جەمالئە بدول ناسر

جەمالئە بدول ناسر
جەمالئە بدول ناسر، سال 1968
ناڤێ راستی	جمال عبد الناصر
ژدایکبوون	15 چلە 1918 باکۆس،ئا لەخاندرا، سلتاناتا مسرێ
مرن	28ئی لۆن 1970 قاهیرە، کۆمارائە رەبی یا یەکبوویی
سەدەما مرنێ	کریزا دل(سەدەمێن سرووشتی)
جهێ گۆرستانێ	گامالئا بدەل ناسسەر مۆسقوە
ئەسل	مسری،ئە رەب
حەڤوەلاتی	مسر
پەروەردە	زانینگەها قاهیرەیێ ئەگیپتان ملتاری جۆللەگە
پیشە	سەرۆکێ مسرێ یێ هەری پۆپولەر
سالێن چالاک	ژ 23 حەزیران 1956 هەیا 28ێئی لۆنێ 1970
مەقام	پرەسدەنتئۆ فئە گیپت (1956–1970) پرمە منستەرئۆ فئە گیپت (1967–1970) سەرۆکا/ێ رێخستنا ژ بۆ یەکیتیائا فریکایێ (1964–1965) سەکرەتەرێ گشتی یێ نۆن-ئالگنەد مۆڤەمەنت (1964–1970) پرمە منستەرئۆ فئە گیپت (1954–1954)
پارتیا سیاسی	پان-ەرەب،ئا نتی-ەمپەریالیست، سۆسیالیست
حەڤژین	تاها کازەم (1944–1970)
زارۆک	کهالدئا بدەل ناسسەر مۆنا گامالئا بدەل ناسسەر
خزم	ئاسهراف ماروان (سۆن-ن-لاو)
خەلات	ئۆردەرئۆ ف لەنن حەرۆئۆ ف تهە سۆڤەتئو نۆن ئۆردەرئۆ ف تهە جۆمپانۆنسئۆ فئۆ . ر. تامبۆ ئۆردەرئۆ ف تهە نلە ئۆردەرئۆ ف تهە جرۆونئۆ ف تهە رەالم
بگوهێرە - ویکیدانەیێ بگوهێرە

جەمالئە بدول ناسر حوسسەن (ژدب. 15ێ کانوونا پاشین ا 1918ان - م. 28ێئی لۆنا 1970ان) سیاسەتمەدارەکی مسری بوو کو ژ سالا 1954ان هەتا مرنا خوە د سالا 1970ان دە وەکە سەرۆکێ دویەمینئێ مسرێ کار کر. ناسر پێشەنگیا شۆرەشا مسرێ یا 1952ان کرئوو سالا پێش دە رەفۆرمێنئا خێ یێن بەرفرەه دا دەستپێکرن. پشتی کو د سالا 1954ان دە ژئا لیێئە ندامەکی برایێن مسلمان ڤە ل دژی وی هەول هات دایین، رێخستنێ شکاند، سەرۆک مۆهامەد نەگوب خستە هەپسا مالێئوو دەست ب وەزیفەیا رێڤەبەریێ کر. د هەزیرانا 1956ان دە ب فەرمی وەک سەرۆک هات هلبژارتن.

پۆپولاریتەیا ناسر ل مسرئوو جیهانائە رەبی پشتی نەتەوەبوونا وی یا شرکەتا کانالا سوەزێئوو سەرکەفتنا وی یا سیاسی د کریزا سوەزێ یا پاشەرۆژێ دە، کو ل مسرێ ب ناڤێئێ رشا سێئا لی تێ زانین، بلند بوو. بانگێن ژ بۆ یەکتیا پان-ەرەبی د بن سەرۆکاتیا وی دە زێدە بوون، کو بئا ڤاکرنا کۆمارائە رەبی یا یەکبوویی یا ب سووریێ رە ژ سالا 1958ان هەتا 1961ێ ب داوی بوو. د 1962ان دە، ناسر دەست ب رێزە تەدبیرێن مەزنئێ ن سۆسیالیستئوو رەفۆرمێن نووژەنکرنێ ل مسرێ کر. تەڤی شکەستنێن ژ بۆ دۆزا وی یا پان-ەرەبیست، د سالا 1963ان دەئا لیگرێن ناسر ل گەلەک وەلاتێنئە رەبی بوون دەستهلاتدار، لێئە و کەت ناڤ شەرێ ناڤخوەیی یێ باکورێ یەمەنێ،ئوو د داویێ دە شەرێ سارئێ ئە رەبی ژی. وی دئا دارا 1965ان دە پشتی کو دژبەرێن وی یێن سیاسی ژ بەرنامزەتیێ هاتن قەدەخەکرن دەست ب گەرا خوە یا دویەمینئا سەرۆکاتیێ کر. پشتی تێکچوونا مسرێ ژ هێلا ئیسراێلێ د شەرێ شەش رۆژانئا 1967ان دە، ناسرئی ستفا کر، لێئە و ڤەگەریا سەر کار پشتی خوەنیشاندانێن گەل کو بانگا ڤەگەراندنا وی کرن. د سالا 1968ان دە، ناسر خوە وەک سەرۆکوەزیر تایین کر، ژ بۆ ڤەگەراندنا نیڤگراڤا سینا یا ژ هێلائی سراێلێ ڤە هاتی داگرکرن دەست پێ کر، دەست ب پێڤاژۆیەک بێپۆلیتیزەکرنائا رتێشێ کر،ئوو کۆمەکە رەفۆرمێن لیبەرالیزەکرنا سیاسی دەرخست. د سالا 1970ان دە پشتی بداویبوونا جڤینا یەکیتیائە رەبان، ناسر کریزا دل دەرباس کرئوو مر. جەنازەیێ وی ل قاهیرەیێ پێنج هەتا شەش میلیۆن شینی کشاند،ئوو بوو سەدەما دەرکەتنا خەمگینیێ ل سەرانسەرێ جیهانائە رەبی.

ناسر د جیهانائە رەبی دە کەسایەتەک سەمبۆلیک دمینە، نەمازە ژ بەر گاڤێن وی یێن بەر ب دادمەندیا جڤاکیئوو یەکتیائە رەبان، سیاسەتێن وی یێن نووژەنکرنێ،ئوو هەولدانێن وی یێن دژی ەمپەریالیستان. سەرۆکاتیا وی ژی هاندانئوو هەڤدەم بوو ب گەشبوونا چاندی یا مسرێ رە،ئوو دەستپێکرنا پرۆژەیێن مەزنئێ ن پیشەسازیێ، د ناڤ دە بەنداڤائا سوان،ئوو باژارێ حەلوان. دژبەرێن ناسر ۆتۆریتەریزما وی، بنپێکرنێن وی یێن مافێن مرۆڤان،ئوو سەردەستیا ارتێشێ ل سەر سازیێن سڤیلئێ ن کو سەردەما وی دیار دکن، رەخنە دکن، ل مسرێ شێوازەک سەروەریا لەشکەریئوو دیکتاتۆری ساز کرن، کو هەیا رۆژائی رۆ، هەما بێژە بێناڤبەر بەردەوام کریە.