Travnik
| Travnik | |
|---|---|
| |
| Entitet | Federacija Bosne i Hercegovine |
| Županija | Srednjobosanska |
| Sjedište | Travnik |
| Načelnik | Tahir Lendo |
| Površina | 529 km² |
| Stanovništvo - Ukupno - Gustoća |
70.747 (1991.) 125/km² |
Travnik je grad i općina u Bosni i Hercegovini.
Zemljopis
Travnik je grad u središnjoj Bosni i Hercegovini, 90 km zapadno od Sarajeva, te je ujedno glavni grad Srednjobosanske županije. Grad Travnik trenutno ima oko 27.000 stanovnika, a s okolnim stanovništvom oko 70.000. Poznat je po tome što je bio prijestolnica osmanskih vezira od 1686. do 1850. godine, pa i velik dio njegovog kulturnog nasljeđa datira iz tog perioda.
Općina Travnik omeđena je sa 9 općina: na jugu Bugojnom, Novim Travnikom i Vitezom, na istoku Zenicom, na sjeveru Teslićem, Kotor Varoši, Skender Vakufom, i na zapadu Jajcem i Donjim Vakufom.
Travnik se nalazi vrlo blizu geografskog centra Bosne i Hercegovine. Rijeka Lašva protječe kroz grad, od zapada prema istoku, prije svoga ušća u rijeku Bosnu. Grad Travnik se nalazi u velikoj Lašvanskoj dolini, koja povezuje dolinu rijeke Bosne na istoku s dolinom rijeke Vrbas na zapadu.
Travnik leži na nadmorskoj visini od 514 metara. Njegovo najistaknutije geografsko obilježje su planine Vilenica i Vlašić, koja je dobila ime po Vlasima. Vlašić je jedna od najviših planina u Bosni i Hercegovini, s nadmorskom visinom od 1933 metra.
Klima
Travnik ima kontinentalnu klimu. Prosječna ljetna temperatura je 18,2 °C, prosječna zimska temperatura 5°C. Snijeg u Travniku pada svake godine.
Stanovništvo
Po posljednjem službenom popisu stanovništva iz 1991. godine, općina Travnik imala je 70.747 stanovnika, raspoređenih u 88 naselja.
Nacionalni sastav:
- Muslimani - Bošnjaci - 31.813 (44,96%)
- Hrvati - 26.118 (36,91%)
- Srbi - 7.777 (10,99%)
- Jugoslaveni - 3.743 (5,29%)
- ostali - 1.296 (1,85%)
- Grad Travnik, popis -
Po podacima Federalnog zavoda za statistiku[1] u 6 mjesnih zajednica koje su sačinjavale grad Travnik (Bojna, Centar, Gornji Dolac, Kalinbular, Pirota i Stari grad) etnički sastav je bio sljedeći:
- Hrvati - 7.960 (37,48%)
- Muslimani - Bošnjaci - 7.550 (35,55%)
- Srbi - 2.154 (10,14%)
- Jugoslaveni - 2.854 (13,44%)
- ostali, neopredijeljeni i nepoznato - 717 (3,39%)
Također, ti podaci (sa malom statističkom devijacijom) se mogu naći i u Biltenu 119 Statističkog zavoda RBiH [1], siječanj 1991 koji je prihvaćen u Parlamentu RBiH od strane svih parlamentarnih stranaka 1991(s izuzetkom podataka za općinu Kupres).
Nacionalni sastav 1971. godine, bio je sljedeći:
ukupno: 55.822
- Muslimani - 24.480 (43,85%)
- Hrvati - 22.645 (40,56%)
- Srbi - 7.554 (13,53%)
- Jugoslaveni - 626 (1,12%)
- ostali - 517 (0,94%)
Naseljena mjesta
Bačvice, Bandol, Bijelo Bučje, Bilići, Brajići, Brajkovići, Brankovac, Čifluk, Čosići, Čukle, Dolac, Dolac na Lašvi, Donja Trebeuša, Donje Krčevine, Donji Korićani, Dub, Đelilovac, Fazlići, Gladnik, Gluha Bukovica, Goleš, Gornja Trebeuša, Gornje Krčevine, Gornji Korićani, Gradina, Grahovčići, Grahovik, Guča Gora, Hamandžići, Han Bila, Jezerci, Kljaci, Kokošari, Komar, Kraljevice, Krpeljići, Kula, Kundići, Lovrići, Mala Bukovica, Maline, Miletići, Miškića Brdo, Mosor, Mudrike, Nova Bila, Orahovo, Orašac, Orlice, Ovčarevo, Paklarevo, Podkraj, Podovi, Podstinje, Pokrajčići, Poljanice, Polje Slavka Gavrančića, Prići, Pulac, Putičevo, Radića Brdo, Radojčići, Radonjići, Ričice, Runjići, Sažići, Sečevo, Seferi, Selići, Skomorje, Slimena, Suhi Dol, Šešići, Šipovik, Šišava, Travnik, Turbe, Turići, Varošluk, Velika Bukovica, Vidoševići, Vilenica, Višnjevo, Vitovlje, Vlahovići, Vranići, Zagrađe i Zaselje.
