di
Bilêvkirin
[biguhêre]Pêşdaçek
[biguhêre]
di
- di ... de, di ... da, cihê tiştekî di tiştekî de diyar dike
- Pêlav di kartonê de ne.
- di ... ve, di ... va, cihê tiştekî di cihekî sergirtî de diyar dike
- Du kes di odeyê ve bûn.
- di ... re, di ... ra, rêya derbazbûnê diyar dike
- Em di wê derê re çûn.
Herwiha
[biguhêre]Bi alfabeyên din
[biguhêre]Bikaranîn
[biguhêre]
Bide ber
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Hevreha soraniya mukriyanî ده (de), zazakî de (paşdaçek e), farisî در (der), kurtkirina اندر (ender), pehlewî ender, pazendî eṇder, hexamenişî e(n)ter, sanskrîtî अन्तर् (enter), yûnaniya kevn ἔντερον (ênteron), ermenî ընդերք (ənderkʻ, “hinav”), latînî interus, intra... hemû ji proto-hindûewropî *énteros ku herwiha serekaniya peyvên hindir û hinav yên kurdî ye, ji proto-hindûewropî *én ku serekaniya li ya kurdî ye + *-teros ku çavkaniya -tir ya kurdî ye. Bo ketina r ji peyvên kurdî, bide ber îca ji îcar yan vêca ji "vê carê", bo ketina "-er" ji peyvê bidin ber kurmancî "xweh" (xuşk) û farisî "xʷaher". Nêzîkiya dengî ya "di" ya kurdî ya pêşdaçek li gel -da / -de ya tirkî ya paşdaçek tesedifî ye. Herwiha binêre: bi, ji, li...
Pêşpirtika berdewamiyê ya lêkeran "di-" (wek "di-k-im, di-got") jî ihtimalen ji "di" ya daçek e: "di-got" anku "di prosesa gotinê de bû", "di-çim" yanî "di prosesa çûnê de me." Ew ne hevreha hevwateya xwe ya "mi-, me-, mî-" ya hin zimanên din yên îranî ye, bo nimûne farisî "mî-konem" (di-kim) yan "mî-goft" (di-got). Ev ji "heme-" (herdem, hemîşe, daîmen") e.
Werger
[biguhêre]- Afrîkansî: in → af, binne → af, op → af, per → af
- Albanî: në → sq
- Almanî: in → de, nach → de, pro → de, zu → de, bei → de, im → de
- Danmarkî: i → da
- Erebî: في → ar (fî), ?الوتد المفروق → ar, ?داخل → ar
- Farisî: ?داخل → fa, ?در → fa
- Ferî: í → fo
- Fînî: -ssa → fi, -ssä
- Frîsî: yn → fy
- Gaelîka skotî: anns → gd
- Holendî: in → nl, binnen → nl, per → nl, te → nl, op → nl
- Îdoyî: dum → io
- Îngilîziya kevn: in → ang
- Îngilîzî: ?a- → en, ?darlingly → en, ?hunch → en, ?leakiness → en, ?liberality → en
- Îtalî: a → it, dentro → it
- Îzlendî: að → is, i → is
- Katalanî: a → ca, en → ca, dins → ca, dintre → ca
- Malezî: di → ms
- Mayayiya yukatekî: ich, ichil
- Norwecî: i → no, på → no
- Oksîtanî: dins → oc, dedins → oc, dintre → oc
- Papyamentoyî: den → pap, na → pap, pa → pap
- Polonî: w → pl
- Portugalî: dentro de → pt, em → pt
- Romanyayî: în → ro, prin → ro
- Rusî: в → ru (v), на → ru (na)
- Spanî: dentro de → es, en → es, a → es, por → es
- Swahîlî: katika → sw, ndani ya → sw
- Swêdî: i → sv
- Tagalogî: sa → tl, sa loób → tl
- Tirkî: ?alümin → tr, ?telliir → tr, ?malı götürmek → tr
- Tirkî: -da, -de, -ta, -te
- Yûnanî: μέσα → el (mésa)
Pirtik
[biguhêre]di
- pirtikeke rêzimanî ye ku di hin devokan de li gel cînav û navdêrên pirhejmar tê bikaranîn
- Ew di baş in. (Ew baş in)
- Ev kitêbên di min in. (Ev kitêbên min in)
Jê
[biguhêre]Werger
[biguhêre]3. ya/yê/yên di
[biguhêre]di
- Guhartoyeke din.
Navdêr
[biguhêre]di nêr
Hejmar
[biguhêre]di
Binêre herwiha
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Binêre: du
Navdêr
[biguhêre]di
Daçek
[biguhêre]di
Çavkanî
[biguhêre]
Lêker
[biguhêre]di
Çavkanî
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]di
Daçek
[biguhêre]di
Çavkanî
[biguhêre]Daçek
[biguhêre]di
Çavkanî
[biguhêre]Hoker
[biguhêre]di
- li vir, li vê derê
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Çavkanî
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]di
- Kurmancî
- Bilêvkirina IPAyê bi kurmancî
- Dengên kurmancî ji Wanê
- Deng bi kurmancî
- Pêşdaçek bi kurmancî
- Peyvên kurmancî ji proto-hindûewropî
- Kontrola wergerê
- Pirtik bi kurmancî
- Cînav bi kurmancî
- Navdêr bi kurmancî
- Navdêrên nêr bi kurmancî
- Zazakî
- Hejmar bi zazakî
- Prusiya kevn
- Navdêr bi prusiya kevn
- Zeman bi prusiya kevn
- Friyolî
- Daçek bi friyolî
- Haîtî
- Lêker bi haîtî
- Îgboyî
- Navdêr bi îgboyî
- Malbat bi îgboyî
- Papyamentoyî
- Daçek bi papyamentoyî
- Îtalî
- Daçek bi îtalî
- Malezî
- Hoker bi malezî
- Romancî
- Navdêr bi romancî
- Zeman bi romancî