سەرهلدانائا لمانیایا رۆژهلات
سەرهلدانائا لمانیایا رۆژهلات د سالا 1953'ان دە ل کۆمارا دەمۆکراتیکئا ئا لمانیایێ پێک هاتئوو د هەمان سالێ دە ژئا لیێ سۆڤیەتان ڤە هاتە سکاندن.
ب مرنا ستالین یەکبوونا سۆڤیەت ب مژارێ خەلەفا ستالینە مژوولئە . لێئە ندامێن پارتیا کۆمونیست ل هەمبەری ریسکان د هەمان فکرێ دە نە کو پێویستئە سیستەم وەرە لیبەرالیزە کرن. ژ بەر ڤێ یەکێ ژی، تەرۆرا دیکتا یا دەولەتێ دقەدەئوو گوهەرتنێن سیستەمێ ژئا لیێ گەل ڤە تێن قەبوول کرن.
ب ڤی یەکی رە، راپەرین ل بولگارستان، چەکۆسلۆڤاکیائوو ئالمانیایا رۆژهلات پێک تێن.
ل ئالمانیایا رۆژهلات سیستەما کۆمونیست ژ بەر خەتەرێن ساسیئوو ئا بۆری بسەرنەکەتی یێئوو لەورا ژئا لیێ گەلێ خوە نایە قەبوول کرن. خوارن، بنەسازیئوو خزمەتێن سۆسیال کێم نئوو لەورا ب هەزاران کەس - ل هەمبەری قەدەخەیان - سینۆران دەرباس دکنئوو کۆجبەریا بەرلینا رۆژاڤایێ دکن. کریز دقەومە، ژ بەر کو رەژیم دخوازە پلانا "ئاڤاکرنا سۆسیالیزمێ" پێک بینە:
- رەژیما کۆمونیست دخوازە بلا گەل زێدەتر بخەبتەئوو ب ڤیئا وایی هلبەرانێ زێدەتر بکە;
- جۆتەمەنی تێ کۆلەکتیڤە کرن (ێدی جۆتکار نە خوەدیێئە ردێ خوە نە هود.);ئوو
- ارتێسەکە ئالمانیایا رۆژاڤایێ تێئا ڤاکرن - ل هەمبەری داخوازا گەل.
کۆجبەری هەر کو دجە خۆرتتر دبە. مۆسکۆڤا ب ڤان پێسکەتنان قەت نە کێفخوەسئە ئوو رەژیما خەتەرئا ئە لمانیایا رۆژهلاتێ بەرپرس دکە. لەورا مۆسکۆڤا ژ رەژیم رەئە مر دکە کو بلا "اڤاکرنا سۆسیالیزمە" هەمان وەرە ب داوی کرن. ژ بەر ڤێ یەکێ، رەژیم داخویانیەک بەلاو دکەئوو داوی لئا ڤاکرنا سۆسالیزمە تینە. حەروها، د داخویانیێ دە بەهسا خەتەرێنئا بۆریئوو سیاسی تێ کرنئوو ئی ندیرەکمەن لێبۆرین ژ گەل تێ خوەستن.
گەل ب ڤی پێسکەتنی ساسوازئە ئوو داخویانیێ وەک زەیفتی فەهم دکەئوو دکەڤە گرەڤێ. ب دەه هەزاران کەس رێ ل دەرێن ستراتەژیک دگرەئوو ئا ڤاییێن فەرمی ب دەست دخە.ئا ڤاییا رێخستنا پارالەمتۆیێ ژی تێ وەرگرتن. رەژیمئێ دی بەر ب داسکەستنێ ڤە دجە.
د 1ێ حەزیرانێ یا 1953ان دە سەبرا سۆڤیەتان نامینەئوو ئا رتێسا سۆرئا سۆڤیەت دکەڤەئە لمانیایا رۆژهلاتێ:
- پانزەرێن سۆڤیەت سینۆرا رۆژاڤایێ یا بەرلینە دگرە،
- هەمی ترافیک تێ سەکناندنئوو
- مافێ سەر تێئی لان کرن.
ب ڤیئا وایی سەرهلدان تێ سکاندنئوو ئە ڤ یەکئا لوودەتیائە لمانیایا رۆژهلات ژ یەکبوونا سۆڤیەتان نیسان ددە.
| ناڤنەتەوەیی | |
|---|---|
| نەتەوەیی | |
| یێن دن | |