Nacionalni sastav po naseljenim mjestima, 1991.
Apsolutna etnička većina:
██ Muslimani
██ Hrvati
██ Srbi
Relativna etnička većina:
██ Muslimani
| Nacionalni sastav stanovništva općine Travnik, po naseljenim mjestima, prema popisu iz 1991. | ||||||
| naseljeno mjesto | ukupno | Muslimani | Hrvati | Srbi | Jugoslaveni | ostali |
| Bačvice | 747 | 616 | 1 | 107 | 15 | 8 |
| Bandol | 276 | 219 | 56 | 0 | 0 | 1 |
| Bijelo Bučje | 924 | 674 | 5 | 180 | 2 | 63 |
| Bilići | 335 | 0 | 324 | 5 | 5 | 1 |
| Brajići | 625 | 578 | 43 | 0 | 2 | 2 |
| Brajkovići | 521 | 8 | 498 | 2 | 9 | 4 |
| Brankovac | 298 | 121 | 157 | 0 | 20 | 0 |
| Čifluk | 147 | 0 | 142 | 0 | 5 | 0 |
| Čosići | 683 | 535 | 1 | 139 | 6 | 2 |
| Čukle | 1,348 | 375 | 934 | 18 | 8 | 13 |
| Dolac | 700 | 303 | 371 | 10 | 8 | 8 |
| Dolac na Lašvi | 504 | 61 | 324 | 29 | 79 | 11 |
| Donja Trebeuša | 261 | 0 | 4 | 253 | 0 | 4 |
| Donje Krčevine | 497 | 372 | 94 | 1 | 30 | 0 |
| Donji Korićani | 657 | 0 | 173 | 477 | 7 | 0 |
| Dub | 962 | 961 | 1 | 0 | 0 | 0 |
| Đelilovac | 1,229 | 1 | 1,219 | 4 | 3 | 2 |
| Fazlići | 197 | 197 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Gladnik | 330 | 1 | 326 | 0 | 0 | 3 |
| Gluha Bukovica | 1,041 | 1,038 | 0 | 0 | 0 | 3 |
| Goleš | 1,081 | 554 | 2 | 520 | 0 | 5 |
| Gornja Trebeuša | 306 | 0 | 0 | 302 | 4 | 0 |
| Gornje Krčevine | 759 | 676 | 15 | 42 | 18 | 8 |
| Gornji Korićani | 755 | 0 | 754 | 0 | 0 | 1 |
| Gradina | 609 | 605 | 0 | 0 | 2 | 2 |
| Grahovčići | 1,215 | 0 | 1,201 | 5 | 5 | 4 |
| Grahovik | 342 | 83 | 180 | 22 | 56 | 1 |
| Guča Gora | 847 | 0 | 838 | 2 | 4 | 3 |
| Hamandžići | 501 | 497 | 0 | 3 | 0 | 1 |
| Han Bila | 682 | 574 | 82 | 2 | 15 | 9 |
| Jezerci | 643 | 413 | 215 | 0 | 0 | 15 |
| Kljaci | 739 | 735 | 0 | 0 | 4 | 0 |
| Kokošari | 130 | 0 | 125 | 2 | 3 | 0 |
| Komar | 311 | 1 | 0 | 305 | 0 | 5 |
| Kraljevice | 173 | 0 | 167 | 0 | 6 | 0 |
| Krpeljići | 722 | 583 | 133 | 0 | 0 | 6 |
| Kula | 450 | 0 | 444 | 0 | 0 | 6 |
| Kundići | 121 | 113 | 4 | 0 | 2 | 2 |
| Lovrići | 135 | 0 | 119 | 4 | 11 | 1 |
| Mala Bukovica | 247 | 0 | 247 | 0 | 0 | 0 |
| Maline | 1,483 | 984 | 495 | 0 | 0 | 4 |
| Miletići | 83 | 25 | 55 | 0 | 3 | 0 |
| Miškića Brdo | 139 | 0 | 132 | 2 | 5 | 0 |
| Mosor | 319 | 319 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Mudrike | 748 | 579 | 1 | 148 | 0 | 20 |
| Nova Bila | 770 | 71 | 600 | 49 | 36 | 14 |
