vieren

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  vieren    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈvirə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• vie·ren

Woordherkomst en -opbouw

• ww [1]: via Middelnederlands  vieren ww  en Oudnederlands  firon ww  van Latijn  feriari ww  "een rustperiode nemen", in de betekenis "een rustdag nemen" aangetroffen vanaf 1151-1200
• ww [2]: van Middelnederlands  vieren ww  (zie [1]) of van Fries  fiere ww ; in de betekenis van ‘een touw laten uitlopen’ aangetroffen vanaf 1567
• zn  vier zn  met de uitgang -en

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
vieren	vierde	gevierd
zwak -d	volledig

Werkwoord

vieren

1. overgankelijk op plechtige of feestelijke wijze een gedenkwaardige tijd gedenken

   • De Noorse romanschrijver Jonas Lie, die sinds jaren te Parijs woont, zal daar op 6 November 1903 zijn 70ste verjaardag vieren. 

   ▸ En het NOS Jeugdjournaal maakt een speciale website over 75 jaar vrijheid. Zo kun je nog beter begrijpen waarom we blijven vieren dat we in Nederland in vrijheid leven.

   ▸ Ik accepteerde de naam direct en we klonken met onze glazen cola om het te vieren.

2. overgankelijk de lengte van een touw of kabel waaraan iets vastzit langer maken (bijv. in de scheepvaart)

   • Ik liet het ankertouw vieren en duwde de boot met mijn handen langs de graskant. 

Typische woordcombinaties

• [1] een kerkelijke feestdag vieren
  in groepsverband de rituelen voor die dag uitvoeren

Uitdrukkingen en gezegden

• [2] de teugels laten vieren
  (figuurlijk) regels niet langer of veel soepeler dan voorheen handhaven

Hyponiemen

• bijvieren, botvieren, feestvieren, meevieren, opvieren, uitvieren, zegevieren

Antoniemen

• [2] aanhalen, spannen, straktrekken

Afgeleide begrippen

• kerstvierder, viering, viertijd

Vertalingen

    1. een feest vieren   

Bulgaars: празнувам (bg) Duits: feiern (de), (ein Fest) begehen (de), (eine Messe) zelebrieren (de) Engels: celebrate (en) Frans: célébrer (fr) Ido: celebrar (io) Italiaans: celebrare (it), festeggiare (it)

Noors: feire (no) Nynorsk: feire (nn) Papiaments: selebrá Spaans: celebrar (es)

    2. een touw of kabel vieren   

Duits: fieren (de) Engels: veer (en), slacken (en), pay out (en), lower (en)

Spaans: aflojar (es)

Zelfstandig naamwoord

de vieren mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord vier

   • Hij gooide twee vieren en een drie. 

2. datief van vier: bij tijdsaanduidingen na voorzetsels

   • Het was al over vieren. 

Uitdrukkingen en gezegden

• Zij waren met zijn vieren.

Zij waren vier in getal.

Gangbaarheid

• Het woord vieren staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "vieren" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Spaans

Werkwoord

vervoeging van
ver

vieren

1. derde persoon meervoud toekomende tijd (futuro) van ver (modo subjuntivo/aanvoegende wijs)