بەرازێئا ڤێ
تو دکاری ڤێ گۆتارێ ژ گۆتارێن وەکهەڤئێ ن ویکیپەدیایێن المانی، کاتالانیئوو ینگلیزی ب ریا وەرگەرێ بەرفرەه بکی.
ژ بۆ دیتنا رێزکێن وەرگەراندنێ پێ ل [نیشان بدە] بکە.
|
| بەرازێئا ڤێ | |
|---|---|
| |
| دابەشاندنا زانستی | |
| جیهان: | ئانمالا |
| فلووم: | جهۆرداتا |
| بنەفلووم: | ڤەرتەبراتا |
| چین: | ماممالا |
| کۆم: | رۆدەنتا |
| بنەکۆم: | حیسترجۆمۆرپها |
| فامیلە: | جاڤداە |
| بنەفامیلە: | حیدرۆجهۆەرناە |
| جنس: | حیدرۆجهۆەروس |
| جورە: | ح. هیدرۆجهاەرس' |
| ناڤێ زانستی یێ لاتینی | |
| حیدرۆجهۆەروس هیدرۆجهاەرس (لنناەوس، 1766) | |
| |
| بەلاڤبوون | |
بەرازێئا ڤێ یان کاپیبارا (حیدرۆجهۆەروس هیدرۆجهاەرس)، جورەیەکی گوهاندارانئە ژ جنسێ حیدرۆجهۆەروس، ژ فامیلەیا جاڤداەئوو ژ کۆما کۆژەران یان رۆدەنتائە . یەکانەئە ندامێ دنئێ هەیی کاپیبارا پچووکئە (حیدرۆجهۆەروس ستهموس). خزمێن وێ یێن نێزیک بەرازێن گونەائوو کاڤلێن کەڤر هەنە،ئوو ئە و ژ دوور ڤە بئا گۆوت، جهنجهللائوو نوترا رە تێکلدارئە . جاپیبارا ل ساڤانناسئوو دارستانێن گەور دژی،ئوو ل نێزیئا ڤێنئا ڤێ دژی.ئە و جەلەبەک پر جڤاکی یەئوو دکارە د کۆمێن ب قاسی 100 کەسان دە تێ دیتن، لێ ب گەلەمپەری د کۆمێن 10-20 کەسان دە دژین. جاپیبارا ژ بەر گۆشتئوو چەرمێ خوەئوو هەر وەها ژ بۆ روونێ چەرمێ وێ یێ قەلەو تێ نێچیر کرن.
تەریف
دەستکاریجاپیبارا خوەدان بەدەنەک گران، بەرمیلەکئوو سەرێ کورتئە ، ل سەر بەشا ژۆرینئا لاشێ وێ پۆرێ قەهوەیی-سۆر-سۆر هەیە کو د بنێ وێ دە زەر-قەهوەیی دبە.[1]. گرانیەک جاپیبارا دکارە د ناڤبەرا 77 لبسئوو 146 لبس دە بە، کو ژ 35 کگ هەیا 66 کگئە ، مێ ژ نێر هنەکی گرانترئە . گرانیا هەری زێدە یا تۆمارکری یا جاپیبارا هەیا رۆژائی رۆ 201 لبس (91کگ) یە،ئە و جاپیبارا مێ ژ برەزیلیایێ بوو. گرانیا هەری زێدە یا تۆمارکری یا کاپیبارا نێرئا چۆلێ 73،5 کگ (162 لب) ژئو روگوایئە .[2]
ئەتیمۆلۆژیئوو ناڤکرن
دەستکاریناڤێ کاپیبارا (جاپیبارا) یێ ینگلیزی ژ زمانێ پۆرتوگالی کو کا'اپوارائوو ب رۆلا خوە ژ زمانێ توپی هاتیەئا نگۆ گیانخوەرئە [3]. لێ ناڤێ زانستی حیدرۆجهۆەروس هیدرۆجهاەرس ژ زمانێ یەونانی یان گرێکی هاتیە (ὕδωρ، هیدۆر "اڤ"ئوو χοίρος، جهۆرۆس "بەراز").
بەلاڤبوونائە ردنیگاری
دەستکاریبەرازێئا ڤێ یان کاپیبارا ل وەلاتێن پارزەمینا ئامەریکایا باشوور دژی یە وەک برەزیلێ.ئە و ل دەڤەرێن ب دارستانێن قالندئێ ن ل نێزیئا ڤێنئا ڤێ دژین، وەک گۆل، چەم، زۆزان، هەوزئوو زۆزانان،ئوو هەر وەها ساڤانناهئوو ل کێلەکا چەمێن ل دارستانێن بارانێ یێن ترۆپیکال.ئە و مەلەڤانگەرێن هێژا نەئوو دکارن نەفەسا خوە د بنێئا ڤێ دە ب قاسی پێنج دەقەیان جارەکێ بگرن. جاپیبارا د دەوارێن دەواران دە گەش بوویە.ئە و د ناڤ رێزێن خانیان دە ب ناڤینی 10 هەکتار (25 هەکتار) د ناڤ نفووسێن دەندکا بلند دە دگەرن.[4][5]
رەفتار
دەستکاریپارێزی
دەستکاریپربوون
دەستکاریپێشانگەه
دەستکاری-
خوارن گەررین
-
مالباتەکئە بەرازێئا ڤێئا ژنی دکنئە
-
ماکئوو چێلکێن وێ
-
قیقێ هەستی
-
چێراندن
چاڤکانی
دەستکاری- ئەڤ گۆتار ژئا گاهیێن ناڤەرۆکا گۆتارا وەکهەڤئا ویکیپەدیایائی نگلیزی پێک تێ.
- ^ جاپیبارا (حیدرۆجهۆەروس هیدرۆجهاەرس) گرێدانائا رشیڤێ 2012-01-03 ل سەر وایباجک ماجهنە.ئا رکڤە.ۆرگ
- ^ "وهات Iس جاپیبارا -ئا جۆمپەتە جاپیبارا گودە" (بئی نگلیزیائا مەریکی). رۆژا گهشتنێ 19 سبات 2024.
- ^ فەررەرا،ئا . ب. ح. (1986) نۆڤۆ دجۆنáرۆ دا لíنگوا پۆرتوگوەسا، 2ندئە د.، رۆ دە ژانەرۆ: نۆڤا فرۆنتەرا، پ.344
- ^ "جاپیبارا". رانفۆرەستئا للانجە (بئی نگلیزیائا مەریکی). رۆژا گهشتنێ 19 سبات 2024.
- ^ "جاپیبارا". وکپەدا (بئی نگلیزی). 16 سبات 2024.