Helen Porter

Helen Porter
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Farnham, 1899ko azaroaren 10a
Herrialdea	Erresuma Batua Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua  1927ko apirilaren 12a)
Heriotza	1987ko abenduaren 7a (88 urte)
Familia
Ezkontidea(k)	Arthur St George Huggett (en)  (1952 -  1968)
Hezkuntza
Heziketa	Bedford College Londresko Unibertsitatea Londresko Imperial College Royal Holloway, University of London (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	botanikaria, unibertsitateko irakaslea, biokimikaria, zientzia idazlea eta biologoa
Enplegatzailea(k)	Londresko Imperial College
Jasotako sariak	ikusi Royal Societyko kidea
Kidetza	Royal Society

Helen Kemp Porter , jaiotzez Heln Archbold Broughton, (Farnham, Ingalaterra, 1899ko azaroaren 10a – Londres, 1987ko abenduaren 7a) Britainia Handiko Inperial College Londoneko botanikoa izan zen. Royal Societyko kidea izan zen eta Imperial Collegeko lehen emakume-irakaslea. Bere tabako-instalazioetako polisakaridoen metabolismoari buruzko ikerketak berritzaileak izan ziren. Kromatografia-teknologia berriak eta trazatzaile erradioaktiboak erabiltzen zituen lehen zientzialari britainiarretako bat izan zen.

Bizitza

Porter Helen Archbold 1899an jaio zen, Farnham hirian (Surrey). Haren aita, George Archbold, eskola bateko zuzendaria zen, eta ama, Caroline Broughton, Belgikako abeslari profesionala. Familia Bristolera joan zen 1901ean, Porterrek bi urte zituenean. Haurtzaroan, giro viktoriar kontserbadorean hezi zuten etxean, irakurketa lortuz eta frantsesa eta ingelesa idatziz. Ahizpa nagusi bat zuen. Bere haurtzaroa eten egin zen lehen mundu-gerraren hasieran, eta familia banandu egin zen; ama Londresera joan zen Gobernuaren sukalde nazionaletan lan egitera; eta aita Yorkshirera, beste eskola batean lan egitera. Porter eta ahizpa Surreyn geratu ziren, Clifton Neskatoen Institutoan. Lehen urteetan, luze bidaiatu zuen, Danubio ibaian piraguismoa egin zuen 1920an eta hainbat bidaia egin zituen Ekialde Ertaineko leku arkeologikoetara. 1937an, William George Porter medikuarekin ezkondu zen. Zenbait urtez ezkonduta egon ondoren, William Porter hil egin zen; hala ere, Helenek bere azken izenari eutsi zion helburu profesionaletarako. Hellen 1962an berriro ezkondu zen Arthur St George Huggett FRS FRSE irakaslearekin, bi ume zituen fisiologiako irakasle batekin. 1968an alargundu zen. Bere bizitzan, Porterrek brodatu finaren grina izan zuen, Bere lanak sarri argitalpen zientifiko garaikideetatik ateratako irudietan oinarritzen ziren. 1987an 88 urte zituela hil zen.

Hezkuntza

Etxean goiz hezi ondoren, 1906an Clifton Neskatoen Institutuan matrikulatu zen, sei urte zituela. 1917an atera zen, irakasgai guztietan nota altuak lortuta. Hamahiru urte zituenean, eragin handiko irakasle bati esker interesatu zen zientzietan. Bedford Collegen matrikulatu zen, Londresko Unibertsitateko emakumeen filialean. Kimika, fisika eta matematika ikasi zituen, eta fisikan eta kimikan graduak irabazi zituen, biak ohorez. Eta, 1932an, D.Sc. irabazi zuen. Londresko Unibertsitatean; eta Londres Imperial Collegen diploma jaso zuen. Biologian eta biokimikan egindako lana indartzeko, Birkbeck College eta Chelsea Polytechnical Collegen izan zen.

Karrera zientifikoa

Porterrek graduondo ikasketak Imperial College Londonen jarraitu zituen. Thorpe irakaslearen eta Martha Whiteleyek doktorearen laguntzarekin kimiko organikoen laborategian lan egin zuen. Thorpeko laborategiko lan horrek hainbat barbiturikoren eratorriak ekarri zituen. 1922an, Cambridgeko Unibertsitatearekin lotutako Tenperatura Baxuko Ikerketen Estazioko ikasketa-taldearekin bat egin zuen, sagarrak hotzean biltegiratzeko orduan zuten hondatzea aztertzeko. Arazo horrek fruta-inportatzaileei eragiten zien. Porterren ikerketa-taldeak frutaren arnasketa aztertu zuen, eta haren konposatu organikoak aztertu zituen, batez ere azukreak, azido organikoak, almidoia, hemizelulosak eta pektinak. Porterren azterketa analisi kimiko sinplearekin hasi eta frutaren garapenean eta heldutasunean substantzia kimiko horiek duten zeregina aztertzeraino heldu zen; haren garraioa, sintesia eta metabolismoa ere ikertu zituen. 1931n, Porterrek eta haren taldeak arrakastaz ulertu zituzten erreakzio kimikoak sagarrak biltegiratzean, nahiz eta artean zergatia egiaztatu gabe egon.Urte hartan, eten egin zen ikerketaren finantziazioa, eta ikerketak amaitu egin ziren.

