जगत्

From Wiktionary, the free dictionary
(Redirected from जगत)
Jump to navigation Jump to search

Hindi

[edit]

Etymology

[edit]

Learned borrowing from Sanskrit जगत् (jagat). Doublet of जग (jag).

Pronunciation

[edit]
  • (Delhi) IPA(key): /d͡ʒə.ɡət̪/, [d͡ʒɐ.ɡɐt̪]

Noun

[edit]

जगत् (jagatm (Urdu spelling جگت)

  1. world, universe, existence
    Synonyms: दुनिया (duniyā), संसार (sansār), विश्व (viśva), लोक (lok)
  2. (taxonomy) kingdom

Declension

[edit]
[edit]

Sanskrit

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Etymology

[edit]

    Nominal form of an unattested *जगाति (jagāti, goes), from the root गा (, to go, approach, pursue).

    Pronunciation

    [edit]

    Noun

    [edit]

    जगत् (jágat) stemm

    1. wind, air
    2. (in the plural) people, mankind

    Declension

    [edit]
    Masculine at-stem declension of जगत् (jágat)
    Singular Dual Plural
    Nominative जगन्
    jágan
    जगन्तौ / जगन्ता¹
    jágantau / jágantā¹
    जगन्तः
    jágantaḥ
    Vocative जगन्
    jágan
    जगन्तौ / जगन्ता¹
    jágantau / jágantā¹
    जगन्तः
    jágantaḥ
    Accusative जगन्तम्
    jágantam
    जगन्तौ / जगन्ता¹
    jágantau / jágantā¹
    जगतः
    jágataḥ
    Instrumental जगता
    jágatā
    जगद्भ्याम्
    jágadbhyām
    जगद्भिः
    jágadbhiḥ
    Dative जगते
    jágate
    जगद्भ्याम्
    jágadbhyām
    जगद्भ्यः
    jágadbhyaḥ
    Ablative जगतः
    jágataḥ
    जगद्भ्याम्
    jágadbhyām
    जगद्भ्यः
    jágadbhyaḥ
    Genitive जगतः
    jágataḥ
    जगतोः
    jágatoḥ
    जगताम्
    jágatām
    Locative जगति
    jágati
    जगतोः
    jágatoḥ
    जगत्सु
    jágatsu
    Notes
    • ¹Vedic

    Noun

    [edit]

    जगत् (jágat) stemn

    1. that which moves or is alive, men and animals, animals as opposed to men, men
    2. the world (esp. this world), earth, the universe
    3. body, the "world of the soul"
    4. a multitude of animals
    5. (in the dual) heaven and the lower world
    6. (in the plural) the worlds
    7. people, mankind
    8. the Jagatī metre

    Declension

    [edit]
    Neuter at-stem declension of जगत् (jágat)
    Singular Dual Plural
    Nominative जगत्
    jágat
    जगन्ती
    jágantī
    जगन्ति
    jáganti
    Vocative जगत्
    jágat
    जगन्ती
    jágantī
    जगन्ति
    jáganti
    Accusative जगत्
    jágat
    जगन्ती
    jágantī
    जगन्ति
    jáganti
    Instrumental जगता
    jágatā
    जगद्भ्याम्
    jágadbhyām
    जगद्भिः
    jágadbhiḥ
    Dative जगते
    jágate
    जगद्भ्याम्
    jágadbhyām
    जगद्भ्यः
    jágadbhyaḥ
    Ablative जगतः
    jágataḥ
    जगद्भ्याम्
    jágadbhyām
    जगद्भ्यः
    jágadbhyaḥ
    Genitive जगतः
    jágataḥ
    जगतोः
    jágatoḥ
    जगताम्
    jágatām
    Locative जगति
    jágati
    जगतोः
    jágatoḥ
    जगत्सु
    jágatsu

    Derived terms

    [edit]

    Descendants

    [edit]

    Adjective

    [edit]

    जगत् (jágat) stem

    1. moving, moveable, locomotive, living
      • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.115.1:
        चि॒त्रं दे॒वाना॒मुद॑गा॒दनी॑कं॒ चक्षु॑र्मि॒त्रस्य॒ वरु॑णस्या॒ग्नेः।
        आप्रा॒ द्यावा॑पृथि॒वी अ॒न्तरि॑क्षं॒ सूर्य॑ आ॒त्मा जग॑तस्त॒स्थुष॑श्च॥
        citráṃ devā́nāmúdagādánīkaṃ cákṣurmitrásya váruṇasyāgnéḥ.
        ā́prā dyā́vāpṛthivī́ antárikṣaṃ sū́rya ātmā́ jágatastasthúṣaśca.
        The brilliant face of the gods has arisen, the eye of Mitra, Varuṇa, and Agni; he has filled heaven, earth, and the space between: the Sun is the life-breath of both the moving and the still.

