το 79 π.Χ. [11] Ως de facto ηγέτης τού καθεστώτος τού Σύλλα, ο Φίλιππος έγινε ο κύριος συγκλητικός αντίπαλος τού Μάρκου Αιμίλιου Λεπίδου (πατέρα τού ομώνυμου της Τριανδρίας), ο οποίος το 78 π.Χ. προσπάθησε να καταργήσει τους νόμους και το πολίτευμα, που είχε αφήσει ο Σύλλας. Ο Σαλούστιος διατηρεί μία εκδοχή της ομιλίας τού Φιλίππου εναντίον τού Λέπιδου στις αποσπασματικές Ιστορίες του, όπου ο Φίλιππος συγκεντρώνει τη Σύγκλητο και προτείνει στην τελευταία σύνοδο της Συγκλήτου (senatus consultum ultimum) να ανατεθεί στον Κόιντο Κάτουλο και τον Πομπήιο να καταπνίξουν την εξέγερση. [12] [13]
Υστεροφημία ως ρήτορας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Φίλιππος ήταν ένας από τους πιο διακεκριμένους ρήτορες της εποχής του. Η φήμη του συνεχίστηκε ακόμη και στην εποχή του Αυγούστα, από όπου διαβάζουμε στον Οράτιο:
- Strenuus et fortis causisque Philippus agendis Clarus.
- Σθεναρός και ρωμαλέος, ο Φίλιππος ήταν διάσημος για τις πράξεις του
Ο Κικέρων λέει, ότι ο Φίλιππος ήταν αναμφισβήτητα κατώτερος ως ρήτορας από τους δύο μεγάλους συγχρόνους του, Κράσσο και Αντώνιο, αλλά ήταν χωρίς αμφιβολία δίπλα τους, αλλά πολύ επόμενος ( sed longo intervallo tamen proxumus. itaque eum, [...], neque secundum tamen neque tertium dixerim : «αλλά μετά από μεγάλη απόσταση, είμαστε ακόμη κοντά [...] δεν θα τον έλεγα δεύτερο ή τρίτο»). Στην ομιλία διέθετε μεγάλη ελευθερία και εξυπνάδα. Ήταν γόνιμος στην επινόηση και ξεκάθαρος στην ανάπτυξη των ιδεών του και στον καβγά ήταν πνευματώδης και σαρκαστικός.
Ίσως το πιο διάσημο παράδειγμα της εφυΐας του ήρθε το 77 π.Χ. Κανένας από τους υπάτους, ούτε ο Μαμ. Aιμίλιος Λέπιδος Μαμερκιανός, ούτε ο Δέκ. Ιούνιος Βρούτος ήθελαν να σταλούν στην Ιβηρική για να πολεμήσουν τον επαναστατημένο στρατηγό Κο. Σερτώριο. Ο Πομπήιος από την άλλη, μόλις είχε καταπνίξει την εξέγερση τού Μ. Αιμίλιου Λέπιδου, και ήθελε αμέσως άλλη εντολή. Ο Φίλιππος μίλησε στη Σύγκλητο υπέρ του Πομπήιου και είπε περίφημα: [14]
- non se illum sua sententia pro consule sed pro consulibus mittere
- δίνω την ψήφο μου να τον στείλω όχι ως ανθύπατο (proconsule), αλλά αντί των υπάτων (pro consulibus)
Ο Φίλιππος γνώριζε επίσης αξιοσημείωτα την ελληνική λογοτεχνία για την εποχή του. Ήταν συνηθισμένος να μιλάει εκτενώς και, όταν σηκωνόταν να μιλήσει, συχνά δεν ήξερε με ποια λέξη έπρεπε να ξεκινήσει: έτσι στα βαθιά του γεράματα συνήθιζε να ακούει τόσο με περιφρόνηση, όσο και με θυμό τις μελετημένες περιόδους τού Ορτένσιου.
Ο Φίλιππος ήταν άνθρωπος πολυτελών συνηθειών, τις οποίες ο πλούτος του έδωσε τη δυνατότητα να ικανοποιήσει: οι λιμνούλες του με ψάρια ήταν ιδιαίτερα φημισμένες για τη μεγαλοπρέπεια και την έκτασή τους και αναφέρονται από τους αρχαίους μαζί με αυτές τού Λούκουλλου και τού Ορτένσιου.
Είχε δύο γιους: τον Λεύκιο Μάρκιο Φίλιππο και έναν θετό γιο Γέλλιο Ποπλικόλα.
Βιβλιογραφικές αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 1764. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Marcii» (Ρωσικά)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 1764. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 2303. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ 5,0 5,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 1764. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ 6,0 6,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 4787. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ 7,0 7,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 4056. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ 8,0 8,1 Thomas Robert Shannon Broughton: «The Magistrates of the Roman Republic» (Αγγλικά) Αμερικανική Φιλολογική Εταιρεία. 1951. ISBN-10 0-89130-812-1.
- ↑ Crawford, Roman Republican Coinage, pp. 307, 308.
- ↑ Livy, Periochiae 86
- ↑ R. Seager, 'Sulla', in Cambridge Ancient History, p. 207
- ↑ R. Seager, 'The Rise of Pompey', in Cambridge Ancient History, p. 209
- ↑ Sallust, 1.77 M.
- ↑ Cicero, De Imperio Cn. Pompei 62; c.f. Philippic XI. 18
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- AE Astin, Andrew Lintott, Elisabeth Rawson (επιμέλεια), The Cambridge Ancient History, τομ. IX, The Last Age of the Roman Republic, 146–43 π.Χ., Cambridge University Press, 1992.
- Michael Crawford, Roman Republican Coinage, Cambridge University Press, 1974.