1931 urtera arte sagarrak aztertu zituen, ondoren, Porter biokimikako hizlari kontratatu zuten Swanley Hortculturales Collegen. Porterrek Inperial College-ko Landare Fisiologiako Ikerketen Institutuarekin ere lan egin zuen, eta Rothamstead Experimentales laborategietan. Monokotiledoneoetan (bereziki garagarra) karbohidratoen metabolismoa eta landarearen nutrizio mineralarekin duen erlazioa aztertu zituen. Alean bertan aurkitutako almidoien sintesia non zegoen aztertu zuen, eta herritarren uste ustela desakreditatu zuen, ez zuen uste karbohidratoak sintetizatu, landarearen zurtoinean biltegiratu, gero pikorrera eraman eta almidoi bihurtu zirenik. Porterrek eta haren ikerketa-taldeak, ordea, landarearen zurtoineko karbohidratoak beren bizi-zikloaren amaieran energiarako erabili zirela zehaztu zuten. Almidoia zuzenean sintetizatu zen pikorrean.

Bigarren mundu-gerra hasi zenean, Porter Rothamstead laborategietara joan zen, Imperial Collegek gerraren ahaleginean zuen ikuspegi berriaren ondorioz. 1947an, San Louisera, AEBra joan zen urtebetez, Carl Ferdinand Cori eta Gerty Cori Nobel saridun biologoen laborategian ikertzeko. Han, almidoiaren sintesian eta deskonposizioan entzimek duten funtzioa aztertu zuen, eta glukogenoaren metabolismoan entzimak erabili zituen. Londresera itzuli ondoren, almidoiaren banakapena aztertu zuen 1948an eta 1949an. Urte hartan, Porterrek sei hilabete igaro zituen Bangorreko Unibertsitatean, eta han frogatu zuen almidoi fosforilasa entzima garagarrean egon dagoela.

1953an, Porter bere ikerketa-taldeko zuzendaria izan zen Imperial Collegen, Nuffield Fundazioaren diru-laguntzari esker. Bere taldeak kromatografiako teknika berritzaile eta trazatzaile erradioaktiboak erabili zituen landareen bide metabolikoak aztertzen jarraitzeko. Berak almidoiak eta glukosa erradioaktiboak sintetizatu eta esperimentuetan erabili zituen, metabolito fotosintetikoen mugimendua eta almidoia eta fruktosanoa eratzeko prozesua aztertzeko. Britainia Handian hori egin zuen lehen zientzialarietako bat. Lehen esperimentuetan ez bezala, bilaketa hori tabako-landareekin egin zen. Teknika berriak, autorradiografiarekin konbinatutakoak, utzi egin zituen ehun eta zelula bizidunetako prozesuak aztertzeko . 1956an, batez ere ikasketa horien ondorioz, Realeko kide hautatu zuten. 1957an, Porter Landareen Fisiologiako Institutuko zientzia-ofizial nagusi izatera bultzatu zuten, eta Botanika Sailean Entzimologiako Irakurle izendatu zuten. 1959an, Inperial College-ko Landareen Fisiologia Saileko zuzendaria izan zen, eta unibertsitateko lehen irakaslea. Biokimikako kredentzialak zituenez, 1962an Biokimika Elkarteko Batzorderako hautatu zuten Porter. Eta saileko zuzendari izatetik erretiratu zen, Gizartean espezializatutako zeregin-indarren sorreraren buru izan zen urte berean; eta Unibertsitateko Nekazaritza Ikasketen Kontseiluko bigarren idazkaria izan zen. Nekazaritzako Ikerketen Kontseiluaren Sozietateko ohoredun kide ere izendatu zuten. 1963an, Biokimika Elkarteko lehendakari izendatu zuten. Aulki horretan, aldizkariaren harpidetza- eta argitalpen-politiketan berrikuntzak sartu zituen. Ezarri zituen aldaketek gaur egun ere eragina dute gizartean. 1966an, Zientzia eta Teknologiako Inperial College-ko kide izendatu zutenean, ohoratu egin zuten. 1972an, Nekazaritzako Ikerketen Kontseiluko idazkari aholkulari izendatu zuten. Bere ibilbide luzean bakarrik edo lankidetzan hainbat aldizkaritan 39 paper egin zituen.

Bibliografia

• Haines, Catharine M.C. (2001), Mujeres Internacionales en Ciencia: Un Diccionario Biográfico a 1950, Santa Barbara (Kalifornia): ABC-CLIO, Haines, Catharine M.C. (2001), International Women in Science: A Biographical Dictionary to 1950, Santa Barbara, Kalifornia: ABC-CLIO, Haines, Catharine M.C.. (2001). International Women in Science: A Biographical Dictionary to 1950. ISBN 9781576075593.. Haines, Catharine M.C.. (2001). International Women in Science: A Biographical Dictionary to 1950. ISBN 9781576075593...

• Northcote, D.H. (1991ko azaroaren 1a), "Northcote, D.H. (1991ko azaroaren 1a), Northcote, D.H.. Helen Kemp Porter.  doi:10.1098/rsbm.1991.0020.., Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society Northcote, D.H.. Helen Kemp Porter.  doi:10.1098/rsbm.1991.0020..: Northcote, D.H.. Helen Kemp Porter.  doi:10.1098/rsbm.1991.0020.., doi:10.1098/rsbm.199001.20.

• Ogilvie, Marilyn; Harvey, A (2000) Diccionario Biográfico de Mujeres en Ciencia: Vida Pioneras de Tiempo Antiguo a Medio del siglo XX, 2, L-Z, Ciudad de Nueva York: Routledge, Ogilvie, Marilyn; Harvey, Joanciwy (2000)

Kanpo estekak

• Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, {{{hizkuntza}}} Wikipediako «Helen Porter» artikulutik itzuli da. Izan ere, artikulu horretan aritu diren wikilariek GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentziekin argitaratu dute beren lana.

• Datuak: Q29549
• Multimedia: Helen Porter / Q29549