| Orahovo | 399 | 398 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Orašac | 170 | 0 | 168 | 2 | 0 | 0 |
| Orlice | 41 | 0 | 0 | 41 | 0 | 0 |
| Ovčarevo | 564 | 0 | 560 | 0 | 2 | 2 |
| Paklarevo | 1,258 | 0 | 1,225 | 0 | 8 | 25 |
| Podkraj | 462 | 1 | 460 | 1 | 0 | 0 |
| Podovi | 1,039 | 847 | 175 | 0 | 0 | 17 |
| Podstinje | 722 | 602 | 97 | 13 | 4 | 6 |
| Pokrajčići | 1,378 | 35 | 1,322 | 7 | 3 | 11 |
| Poljanice | 296 | 285 | 0 | 11 | 0 | 0 |
| Polje Slavka Gavrančića | 415 | 106 | 252 | 9 | 33 | 15 |
| Prići | 399 | 0 | 398 | 1 | 0 | 0 |
| Pulac | 498 | 498 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Putičevo | 1,523 | 13 | 1,344 | 61 | 86 | 19 |
| Radića Brdo | 315 | 102 | 202 | 6 | 5 | 0 |
| Radojčići | 293 | 272 | 0 | 21 | 0 | 0 |
| Radonjići | 213 | 0 | 213 | 0 | 0 | 0 |
| Ričice | 653 | 0 | 618 | 1 | 0 | 34 |
| Runjići | 308 | 141 | 157 | 0 | 0 | 10 |
| Sažići | 362 | 362 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Sečevo | 333 | 132 | 200 | 0 | 0 | 1 |
| Seferi | 527 | 484 | 1 | 33 | 2 | 7 |
| Selići | 448 | 405 | 0 | 42 | 0 | 1 |
| Skomorje | 182 | 182 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Slimena | 934 | 655 | 193 | 20 | 45 | 21 |
| Suhi Dol | 576 | 541 | 0 | 34 | 0 | 1 |
| Šešići | 250 | 228 | 16 | 1 | 5 | 0 |
| Šipovik | 352 | 0 | 308 | 4 | 23 | 17 |
| Šišava | 620 | 0 | 1 | 612 | 1 | 6 |
| Travnik | 19,041 | 7,373 | 6,043 | 2,131 | 2,800 | 694 |
| Turbe | 4,549 | 2,154 | 886 | 1,056 | 309 | 144 |
| Turići | 795 | 411 | 374 | 1 | 7 | 2 |
| Varošluk | 736 | 23 | 50 | 648 | 5 | 10 |
| Velika Bukovica | 235 | 102 | 132 | 0 | 0 | 1 |
| Vidoševići | 224 | 75 | 147 | 0 | 0 | 2 |
| Vilenica | 274 | 172 | 66 | 13 | 23 | 0 |
| Višnjevo | 967 | 966 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Vitovlje | 708 | 356 | 27 | 315 | 5 | 5 |
| Vlahovići | 344 | 342 | 1 | 0 | 0 | 1 |
| Vranići | 61 | 61 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Zagrađe | 631 | 617 | 0 | 0 | 4 | 10 |
| Zaselje | 60 | 0 | 0 | 60 | 0 | 0 |
| ukupno | 70,747 | 31,813 | 26,118 | 7,777 | 3,743 | 1,296 |
Godine 1991. je u 43 (41 apsolutna,2 relativna) naselja postajala muslimanska većina, u 37 (37 apsolutna, 0 relativna) hrvatska, u 8 (8 apsolutna, 0 relativna) srpska.
Izvor
- Knjiga: "Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.", statistički bilten br. 234, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine, Sarajevo.
