Պանդրոսիոն

Պանդրոսիոն; հին հունարեն՝ Πανδρόσιον
Ծնվել է	300; Ալեքսանդրիա, Հռոմեական կայսրություն
Մահացել է	մոտ 360; ենթդ․ Ալեքսանդրիա, Հռոմեական կայսրություն
Մասնագիտություն	մաթեմատիկոս
Տիրապետում է լեզուներին	հին հունարեն

Պանդրոսիոն Ալեքսանդրացի (300^[2], Ալեքսանդրիա, Հռոմեական կայսրություն^[3] - մոտ 360^[3], ենթդ․ Ալեքսանդրիա, Հռոմեական կայսրություն^[3]), չորրորդ դարի մաթեմատիկոս։ Թեև այս թեմայի շուրջ տարաձայնություններ կան, ներկայիս շատ գիտնականների կարծիքով Պանդրոսիոնը կին է եղել։ Եթե այո, նա ավելի վաղ կին ներդրող կլիներ մաթեմատիկայից, քան Հիպատիան։

Ներդրումներ

Պանդրոսիոնին վերագրվում է խորանարդի կրկնապատկման կամ ավելի ընդհանուր առմամբ խորանարդի արմատները հաշվարկելու խնդրի թվային ճշգրիտ, բայց մոտավոր լուծումների հաշվարկման մեթոդի մշակումը։ Դա «ռեկուրսիվ երկրաչափական» լուծում է, բայց եռաչափ, քան հարթության մեջ աշխատող^[4]։ Պապուսը քննադատեց այս աշխատանքը, քանի որ այն չուներ համապատասխան մաթեմատիկական ապացույց^[4]^[5]^[6]։ Թեև Պապուսը ուղղակիորեն չի նշում, որ մեթոդը Պանդրոսիոնին է, նա այն կիրառում է իր Հավաքածուի մի մասում՝ ուսանողների սխալները ուղղելու համար^[4]^[6]։ Նույն բաժնում ընդգրկված մեկ այլ մեթոդ, որը նույն կերպ անուղղակիորեն վերագրվում է Պանդրոսիոնին, երկրաչափական միջինը կառուցելու ճիշտ և ճշգրիտ մեթոդ է, ավելի պարզ, քան Պապուսի օգտագործած մեթոդը^[4]^[7]։

Անունը և սեռը

Պանդրոսիոն անունը Պանդրոսոսի կրճատ ձևն է, Աթենքի առաջին թագավորի դստեր անունը. դա նշանակում է «ամբողջական ցող»։ Որպես այդպիսին, այն նկարագրվել է որպես «քիչ հավանական է որպես տղամարդու անուն»^[8]։

Երբ Ֆրիդրիխ Հալցը 1878 թվականին պատրաստեց Պապուսի հավաքածուի իր թարգմանությունը հունարենից լատիներեն, հավաքածուի նրա օգտագործած ձեռագիրը, վերաբերում էր Պանդրոսիոնին՝ ունենալով հասցեի կանացի ձև։ Հալցը որոշեց, որ դա պետք է որ սխալ լիներ, և իր թարգմանության մեջ Պանդրոսիոնին արական սեռ նշեց. Հետագայում շատ գիտնականներ հետևել են օրինակին։ Այնուամենայնիվ, 1988 թվականին Ալեքսանդր Ռայմոնդ Ջոնսի Պապուսի անգլերեն թարգմանությունը «համոզիչ կերպով փաստարկեց», որ բնօրինակ կանացի ձևը սխալ չէր,^[4] և հետագա հետազոտությունները Ջոնսին հետևեցին՝ ընդունելով այն դիրքորոշումը, որ Պանդրոսիոնը կին էր^[6]^[8]^[9]^[10]^[11]։

Հիպատիայի հետ կապը

Հիպատիան հաճախ անվանվել է առաջին կինը, ով ներդրում է ունեցել մաթեմատիկայի մեջ, սակայն Պապուսը մահացել է նախքան Հիպատիայի ամենավաղ առաջարկված ծննդյան ամսաթիվը։ Հետևաբար, Պանդրոսիոնը հավանական թեկնածու է մաթեմատիկայի ավելի վաղ կին ներդրողի համար, քան Հիպատիան^[5]։ Պապուսը նկարագրել է Պանդրոսիոնին որպես մաթեմատիկայի ուսուցչուհի, և չնայած Պապուսը իր աշակերտների մեջ գրանցել է միայն տղամարդկանց, Էդվարդ Ջ.. Ուոթսը ենթադրում է, որ Հիպատիան լսել էր կամ նույնիսկ գիտեր Պանդրոսիոնի մասին^[7]։

