pool

Niet te verwarren met: Pool, poule

Nederlands

Uitspraak

(heteroniem)

• Geluid: [A], [B], [C]  pool    (hulp, bestand)
  • IPA: / pol / (1 lettergreep)
• Geluid: [D]  pool    (hulp, bestand)
  • IPA: / pul / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• pool

Woordherkomst en -opbouw

• [A] via Frans pôle of direct van Latijn polus "draaipunt", in de betekenis van ‘uiteinde van as waarom een lichaam draait’ aangetroffen vanaf 1598
• [B] via Frans poil van Latijn pilum "haar", in de betekenis van ‘opstaande haren van tapijt’ aangetroffen vanaf 1718
• [C] van Pool, mogelijke als (verkorting) van Poolse rok
• [D] van Engels  pool zn  "gemeenschappelijk fonds", in de betekenis van ‘voetbalpool’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1949

[A]+[B]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	pool	polen
verkleinwoord	pooltje	pooltjes

Zelfstandig naamwoord

[A] de pool v / m

1. (aardrijkskunde) uiteinde van een draaiingsas, met name van de aardas

   • Aan de polen van de aarde is het zes maanden licht en zes maanden donker. 

2. (natuurkunde) een van beide einden van een (elektro-)magneet of antenne

   • Bij de pool komen de veldlijnen het dichtst bij elkaar. 

3. (elektrotechniek) de aansluitpunten van een elektrisch toestel, snoer of netwerk

   • Een accu heeft twee polen. 

4. (wiskunde) een uitzonderlijk punt waar een functie naar oneindig neigt

   • De functie 1/(x-1) heeft een pool voor x=1. 

5. (wiskunde), (landmeetkunde) het referentiepunt in een polair coördinatenstelsel vanwaaruit de positie van een ander punt wordt bepaald door afstand (voerstraal) en richting (hoek t.o.v. een refentierichting)

   • Als pool kent men in een cartesisch coördinatenstelsel de oorsprong. 

Synoniemen

• [1] draaipunt
• [3] aansluitklem, aansluitpunt
• [5] aangrijpingspunt, oorsprong, referentiepunt

Antoniemen

• [4] nulpunt

Hyponiemen

   

Noordpool (1) (2) Zuidpool (1) (2) aantrekkingspool aardpool atoompool attractiepool dipool (2) (3) groeipool groenpool hemelpool (1) koudepool levenspool maanpool magneetpool minpool minuspool monopool (2) necropool noordpool (1) (2) octupool (3) oligopool pluspool quadrupool (3) tegenpool (2) terrorismepool vanpool vierpool (3) zuidpool (1) (2)

Afgeleide begrippen

   

Poolster (1) bipolair (2) meerpolig monoploïde polair (1) (5) poliet poolas (1) poolauto poolbeer poolcirkel poolcoördinaat (5) poolcoördinaten pooldag poolexpeditie poolfiguur poolfront poolgebied poolgewicht poolhaas poolhond poolijs pooljaar poolkabeljauw poolkap poolketting poolklem poolklimaat poolkring poollandschap poollicht poollucht poolnacht poololie poolonderzoeker poolreis poolreiziger pools poolschaal poolschip poolschoen (2) poolschommeling poolshoogte poolsneeuw poolspanning poolstation poolster (1) poolstreek (1) poolstroom poolstuk poolterras poolvast poolvlakte poolvos poolweefsel poolwind poolwinter poolwisseling poolwoestijn poolzee

Verwante begrippen

• polarisatie (2), polariteit (3)

Verwante begrippen

• laagpolig, bipolair
• [1] aardas, breedtecirkel, coördinaat, antipode, evenaar, meridiaan, parallel
• [2] elektromagneet, elektromotor, krachtlijn, magneet, magneetveld, magnetisme, spoel, veldlijn
• [3] antenne, circuit, connector, plug, relais, transistor
• [5] coördinaat, hoek, lijn, positie, punt, richting, vector, voerstraal, x-as, y-as, z-as

Vertalingen

    A 1. uiteinde van een draaiingsas   

Duits: Pol (de) m Engels: pole (en)

Frans: pôle (fr) m Spaans: polo (es) m

    A 2. een van beide einden van een magneet   

Engels: pole (en)

Spaans: polo (es) m

    A 3. een uitzonderlijk punt waar een functie naar oneindig neigt   

Engels: pole (en)

Spaans: polo (es) m

[B]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	pool	-
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

[B] de pool v / m

1. (textielindustrie) een van de vele opstaande draden of noppen van een tapijt of kleed

   • Een kleed met geknoopte polen. 

Verwante begrippen

• stof, tapijt, vleug, weefsel, wol

[C]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	pool	polen
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

[C] de pool m

1. (kleding) een lang model duffelse overjas

Verwante begrippen

• houtje-touwtjejas, loden, montycoat, wol

D	enkelvoud	meervoud
naamwoord	pool	pools
verkleinwoord	pooltje	pooltjes

Zelfstandig naamwoord

[D] de pool m

1. gezamenlijke pot met geld waarin personen of organisaties winsten, markten, risico's en meer inbrengen en verdelen

   • Voor bedrijven is een pool een vorm van economische samenwerking. 

2. (spel) biljartspel lijkende op snooker

Hyponiemen

    D 1. gezamenlijke pot

antidopingpool arbeidspool autopool banenpool denkpool dokterspool doorstroompool fietspool flexpool genenpool havenpool invalpool talentpool vervangingspool voetbalpool whirlpool zzp-pool

Afgeleide begrippen

• [1] poolpallet, poolplaats
• [2] poolbiljart, poolbiljarten, pooltafel

Verwante begrippen

• [2] balspel, biljart

Werkwoord

vervoeging van
poolen

[D] pool

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van poolen
   

   • Ik pool. 

2. gebiedende wijs van poolen
   

   • Pool! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van poolen
   

   • Pool je? 

Gangbaarheid

• Het woord pool staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "pool" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
96 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.

Engels

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

enkelvoud	meervoud
pool	pools

Zelfstandig naamwoord

pool

1. zwembad
2. poel, plas
3. gemeenschappelijke voorraad, verzameling

Yucateeks

Zelfstandig naamwoord

pool

1. (anatomie) hoofd