Венетски јазик
| Венетски јазик | |
|---|---|
| Застапен во | Италија, Словенија |
| Подрачје | Балкан, Апенински Полуостров |
| Изумрен | околу 1 век |
| Јазично семејство | |
| Јазични кодови | |
| ISO 639-3 | – |
 Етнолингвистичка мапа на Апенинскиот полуостров во железното време, пред римската експанзија | |
Венетскиот е исчезнат индоевропски јазик што бил зборуван во античките времиња во северна Италија поточно во областа Венето и денешна Словенија[2][3][4]. Јазикот е зачуван во писмена форма на околу 300 натписи што датираат од 6 век п.н.е. па сè до 1 век. Луѓето што го зборувале јазикот се нарекувале Венети од страна на Римјаните и Грците. Јазикот тотално се изгубил со освојувањето на територијата од страна на Римското Царство.
Лингвистичка класификација
[уреди | уреди извор]Венетскиот е кентумски јазик. Натписите користат северноиталско писмо, кое е слично на етрурската азбука.
Точниот однос на венетскиот со другите индоевропски јазици сè уште се истражува, но повеќето научници се согласни дека венетскиот делел некои сличности со италските јазици и затоа понекогаш се класифицира како италски јазик. Меѓутиа, бидејќи делел некои сличности со другите западни индоевропски гранки (особено келтските и германските јазици), некои лигвисти претпочитаат да го класифицираат како засебен индоевропски јазик. Венетскиот исто така можеби бил поврзан со илирските јазици кои биле зборувани на западен Балкан, а теоријата дека илирскиот и венетскиот биле тесно поврзани и денес е дебатирана помеѓу научниците.
While some scholars consider Venetic plainly an Italic language, more closely related to the Osco-Umbrian languages than to Latin, many authorities suggest, in view of the divergent verbal system, that Venetic was not part of Italic proper, but split off from the core of Italic early.[5]
A 2012 study has suggested that Venetic was a relatively conservative language significantly similar to Celtic, on the basis of morphology, while it occupied an intermediate position between Celtic and Italic, on the basis of phonology. However these phonological similarities may have arisen as an areal phenomenon.[1] Phonological similarities to Rhaetian have also been pointed out.[6]
In 2016, Celtologist Peter Schrijver argued that Venetic and Italic together form one sub-branch of an Italo-Celtic branch of Indo-European, the other sub-branch being Celtic.[7]
Примери од јазикот
[уреди | уреди извор]Натписите се пронајдени на бронзена накит во Есте, Италија. Примерите се од Јадранскиот Венетски јазик, а за останатите дијалекти на овој јазик има слабо извори. Овој дијалект е сличен со латинскиот јаизк.
- венетички: mego donasto śainatei reitiiai porai egeotora aimoi ke louderobos
- латински: me donavit sanatrici Reitiae bonae Egetora [pro] Aemo liberis-que
- венетички: eik goltanos doto louderai kanei
- латински: hic Goltanus dedit Liberae Cani
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 Gvozdanović, Jadranka (2012). „On the linguistic classification of Venetic“ (PDF). Journal of Language Relationship. 7: 33–46. doi:10.31826/jlr-2012-070107. S2CID 212688857.
- ↑ Pellegrini, Giovanni Battista; Prosdocimi, Aldo Luigi (1967). La Lingua Venetica: I – Le iscrizioni; II – Studi. Padova: Istituto di glottologia dell'Università di Padova.
- ↑ Wallace, Rex (2004). „Venetic“. Во Woodard, Roger D. (уред.). The Cambridge Encyclopedia of the World’s Ancient Languages. University of Cambridge. стр. 840–856. ISBN 0-521-56256-2. Архивирано од изворникот на 2008-12-08. Посетено на 2022-01-26.
- ↑ Wilkes, J.J. (9 January 1996). The Illyrians (1. изд.). Wiley-Blackwell. стр. 77. ISBN 0-631-19807-5 – преку Google Books.
- ↑ de Melo, Wolfgang David Cirilo (2007). „The sigmatic future and the genetic affiliation of Venetic: Latin faxō "I shall make" and Venetic vha.g.s. to "he made"“. Transactions of the Philological Society. 105 (105): 1–21. doi:10.1111/j.1467-968X.2007.00172.x.
- ↑ Silvestri, M.; Tomezzoli, G. (2007). Linguistic distances between Rhaetian, Venetic, Latin, and Slovenian languages (PDF). Int'l Topical Conf. Origin of Europeans. стр. 184–190.
- ↑ Schrijver, Peter (2016). „17. Ancillary study: Sound Change, the Italo-Celtic Linguistic Unity, and the Italian Homeland of Celtic“. Во Koch, John T.; Cunliffe, Barry (уред.). Celtic from the West 3: Atlantic Europe in the Metal Ages – Questions of Shared Language. Oxford, UK: Oxbow Books. стр. 489–502. ISBN 978-1-78570-227-3. Посетено на May 12, 2019.