Ծանոթագրություններ

↑ verschiedene Autoren Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (գերմ.) / Hrsg.: G. Wissowa, W. Kroll, K. Mittelhaus, K. Witte, K. Ziegler, W. John, H. Gärtner — Stg: J.B. Metzler, Verlag Alfred Druckenmüller, 1890.
↑ ^2,0 ^2,1 Pandrosion of Alexandria — 1994.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Knorr, Wilbur Richard (1989), «Pappus' texts on cube duplication», Textual Studies in Ancient and Medieval Geometry, Boston: Birkhäuser, էջեր 63–76, doi:10.1007/978-1-4612-3690-0_5. The main text of Knorr's article includes a description of Pandrosion's cube-doubling method; for the discussion of Jones' work on Pandrosion's gender, see footnote 2, p. 72.
↑ ^5,0 ^5,1 O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., «Pandrosion of Alexandria», MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Bernard, Alain (2003), «Sophistic aspects of Pappus's Collection», Archive for History of Exact Sciences, 57 (2): 93–150, doi:10.1007/s004070200056, MR 1961330, S2CID 121211783
↑ ^7,0 ^7,1 Watts, Edward J. (2017), «Pandrosion», Hypatia: The Life and Legend of an Ancient Philosopher, Oxford, England: Oxford University Press, էջեր 94–97, ISBN 978-0190659141. Excerpted by the MacTutor History of Mathematics Archive.
↑ ^8,0 ^8,1 Little, John B. (2023), Pappus of Alexandria, Book III of the Mathematical Collection, Holy Cross Bookshelf, vol. 63, College of the Holy Cross, էջ 4
↑ Netz, R. (2002), «Greek mathematicians: a group picture», in Tuplin, C. J.; Rihll, T. E. (eds.), Science and Mathematics in Ancient Greek Culture, Oxford University Press, էջեր 196–216, doi:10.1093/acprof:oso/9780198152484.003.0011, MR 2080682. See in particular p. 197.
↑ McLaughlin, Gráinne (2004), «The logistics of gender from classical philosophy», in Marshall, Eireann; McHardy, Fiona (eds.), Women's Influence on Classical Civilization, London: Routledge, էջեր 1–19, doi:10.4324/9780203209653, ISBN 9780203209653. Excerpted by the MacTutor History of Mathematics Archive.
↑ Sidoli, Nathan (2016 թ․ մարտ), «Learned Man and Woman in Antiquity and the Middle Ages», in Lightman, Bernard (ed.), A Companion to the History of Science, John Wiley & Sons, Inc., էջեր 23–38, doi:10.1002/9781118620762.ch2. See in particular "Scholarly Women in the Ancient and Medieval Periods", pp. 35–36.

[_497d83765e120186-1] verschiedene Autoren Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (գերմ.) / Hrsg.: G. Wissowa, W. Kroll, K. Mittelhaus, K. Witte, K. Ziegler, W. John, H. Gärtner — Stg: J.B. Metzler, Verlag Alfred Druckenmüller, 1890.

[_cd2e09c0d42f50e0-2] 2,0 ^2,1 Pandrosion of Alexandria — 1994.

[_3f0da81585153d78-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.

[knorr-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Knorr, Wilbur Richard (1989), «Pappus' texts on cube duplication», Textual Studies in Ancient and Medieval Geometry, Boston: Birkhäuser, էջեր 63–76, doi:10.1007/978-1-4612-3690-0_5. The main text of Knorr's article includes a description of Pandrosion's cube-doubling method; for the discussion of Jones' work on Pandrosion's gender, see footnote 2, p. 72.

[mt-5] 5,0 ^5,1 O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., «Pandrosion of Alexandria», MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews.

[bernard-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Bernard, Alain (2003), «Sophistic aspects of Pappus's Collection», Archive for History of Exact Sciences, 57 (2): 93–150, doi:10.1007/s004070200056, MR 1961330, S2CID 121211783

[watts-7] 7,0 ^7,1 Watts, Edward J. (2017), «Pandrosion», Hypatia: The Life and Legend of an Ancient Philosopher, Oxford, England: Oxford University Press, էջեր 94–97, ISBN 978-0190659141. Excerpted by the MacTutor History of Mathematics Archive.

[little-8] 8,0 ^8,1 Little, John B. (2023), Pappus of Alexandria, Book III of the Mathematical Collection, Holy Cross Bookshelf, vol. 63, College of the Holy Cross, էջ 4

[netz-9] Netz, R. (2002), «Greek mathematicians: a group picture», in Tuplin, C. J.; Rihll, T. E. (eds.), Science and Mathematics in Ancient Greek Culture, Oxford University Press, էջեր 196–216, doi:10.1093/acprof:oso/9780198152484.003.0011, MR 2080682. See in particular p. 197.

[mclaughlin-10] McLaughlin, Gráinne (2004), «The logistics of gender from classical philosophy», in Marshall, Eireann; McHardy, Fiona (eds.), Women's Influence on Classical Civilization, London: Routledge, էջեր 1–19, doi:10.4324/9780203209653, ISBN 9780203209653. Excerpted by the MacTutor History of Mathematics Archive.

[sidoli-11] Sidoli, Nathan (2016 թ․ մարտ), «Learned Man and Woman in Antiquity and the Middle Ages», in Lightman, Bernard (ed.), A Companion to the History of Science, John Wiley & Sons, Inc., էջեր 23–38, doi:10.1002/9781118620762.ch2. See in particular "Scholarly Women in the Ancient and Medieval Periods", pp. 35–36.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]