Plantnutrado
La plantnutrado estas fako de la agrokemio. Ĝi okupiĝas pri la nutrado de aŭtotrofaj plantoj. La interfaka esplorkamo evoluiĝis el demandoj de grundoscienco, botanikaj bazaj scioj kaj aplikataj temoj rilate la pligrandigo de la rikoltaĵo kaj kvalito en agrikulturo, hortikulturo, forstado kaj trofologio.
Aspektoj kaj rilatoj al aliaj fakoj
[redakti | redakti fonton]- plantfiziologiaj demandoj – plantnutrado kiel aldono de ŝtofoj por la kreskado;
- ekologiaj temoj – nutrado de la planto kaj ĝiaj influoj al la kreskejo kaj medio;
- agronomiaj demandoj – rikoltkvanto, kvalito kiel alceleblaj unuoj de la planta kreskado;
Dum la plantfiziologio kiel botanika fako provas solvi la demandojn sendepende de la substrato, la plantnutrado esploras ĝuste la influojn de la substratoj al la nutrado kaj kreskado de la planto. La ekologio ankaŭ esploras la nutradon de naature kreskantaj plantoj de certa ekosistemo, la plantnutrado okupiĝas al la rikoltkvanto de kulturplantoj. La grundologio esploras la grundon kaj ĝiaj ecoj, la plantnutrado esploras la grundon kiel bazo de planta kresko.
Agrokulturo aŭ pli ĝenerale plantkultivado profitas de la esplorantaj kunligoj, la kemiaj aspektoj de la sterkado. En la historio oni multjare diskutis, ĉu la planto nutriĝas de humo (humoteorio), aŭ ĉu mineralaj nutroelementoj gravas. Pere de la malkovro de la makronutroelementoj kaj pliajn esencaj mikroelemento kaj multaj kultivaj eksperimentoj la scienco solvis tiun demandon..
Pli novaj esploroj de Torsten Müller, Günter Neumann kaj kolegoj esploras la influojn de bioefektoroj (plantsubstratoj kaj grundaj organismoj) sur la nutraĵprovizado de plantoj kreskante sur diversaj kreskejoj.
Historia evoluado
[redakti | redakti fonton]- humoteorio de Aristotelo, (ĉ. 350 a. K. ) – humo kiel nutraĵo
- Bernard Palissy (1510 - 1589 aŭ 1590), (1563) – influo de salo kaj cindro
- Johan Baptista van Helmont, (1620) – vegetaĵaj eksperimentoj kun akvo kiel nutraĵoj
- John Woodward, (1699) - "malpura" akvo estas pli bone por plantoj opl pura akvo
- Carl Wilhelm Scheele, (1770) – plantojproduktas CO2
- Joseph Priestley, (1775) – plantoj ellasas O2
- Jan Ingenhousz, (1779) – influo de lumo por la gas-metabolado
- Nicolas Theodore de Saussure, (1804) – kvanta malkovro de la fotosintezo
- Jean Baptiste Boussingault, (1836-1839) ekzaktaj nutraĵeksperimentoj
- Carl Philipp Sprengel, (1825-1835) bazaj scioj de la mineralaĵa teorio
- Justus von Liebig, (1840) agnosko de la agrikultura kemio
Pflanzenwachstum und Ertrag
[redakti | redakti fonton]
La produktado de la biomaso por la homa nutrado kaj plantaj krudmaterialoj okazas pere de kreskado surbaze de la fotosintezo kaj pliaj kreskofaktoroj. Gravaj faktoroj por la planta kresko estas klimataj kaj grundaj faktoroj, la akirebleco de akvo, de nutraĵoj kaj la neĉeesto de toksaj substancoj, grundo-pH kaj organaj substancoj.
La kvantaj interligoj estas esplorataj per vegetaĵaj eksperimentoj kaj per analitikaj metodoj. La rezultoj estas ilustrataj en formo de statistikaj analizoj kaj produktaĵa leĝo. Ekzemplo estas la minimuma leĝo de Liebig, ilustrita kiel „minimuma barelo“ aŭ la optimuma leĝo kaj aliaj rezultoj pri la ekonomiaj kreskofaktoroj.
Esploritaj kaj optimigitaj ankaŭ estis la eblecoj altigi la produktaĵo en interligo de sterkado, akvumado, rezistado de la planto, nutradfaktoroj, produktaĵkvalito kaj nutraĵkvalito. Ekzemploj estas la proteinenhavo de tritiko kaj nitratenhavo de folilegomo.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Literaturo
[redakti | redakti fonton]- Arnold Finck: Pflanzenernährung in Stichworten. 3. überarbeitete Auflage. Hirt, Kiel 1976, ISBN 3-554-80197-6, (Hirts Stichwortbücher).
- Wilfried Zorn, G. Marks, H. Heß, W. Bergmann: Handbuch zur visuellen Diagnose von Ernährungsstörungen bei Kulturpflanzen. Elsevier, München u. a. 2007, ISBN 3-8274-1669-8.