Filosofoen bizitzak: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
No edit summary |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
'''''Filosofoen bizitzak''''' edo '''''Filosofo argien bizitzak'''''<ref>Izenburu luzeagoak ere izan ditu lanak batez ere argitalpen zaharretan.</ref> ([[greziera]]z Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων) greziar eta erromatar kulturetako antzinako filosofoei buruz, [[Tales Miletokoa]]rekin (K. a. c.624-c.546) hasi eta [[II. mendea|II. mendeko]] [[Sexto Enpiriko]] arte, [[Diogenes Laerzio]] [[doxografia|doxografo]] eta [[biografia|biografoak]] idatzitako bilduma bat da, |
'''''Filosofoen bizitzak''''' edo '''''Filosofo argien bizitzak'''''<ref>Izenburu luzeagoak ere izan ditu lanak batez ere argitalpen zaharretan.</ref> ([[greziera]]z Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων) greziar eta erromatar kulturetako antzinako filosofoei buruz, [[Tales Miletokoa]]rekin (K. a. c.624-c.546) hasi eta [[II. mendea|II. mendeko]] [[Sexto Enpiriko]] arte, [[Diogenes Laerzio]] [[doxografia|doxografo]] eta [[biografia|biografoak]] idatzitako bilduma bat da, liburuki sorta moduan antolatua. Bertan, filosofoen jatorriari eta bizitzari buruzko datuak <ref>Adibidez, "[[Euklides]] Megarakoa zen, Istmotik gertuko hirikoa hain zuzen, edo beste batzuen arabera, Gelakoa...".</ref> eta [[anekdota]]k biltzen dira. Dagokien eskola filosofikoa <ref>Adibidez, "[[Arkelao]] [[Anaxagoras]]en ikasle eta [[Socrates]]en maisu izan zen, Joniatik Atenasera filosofía naturala ekarri zuen lehena ...".</ref>, pentsaera eta bibliografia zabala <ref>Bertan aipaturiko idazkietatik asko galdu egin dira.</ref> ere aipatzen ditu, filosofo bakoitzaren nortasuna eta pentsaera uztartuz horrela. Lanaren estilo errazak, umoretsua batzuetan <ref>Adibidez, "Diogenesek (zinikoa, alegia) garbia ez zen bainu batean zegoela, hau esan zuen: «Hemen bainatzen direnak, non garbitzen dira?»".</ref> , publiko zabal bati begira idatzia izan zela pentsarazten du. Historian zehar eta egun ere antzinako filosofiaren oinarrizko erreferentzia izan da, askok bere estilo kaxkarra nabarmendu badute ere <ref>[[Alfonso Reyes Ochoa]] mexikar idazleak ''ezinbestekoa bezain baliorik gabea'' dela aipatu du. Ikus Alfonso Reyes: ''[http://books.google.es/books?id=aX1lE1FBu10C&printsec=frontcover&source=gbs_v2_summary_r&cad=0#v=onepage&q=&f=false Obras completas, XIII: La crítica en la edad ateniense, la antigua retórica]'', 42. orrialdea.</ref>. |
||
==Edukia== |
==Edukia== |
||
Diogenes Laerziok [[filosofia]] [[Antzinako Grezia|grekoen]] asmakuntza dela aipatuz abiarazten du bere lana. Bi jatorri aipatzen ditu: [[Anaximandro]] buru duen joniar eskola eta [[Pitagoras]] buru duen eskola italikoa. |
Diogenes Laerziok [[filosofia]] [[Antzinako Grezia|grekoen]] asmakuntza dela aipatuz abiarazten du bere lana. Bi jatorri aipatzen ditu: [[Anaximandro]] buru duen joniar eskola eta [[Pitagoras]] buru duen eskola italikoa. Bi filosofo mota ere bereizten ditu: dogmatikoak eta efektikoak edo eszeptikoak. Filosofiak hiru atal dituela dio: fisika, etika eta dialektika. Diogenesek bere jarrera filosofikoa argi azaltzen ez badu ere, [[Platon]]engandik, metafisikoengandik eta estoikoengandik urrun egon eta epikurearrekin eta eszeptikoekin bat datorrela dioten iritziak daude. Liburuki dibertigarriena [[ziniko]]ei buruzkoa da, bertan anekdota eta pasarte anitz biltzen duelako. Interesgarriena [[Epikuro]]ri buruzkoa da, ''[[Herodoto]]ri, [[Pitokles]]i eta [[Menezeo]]ri Gutunak'' eta ''Esakuntza Nagusiak'' idazkiak ematen dituelako.<ref>{{es}} Carlos Moreno Guerrero: ''[http://www.nodulo.org/ec/2008/n076p15.htm Por qué leer a Diógenes Laercio]''. Revista EL CATOBLEPAS, 76, 2008ko ekAina, 15. orrialdea.</ref> |
