Ursula Kemp

Ursula Kemp kavi Ursley Kempe he hagbẹ lẹ sọ nọ ylọ dọ Grey (nudi. 1525 – 1582) yin yọ́nnu Glẹnsinu de he amànuwatọ bosọ yin vijinamẹtọ de he yin hinhẹn yì owhẹ̀ nukọ̀n to 1582 na azé wutu bosọ yin kandokọnahù. Kemp yin whẹ̀sadokọna (podọ ewọ lọsu to godo mẹ wa yigbe etọn) dọ e nọ yí gbigbọ ylankan lẹ do hùmẹ bosọ do nọ doazọ̀n kọmẹnu etọn lẹ.

Otàn Gbẹ̀zan tọn

Kemp yin jiji to St Osyth, Essex. E yin yọ́nnu de he bí taun podọ kọmẹnu etọn lẹ nọ saba ylọ ẹ nado wá gbọ azọ̀n na yé. Yè wa dowhẹ̀ ẹ to godo mẹ dọ e nọ yọnẹn ganji bo nọ hẹn azọ̀n po oku po wá mẹlẹ ji, podọ e yin hinhẹn yì owhẹ̀ nukọ̀n to Chelmsford to Afínplọsun 1582 tọn. To whenue e to owhẹ̀ nukọ̀n, susu to kọmẹnu etọn lẹ wẹ wá dekunnu sọta ẹ, dile yé to owhẹ̀ etọn jẹ na whẹ̀datọ Brian Darcy. To pọmẹ hẹ họntọn etọn, Alice Newman, yè sawhẹ̀dokọna ẹn dọ ewọ wẹ dọ̀n oku wá na Edna Stratton po ovi awè po, Joan Thurlow gọna Elizabeth Letherdale.

Owhẹ̀ lọ

Kọmẹnu etọn Grace Thurlow, he sọ yin họntọn etọn to ojlẹ de mẹ wayi, dekunnu dọ to whenue visunnu emi tọn Davy bẹ azọ̀n, emi biọ to Kemp si nado gọalọna emi. Davy mọ kọgbọ̀ sọn azọ̀n etọn si na ojlẹ de podọ Thurlow yise dọ Kemp ko gbọazọ̀nna ẹn. To ojlẹ delẹ godo, Thurlow po Kemp po do whẹ̀gbe gando nukúnpedomẹgo viyẹyẹ Thurlow tọn, Joan go. Joan jai sọn apotin he mẹ yè nọ tẹ́ viyẹyẹ do mẹ bo ku na e wẹ́n ọkọ̀ wutu. To whenue Thurlow kusẹ́, e sọ vọ́ yì biọ alọgọ to Kemp si. Kemp yigbe nado yí denali 12 nado hẹnazọ̀ngbọna ẹn. Thurlow jẹgangan sọgan e gbẹ́ dọ emi ma na su akuẹ Kemp tọn ẹn, bọ dọ dọ emi ma gán penugo bo mọ akuẹ lọ sú. Yé omẹ awè lẹ sọ vọ́ dọ ojlẹ̀ devo podọ Kemp sìn adán na Thurlow dọ emi na jlẹnu hẹ ẹ, podọ e sọ vọ́ kusẹ̀ whladopo dogọ. Thurlow dekunnu dọ sọn whenue yé dọ ojlẹ̀ enẹ, ewọ po visunnu emi tọn po ma gọnma jiya gbede. E dowhẹ̀ Kemp na azọ̀n he visunnu etọn jẹ, na sẹ́kuku etọn, gọna oku viyẹyẹ etọn tọn. Thurlow jẹ̀ owhẹ̀ ehelẹ na whẹ̀datọ lọ bọ yé jẹ dodinnanu basi gando e go ji. Alice Letherdale dekunnu dọ Kemp ko biọ okẹ́n he yè do nọ klọ́nu to emi si bọ emi gbẹ́, na emi yọnẹn dọ "kanlin ylankan" de wẹ Kemp yin. To enẹ godo, viyọnnu Letherdale tọn, Elizabeth mọ Kemp bọ e "hlunnudọ" do e go. To whenue Elizabeth jẹazọ̀n bo ku, Letherdale dowhẹ̀ Kemp dọ ewọ wẹ yí azé do doyana viyọnnu lọ kaka bọ e ku. Visunnu Kemp tọn owhe ṣinatọ̀n mẹvi, Thomas, yigbe dọ onọ̀ emi tọn do gbigbọ ẹnẹ. E dọ dọ yewlẹ wẹ asé wewe de he nọ yin Tyffin, lẹngbọvu wewe de he nọ yin Tyttey, besé yuu de he nọ yin Pygine po asé yuu de he nọ yin Jacke po. E dọ dọ emi ko nọ mọ bọ onọ̀ emi tọn nọ na yé àgàn (beer) po aklà yovo tọn po, bosọ nọ dike bọ yé nọ nu ohùn sọn agbasa etọn mẹ. Thomas dọ dọ emi to finẹ to whenue Alice Newman wá onọ̀ emi tọn de. E dọ dọ onọ̀ emi tọn yí ozẹ́n he yè yí okò dọ basi de na Newman, ehe mẹ e yise dọ gbigbọ ylankan lọ lẹ tin te. E dọ dọ to azán delẹ godo emi mọ Newman bọ e to didọna Kemp dọ emi ko sẹ́ gbigbọ lọ lẹ dó nado yi hù dawe de po asì ẹ po.

