anker

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  anker    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈɑŋkər / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• an·ker

Woordherkomst en -opbouw

• via Middelnederlands anker via Latijn ancora van Oudgrieks ἄγκυρα (ankura), in de betekenis van ‘gestel om schip vast te leggen’ aangetroffen vanaf 1240

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	anker	ankers
verkleinwoord	ankertje	ankertjes

Zelfstandig naamwoord

het anker o

1. (scheepvaart) onderdeel van een vaartuig dat overboord wordt geworpen om dit vaartuig vast te leggen waar niet aangemeerd kan worden, scheepsanker

   • We zagen de groteanker van het schip hangen aan de voorplecht. 

2. (bouwkunde) ijzeren voorwerp om muren, kozijnen en balken onderling te verbinden bijv. muuranker, balkanker, bintanker, blindanker, gevelanker, gripanker, haakanker, klauwanker, kozijnanker, sieranker, spouwanker, steenanker, strijkbalkanker, ankerplaat

   • Het oude gebouw had sierlijk bewerkte muurankers. 

3. (techniek) boogvormig deel in een uurwerk, dat met zijn beide armen beurtelings tussen de tanden van het schakelrad grijpt

   • De slinger van de klok bracht het anker in beweging. 

4. (eenheid) (verouderd) oude inhoudsmaat voor wijn en vishandel (35 liter) zie ook kwartanker

   • Hij had een paar ankers wijn gekocht om de winter door te komen. 

5. (natuurkunde) poolstuk, weekijzer plaatje tussen polen van een magneet om sterkteverlies tegen te gaan
6. (elektrotechniek) roterend deel van dynamo's en motoren, vaak omwikkeld met geïsoleerd draad ringanker, zie echter ook kooianker
7. (spel) afbeelding op het biljartlaken bij het ankerkaderspel
8. symbool van hoop, vertrouwen, zekerheid

   • Het kruis is het teken van het geloof, het hart is het teken van de liefde en het anker is het teken van de hoop. 

   ▸ Ergens moest ze namelijk een houvast hebben. Een geestelijk anker dat voorkwam dat ze in een donker gat werd gezogen.

• 
  [1]: Anker
• 
  [2]: Anker
• 
  [3]: Anker
• 
  [5]: Anker
• 
  [6]: Anker

Synoniemen

• [5]: poolstuk

Antoniemen

• [6]: stator

Hyperoniemen

• [1]: grondtakel

Verwante begrippen

• [1]: rede, haven, hoop, symbool

Hyponiemen

   

balkanker bintanker blindanker boeganker daagsanker doodgewichtanker dookanker drijfanker gevelanker gripanker haakanker havenanker hekanker katanker klauwanker klipanker kooianker kortsluitanker kozijnanker kwartanker landanker magneetanker muuranker nieuwsanker plechtanker ringanker rustanker scheepsanker sieranker sloopanker spouwanker steenanker stokanker strijkbalkanker tuianker vloedanker werpanker

Afgeleide begrippen

   

ankerarm ankerbal ankerbalk ankerband ankerbedding ankerblad ankerboei ankerbol ankerbrug ankeren ankergat ankergeld ankergerei ankergrond ankerhaak ankerhals ankerhand ankerharp ankerhorloge ankeriet ankerkabel ankerkader ankerketting ankerkruis ankerkuil ankerman ankernagel ankerneut ankeroog ankerpaal ankerpeiling ankerplaat ankerplaats ankerpunt ankerreactie ankerrecht ankerring ankerroering ankerrust ankerschacht ankerschoen ankersgewijze ankerslof ankerslot ankersmederij ankersmid ankersteek ankersteen ankerstok ankertalie ankertouw ankervoering ankerwikkeling

Uitdrukkingen en gezegden

• [1]: hij ligt voor anker

hij is overleden

• [1]: het anker lichten

ervandoor gaan

Vertalingen

    1. onderdeel van een vaartuig   

Duits: Anker (de) m Engels: anchor (en) Fins: ankkuri (fi) Frans: ancre (fr) v Italiaans: ancora (it) v Papiaments: anker

Spaans: ancla (es) v, áncora (es) v Turks: çapa (tr), çipo (tr), demir (tr) Zweeds: ankare (sv) o

    2. muuranker   

Duits: Anker (de) m, Maueranker (de) m Engels: anchor plate (en), wall washer (en) Frans: ancre (fr) v, ancre de façade (fr) v

    3. onderdeel van een uurwerk   

Duits: Anker (de) m Engels: pallet fork (en) Fins: ankkuri (fi) Frans: ancre (fr) v

    4. oude inhoudsmaat   

    5. poolstuk van magneet   

Engels: keeper (en)

    6. onderdeel van een elektromotor/dynamo   

Duits: Anker (de) m Engels: rotor (en) Fins: ankkuri (fi), roottori (fi) Frans: rotor (fr) m,

    7. figuur op biljardlaken   

Werkwoord

vervoeging van
ankeren

anker

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van ankeren
   

   • Ik anker. 

2. gebiedende wijs van ankeren
   

   • Anker! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van ankeren
   

   • Anker je? 

Gangbaarheid

• Het woord anker staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "anker" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.