||
==Erreferentziak== |
==Erreferentziak== |
||
11:22, 8 iraila 2009ko berrikusketa
Filosofoen bizitzak edo Filosofo argien bizitzak[1] (grezieraz Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων) greziar eta erromatar kulturetako antzinako filosofoei buruz, Tales Miletokoarekin (K. a. c.624-c.546) hasi eta II. mendeko Sexto Enpiriko arte, Diogenes Laerzio doxografo eta biografoak idatzitako bilduma bat da, liburuki sorta moduan antolatua. Bertan, filosofoen jatorriari eta bizitzari buruzko datuak [2] eta anekdotak biltzen dira. Dagokien eskola filosofikoa [3], pentsaera eta bibliografia zabala [4] ere aipatzen ditu, filosofo bakoitzaren nortasuna eta pentsaera uztartuz horrela. Lanaren estilo errazak, umoretsua batzuetan [5] , publiko zabal bati begira idatzia izan zela pentsarazten du. Historian zehar eta egun ere antzinako filosofiaren oinarrizko erreferentzia izan da, askok bere estilo kaxkarra nabarmendu badute ere [6].
Edukia
Diogenes Laerziok filosofia grekoen asmakuntza dela aipatuz abiarazten du bere lana. Bi jatorri aipatzen ditu: Anaximandro buru duen joniar eskola eta Pitagoras buru duen eskola italikoa. Bi filosofo mota ere bereizten ditu: dogmatikoak eta efektikoak edo eszeptikoak. Filosofiak hiru atal dituela dio: fisika, etika eta dialektika. Diogenesek bere jarrera filosofikoa argi azaltzen ez badu ere, Platonengandik, metafisikoengandik eta estoikoengandik urrun egon eta epikurearrekin eta eszeptikoekin bat datorrela dioten iritziak daude. Liburuki dibertigarriena zinikoei buruzkoa da, bertan anekdota eta pasarte anitz biltzen duelako. Interesgarriena Epikurori buruzkoa da, Herodotori, Pitoklesi eta Menezeori Gutunak eta Esakuntza Nagusiak idazkiak ematen dituelako.[7]
Erreferentziak
- ↑ Izenburu luzeagoak ere izan ditu lanak batez ere argitalpen zaharretan.
- ↑ Adibidez, "Euklides Megarakoa zen, Istmotik gertuko hirikoa hain zuzen, edo beste batzuen arabera, Gelakoa...".
- ↑ Adibidez, "Arkelao Anaxagorasen ikasle eta Socratesen maisu izan zen, Joniatik Atenasera filosofía naturala ekarri zuen lehena ...".
- ↑ Bertan aipaturiko idazkietatik asko galdu egin dira.
- ↑ Adibidez, "Diogenesek (zinikoa, alegia) garbia ez zen bainu batean zegoela, hau esan zuen: «Hemen bainatzen direnak, non garbitzen dira?»".
- ↑ Alfonso Reyes Ochoa mexikar idazleak ezinbestekoa bezain baliorik gabea dela aipatu du. Ikus Alfonso Reyes: Obras completas, XIII: La crítica en la edad ateniense, la antigua retórica, 42. orrialdea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Carlos Moreno Guerrero: Por qué leer a Diógenes Laercio. Revista EL CATOBLEPAS, 76, 2008ko ekAina, 15. orrialdea.
Kanpo loturak
- (Ingelesez) Filosofoen bizitzak ingelesez: The lives and opinions of eminnts philosophers.
- (Ingelesez) Liburukien eskuizkribuak: [http://www.tertullian.org/rpearse/manuscripts/diogenes_laertius.htm Diogenes Laertius: the Manuscripts of
"The Lives and Opinions of Eminent Philosphers].
- (Gaztelaniaz) Fernando Báez: Diógenes Laercio o la indiscreción satisfecha.Casi Nada webmagazine. 1998ko abendua.