هنرهای سنتی

موزه فرش های سنتی ایران در حمام وکیل شهر شیراز

هنرهای سنتی، هنرها و صنایع ظریفه‌ای هستند که در طول سده‌های متمادی با حفظ ریشه‌ها و سنت‌های خود رشد کرده مراحل شکل‌گیری خود را گذرانده یا می‌گذرانند. یکی از ویژگی‌های هنرهای سنتی جنبه رمزی و تمثیلی این هنرهاست. یک اثر هنری سنتی زیباست و این زیبایی در هنر سنتی ذاتی است. کاربردی بودن آثار منقول و غیرمنقول و حتی آثاری که در گروه هنرهای جاری در زمان قرار دارند مانند موسیقی و نمایش‌های سنتی، یکی از ویژگی‌های اصلی هنرهای سنتی است که سابقه‌ای طولانی در فرهنگ ایرانی دارد.هنرهای سنتی بسیار متنوع و مطابق با نیازهای روحی و روانی اقوام مختلف سرزمین ما پدید آمده‌اند. از این رو همانند آیینه‌ای منعکس‌کننده فرهنگ سنتی جامعه ایرانی بوده‌اند.نقوش، رنگ‌ها، آرایه‌ها، نواها، ریتم‌ها و دیگر عناصر سنتی دست به دست هم داده تا امروز مجموعه هنرهای اصیل ایرانی را از سرپنجه‌های استادان هنرهای سنتی طلب کنیم.

شاخصه‌های اصلی

می‌توان شاخص‌های اصلی یک اثر هنرهای سنتی ایران را در جملات زیر خلاصه کرد:

• اثر جنبه هنری دارد و در آن سنت‌ها و فنون و روش‌های ویژه هنری و ابزار و مواد خاص با کیفیت پذیرفته به کار می‌رود. داشتن جنبه هنری تفاوت و مرز بین ((هنرهای سنتی)) و ((صنایع دستی)) را مشخص می‌کند.
• اثر از پشتوانه اعتقادی و بینشی و اندیشه متعالی برخوردار است.
• اثر ریشه در تاریخ دارد و حامل میراث فرهنگی و هنری است.
• اثر کمک‌رسان به رشد و تعالی انسان است و به عنوان یک امر خیر ساخته و پرداخته می‌شود.
• اثر یک محصول فرهنگی است و حامل پیام و محتوای پرارزش است.
• اثر جزئ صنایع مستظرفه است.

دسته‌بندی هنرهای سنتی

زربفت ابریشمی

هنرهای سنتی ایران را به ۵ دسته عمده تقسیم می‌کنند:

• شعر و ادبیات
• موسیقی
• معماری و هنرهای وابسته
• نمایش‌های سنتی و آیینی
• صنایع مستظرفه (که بجز ۵ دسته بالا همه آثار هنری را شامل می‌شود) ( هنرهایی مانند نقاشی، کتاب آرایی، هنرهای چوبی مانند منبت کاری و... )

جستارهای وابسته

• هنرهای کاربردی
• هنرهای تزئینی
• هنرهای تجسمی
• هنرهای زیبا