Gbeyiyi

Whẹ̀datọ Brian Darcy dọ dọ Kemp yigbe whẹ̀sadokọnamẹ lọ lẹpo tọn na emi to nuglọ. Kemp dọna ẹn dọ to nudi owhe ao die, "ohú emi tọn lẹ kusẹ́". E yì nawe amànuwatọ de dè to lẹdo lọ mẹ bọ nawe lọ dọna ẹn dọ yè ko do azé n'a ẹn bosọ dọna dọ ni "klọ azé lọ" sọn ede go. Nawe lọ dọ dọ avọsinsan lọ na biọ dọ e ni yí omí ohàn tọn, charnell de, amà wunmẹ de po sipáa de po zan. Kemp basi avọsinsan lọ bosọ jẹ gangan. Yọ́nnu awè he ewọ lọsu yọnẹn ko biọ alọgọ to e si gando sẹ́kuku go. E gọalọna yé to aliho dopolọ he mẹ e penukúndo ede go te, podọ yélọsu jẹgangan. Sọn whenẹnu e ko hẹnazọ̀ngbọna susu to kọmẹnu etọn lẹ mẹ. E yigbe dọ nugbo wẹ dọ emi tindo gbigbọ mawe ẹnẹ he go visunnu etọn donu wayi lẹ. E dọ dọ gbigbọ asú awè wẹ yin dehe nọ hùmẹ lọ lẹ, bọ awè he po lẹ yin asì, azọ̀n wẹ yélẹ nọ dó omẹ, bosọ no gidi oyin lẹ. Kemp sọ zindonukọ̀n nado yigbe dọ emi sẹ́ gbigbọ mawe lọ lẹ do nado wẹ́n afọ na Grace Thurlow bo hù Joan Thurlow, Elizabeth Letherdale gọna ovísi Kemp tọn lọsu titi. E donu yọ́nnu wiawe devo lẹ go dọ azétọ wẹ yélọsu yin, podọ ṣidopo to yé mẹ gọna Kemp lọsu wẹ yè dokankọnahù to 1582. Susu to yé mẹhe e slẹ́ lẹ mẹ wẹ yigbe na yede dọ emi do azé dile yé tlẹ yọnẹn dọ oku wẹ to tepọ́n emi sọ.

Oku

Ursula Kemp yin kandokọnahù to Chelmsford to 1582. To 1921, Charles Brooker mọ ohú yọ́nnu awè tọn to jipa de mẹ to St Osyth, ehe mẹlẹ yise dọ dopo to yé mẹ na ko yin Kemp tọn. 'Ohú azétọ lẹ tọn lẹ' wá lẹzun nupinpọ́n de na jonọ̀ he wá lẹdo lọ mẹ lẹ, yé sọ nọ sú akuẹ whẹpo do yì pọ́n yé. To 2007, whenuho-kàntọ Alison Rowland dọ dọ sọgbe hẹ dodinnanu emi tọn, ohú lọ lẹ na ko yin depope to ao he yin huhu na azé wutu lẹ to owhe kanweko 16tọ po 17tọ po gblamẹ lẹ mẹ. Dodinnanu agọe tọn de dọ dọ ohú lọ lẹ sọgan ko yin mẹhe nọgbẹ to bẹjẹeji ojlẹ-Lomunu lẹ tọn de tọn.

Sọ pọ́n

• St Osyth Witches
• witch-hunt