    Declension

    [edit]
    Masculine at-stem declension of जगत् (jágat)
    Singular Dual Plural
    Nominative जगन्
    jágan
    जगन्तौ / जगन्ता¹
    jágantau / jágantā¹
    जगन्तः
    jágantaḥ
    Vocative जगन्
    jágan
    जगन्तौ / जगन्ता¹
    jágantau / jágantā¹
    जगन्तः
    jágantaḥ
    Accusative जगन्तम्
    jágantam
    जगन्तौ / जगन्ता¹
    jágantau / jágantā¹
    जगतः
    jágataḥ
    Instrumental जगता
    jágatā
    जगद्भ्याम्
    jágadbhyām
    जगद्भिः
    jágadbhiḥ
    Dative जगते
    jágate
    जगद्भ्याम्
    jágadbhyām
    जगद्भ्यः
    jágadbhyaḥ
    Ablative जगतः
    jágataḥ
    जगद्भ्याम्
    jágadbhyām
    जगद्भ्यः
    jágadbhyaḥ
    Genitive जगतः
    jágataḥ
    जगतोः
    jágatoḥ
    जगताम्
    jágatām
    Locative जगति
    jágati
    जगतोः
    jágatoḥ
    जगत्सु
    jágatsu
    Notes
    • ¹Vedic
    Feminine ī-stem declension of जगती (jágatī)
    Singular Dual Plural
    Nominative जगती
    jágatī
    जगत्यौ / जगती¹
    jágatyau / jágatī¹
    जगत्यः / जगतीः¹
    jágatyaḥ / jágatīḥ¹
    Vocative जगति
    jágati
    जगत्यौ / जगती¹
    jágatyau / jágatī¹
    जगत्यः / जगतीः¹
    jágatyaḥ / jágatīḥ¹
    Accusative जगतीम्
    jágatīm
    जगत्यौ / जगती¹
    jágatyau / jágatī¹
    जगतीः
    jágatīḥ
    Instrumental जगत्या
    jágatyā
    जगतीभ्याम्
    jágatībhyām
    जगतीभिः
    jágatībhiḥ
    Dative जगत्यै
    jágatyai
    जगतीभ्याम्
    jágatībhyām
    जगतीभ्यः
    jágatībhyaḥ
    Ablative जगत्याः / जगत्यै²
    jágatyāḥ / jágatyai²
    जगतीभ्याम्
    jágatībhyām
    जगतीभ्यः
    jágatībhyaḥ
    Genitive जगत्याः / जगत्यै²
    jágatyāḥ / jágatyai²
    जगत्योः
    jágatyoḥ
    जगतीनाम्
    jágatīnām
    Locative जगत्याम्
    jágatyām
    जगत्योः
    jágatyoḥ
    जगतीषु
    jágatīṣu
    Notes
    • ¹Vedic
    • ²Brāhmaṇas
    Neuter at-stem declension of जगत् (jágat)
    Singular Dual Plural
    Nominative जगत्
    jágat
    जगन्ती
    jágantī
    जगन्ति
    jáganti
    Vocative जगत्
    jágat
    जगन्ती
    jágantī
    जगन्ति
    jáganti
    Accusative जगत्
    jágat
    जगन्ती
    jágantī
    जगन्ति
    jáganti
    Instrumental जगता
    jágatā
    जगद्भ्याम्
    jágadbhyām
    जगद्भिः
    jágadbhiḥ
    Dative जगते
    jágate
    जगद्भ्याम्
    jágadbhyām
    जगद्भ्यः
    jágadbhyaḥ
    Ablative जगतः
    jágataḥ
    जगद्भ्याम्
    jágadbhyām
    जगद्भ्यः
    jágadbhyaḥ
    Genitive जगतः
    jágataḥ
    जगतोः
    jágatoḥ
    जगताम्
    jágatām
    Locative जगति
    jágati
    जगतोः
    jágatoḥ
    जगत्सु
    jágatsu

    References

    [edit]