- internet - izvor, "Popis po mjesnim zajednicama" - http://www.fzs.ba/Podaci/nacion%20po%20mjesnim.pdf
Uprava
Povijest
Tragovi naselja na prostoru Travnika sežu u daleku prošlost, kada su Kelti, Iliri i Rimljani ispirali zlato iz Lašve, no prvi pisani pomen Travnika datira od 1463. godine, kada kroz njega prolazi sultan Mehmed II. El-Fatih u svom pohodu na Jajce.
Tokom srednjeg vijeka Travnik se nalazio na posjedima vojvode Hrvoje Vukčića Hrvatinića. U drugoj polovini 11. stoljeća je izgrađen stari grad, tvrđava koja nadvisuje današnji Travnik. Nakon osmanlijskog zauzimanja Bosne, Travnik se razvija kao trgovački i zanatski centar, a u 17. stoljeću postaje i sjedište bosanskog vezira. 1806. godine, Francuska otvara svoje poslanstvo u Travniku, a 1807. godine se za tim primjerom povodi i Austro-Ugarska - Konzulsko doba.
Nakon Austro-Ugarske okupacije Bosne i Hercegovine Travnik se razvija u zapadnom stilu, gradi se gimnazija, željeznica, uvodi se električna energija, a 1890. godine veoma kratko vrijeme radi i Teološki fakultet, kao prva visoka škola u novijoj prošlosti Bosne.
Područje Travnika je bilo poprištem etničkog čišćenja kojeg su počinili neki pripadnici Armije BiH nad tamošnjim autohtonim Hrvatima. Taj zločin su neki pripadnici Armije BiH su počinili 8. lipnja 1993., kad su ubili 37 Hrvata u selu Malinama.
Gospodarstvo
Gospodarstvo travničke regije, koja nikada nije bila jako razvijeno, bilo je devastirana tokom rata ranih 1990tih. Danas, većina stanovništva regije se bavi tipičnim ruralnim poslovima, kao što su poljoprivreda i stočarstvo. Što se tiče urbane industrije, Travnik ima nekoliko tvornica, koje proizvode sve, od šibica do namještaja. Proizvodnja zdrave hrane je, takođe, aktualna u regiji, posebno proizvodnja mesa i mlijeka.
Turizam
Kao i kod mnogih bosanskih gradova, turizam Travnika je uveliko zasnovan na povijesti i geografiji. Obližnja planina Vlašić je jedna od najvećih u Bosni i Hercegovini, što je čini odličnim mjestom za skijanje, pješačenje i sankanje. Zbog toga što turizam nije jak u gradu, Vlaišić je glavna turistička atrakcija. Grad Travnik je takođe vrlo interesantan. Mnoge građevine, koje potiču iz osmanskog perioda, dobro su očuvane, kao na primjer brojne džamije, orijentalne kuće, sahat kula, te česme. Stari dio grada datira iz ranog 15. stoljeća.
Poznate osobe
- Ivo Andrić - književnik i političar, bosanski nobelovac
- Seid Memić - Vajta - estradni umjetnik
- Petar Barbarić - isusovački sjemeništarac, sluga Božji, kandidat za sveca
- Miroslav Ćiro Blažević - nogometni trener
- Nikša Bratoš - glazbenik;
- Zoran Mikulić - rukometaš;
- Josip Pejaković - glumac i humorist
- Enver Hadžiabdić - nogometaš, nastupao za NK Želježničar (više od 450 nastupa), igrao i u reprezentaciji Jugoslavije (11 nastupa)
Spomenici i znamenitosti
Obrazovanje
Od 2007. g. u Travniku djeluje privatno Sveučilište koji okuplja pocetno 4 fakulteta (Fakultet za menadžment i Kineziološki fakultet, oba u Travniku, te Pravni fakultet i Graficki fakultet, oba u Kiseljaku). Kasnije su se prikljucila još 4 fakulteta.
Kultura
Travnik ima snažnu kulturu, koja datira još iz perioda, kada je ovaj grad bio sjedište vezira Osmaskog carstva, odgovornih za Bosanski ejalet. Stari dio Travnika postoji još od vremena bosanske nezavisnosti u prvoj polovini 15. stoljeća. U gradu se nalaze brojne džamije i crkve, kao i grobovi važnih povijesnih ličnosti, te odlični primjeri osmanske arhitekture. Gradski muzej, izgrađen 1950. godine, je jedna od najimpresivnijih kulturnih institucija u regiji.
Sport
Izvori
Vanjske poveznice
