Evocatus

Evocatus είναι ο λατινικός όρος που αναφέρεται στο στρατιώτη εκείνο του ρωμαϊκού στρατού που ολοκλήρωσε τη θητεία του, έλαβε το απολυτήριό του («missio»), ωστόσο επέλεξε εθελοντικά να καταταγεί και πάλι, έπειτα από πρόσκληση κάποιου υπάτου ή άλλου διοικητή.

Από ό,τι φαίνεται, πάντα υπήρχε σημαντικός αριθμός από evocati σε κάθε αξιόλογο στρατό, και όταν ο στρατηγός ήταν αγαπητός στους άνδρες του, ο αριθμός βετεράνων που κατατάσσονταν και πάλι στα στρατεύματά του ήταν αυξημένος. Οι evocati απαλλάσσονταν, όπως οι vexillationes, από τις συνηθισμένες στρατιωτικές αγγαρείες, όπως για παράδειγμα την ύψωση οχυρωμάτων για το στρατόπεδο ή την κατασκευή δρόμων Ο βαθμός τους γενικότερα θεωρείτο υψηλότερος από αυτόν των συνηθισμένων λεγεωναρίων. Ορισμένες φορές γίνεται κοινή αναφορά σε αυτούς με τους ιππείς, ενώ άλλες φορές κατατάσσονται με τους εκατοντάρχους. Φαίνεται δε πως συχνά λάμβαναν προαγωγή για το αξίωμα του εκατοντάρχου. Συνεπώς, ο Πομπήιος παρακίνησε πολλούς από τους βετεράνους που υπηρέτησαν υπό τις διαταγές του σε προγενέστερα έτη να ενωθούν μαζί του κατά την περίοδο των εμφυλίων πολέμων, υποσχόμενος ανταμοιβές και τη διοίκηση εκατονταρχιών. Ωστόσο δεν μπορούσαν όλοι οι evocati να γίνουν εκατόνταρχοι, ούτε να αποτελέσουν τμήμα ορισμένων από τις κοόρτεις. Ο ρήτορας Κικέρων κάνει αναφορά σε κάποιον «praefectus evocatorum», έναν αξιωματικό επικεφαλής για τους evocati.

Με το όνομα evocati ήταν επίσης γνωστά τα μέλη ενός επίλεκτου σώματος νεαρών ανδρών από την τάξη των ιππέων στους οποίους ανέθεσε ο Αυτοκράτορας Διομητιανός να φυλάσσουν την κρεβατοκάμαρά του. Ορισμένοι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι το σώμα αυτό επιβίωσε και κατά την εποχή επόμενων αυτοκρατόρων, με αποτέλεσμα να ταυτίζεται με εκείνους που αργότερα έγιναν γνωστοί ως «Evocati Augusti».