Olympische Zomerspelen
Spelen van de Olympiade Olympische Zomerspelen | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Sport | 26 sporten | ||||||
Organisator | Internationaal Olympisch Comité | ||||||
Eerste editie | 1896 in Athene | ||||||
Officiële website | |||||||
Navigatie | |||||||
| |||||||
|
De Olympische Zomerspelen of de Spelen van de Olympiade is een internationaal multisportevenement dat elke vier jaar wordt georganiseerd door het Internationaal Olympisch Comité. Een olympische overwinning wordt wereldwijd gezien als de meest prestigieuze overwinning in een sport. Medailles worden uitgereikt in elk onderdeel, met een gouden medaille voor de eerste plaats, zilver voor de tweede en brons voor de derde, een traditie die gestart werd in 1904.
De Spelen zijn gegroeid van 43 onderdelen met minder dan 250 mannen uit veertien landen in 1896 tot meer dan 300 onderdelen voor zo'n 11.000 sporters van beide geslachten uit meer dan 200 landen in 2012.
Deelnemers worden aangemeld door het Nationaal Olympisch Comité (NOC) van hun land. Nationale volksliederen en vlaggen begeleiden de medailleceremonies. Tabellen die het aantal gewonnen medailles per land aangeven, worden veel gebruikt. In het algemeen worden alleen erkende landen gerepresenteerd, maar enkele niet erkende landen is het toegestaan deel te nemen. De Republiek China (Taiwan) heeft van het Internationaal Olympisch Comité toestemming gekregen deel te nemen onder de naam "Chinees Taipei", om de Volksrepubliek China niet te provoceren.
Kwalificatie
Kwalificatieregels voor elke olympische sport worden opgesteld door de betreffende internationale federatie die deze internationale competitie regelt.
Voor individuele sporten kwalificeren deelnemers zich door een bepaalde plaats te behalen bij een grote internationale wedstrijd of op de ranglijst van de federatie. Nationale Olympische Comités mogen een gelimiteerd aantal gekwalificeerde deelnemers aanmelden bij elk onderdeel (3 is een veelvoorkomend aantal) en de NOC bepaalt welke gekwalificeerde atleten mogen deelnemen als meer atleten de kwalificatie-eis hebben gehaald. Veel onderdelen voorzien in een bepaald aantal wildcards, deze worden veelal gegeven aan atleten uit ontwikkelingslanden.
Landen kwalificeren teams voor teamsporten door het spelen van continentale kwalificatietoernooien. Elk continent krijgt een bepaald aantal plaatsen in het olympisch toernooi. Het gastland krijgt een automatische plaatsing voor het toernooi.
Sporten bij de Olympische Zomerspelen
Het IOC bepaalt per editie welke sporten er op het programma staan. In 2012 in Londen waren dit 26 sporten in 36 disciplines.
|
Verdwenen sporten bij de Olympische Zomerspelen
De volgende sporten stonden ooit op het programma van de Olympische Spelen, maar zijn in de loop der jaren van het programma afgehaald:
cricket, croquet, golf, jeu de paume, lacrosse, motorbootracen, pelota, polo, rackets, roque, rugby, touwtrekken. Na de Spelen van 2008 zijn honkbal en softbal afgevallen.
Ook binnen sporten zijn disciplines verdwenen. Zo waren bijvoorbeeld de volgende atletiekonderdelen ooit olympische sporten: het in de Griekse stijl discuswerpen, het tweehandig discuswerpen, het tweehandig kogelstoten en het tweehandig speerwerpen, het uit stand speerwerpen, het uit stand verspringen, het uit stand hoogspringen en het uit stand hink-stap-springen.
Edities van de Olympische Zomerspelen
Spelen | Jaar | Gaststad | Datum | Landen | Sporters | Sporten | Onderdelen | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Totaal | M | V | |||||||
I | 1896 | Athene | 6 – 15 april | 14 | 241 | 241 | 0 | 9 | 43 |
II | 1900 | Parijs | 14 mei – 28 oktober | 24 | 997 | 975 | 22 | 18 | 95 |
III | 1904 | Saint Louis | 1 juli – 23 november | 12 | 651 | 645 | 6 | 17 | 91 |
IV | 1908 | Londen | 27 april – 31 oktober | 22 | 2008 | 1971 | 37 | 22 | 110 |
V | 1912 | Stockholm | 12 mei – 27 juli | 28 | 2407 | 2359 | 48 | 14 | 102 |
VI | 1916 | Toegekend aan Berlijn, maar afgelast vanwege Eerste Wereldoorlog | |||||||
VII | 1920 | Antwerpen | 20 april – 12 september | 29 | 2626 | 2561 | 65 | 22 | 154 |
VIII | 1924 | Parijs | 4 mei – 27 juli | 44 | 3089 | 2954 | 135 | 17 | 126 |
IX | 1928 | Amsterdam | 17 mei – 12 augustus | 46 | 2883 | 2606 | 277 | 14 | 109 |
X | 1932 | Los Angeles | 30 juli – 14 augustus | 37 | 1332 | 1206 | 126 | 14 | 117 |
XI | 1936 | Berlijn | 1–16 augustus | 49 | 3963 | 3632 | 331 | 19 | 129 |
XII | 1940 | Eerst toegekend aan Tokio, later aan Helsinki, maar afgelast vanwege Tweede Wereldoorlog | |||||||
XIII | 1944 | Toegekend aan Londen, maar afgelast vanwege Tweede Wereldoorlog | |||||||
XIV | 1948 | Londen | 29 juli – 14 augustus | 59 | 4104 | 3714 | 390 | 17 | 136 |
XV | 1952 | Helsinki | 19 juli – 3 augustus | 69 | 4955 | 4436 | 519 | 17 | 149 |
XVI | 1956 | Melbourne | 22 november – 9 december | 72 | 3314 | 2938 | 376 | 17 | 145 |
XVII | 1960 | Rome | 25 augustus – 11 september | 83 | 5338 | 4727 | 611 | 17 | 150 |
XVIII | 1964 | Tokio | 10–24 oktober | 93 | 5151 | 4473 | 678 | 19 | 163 |
XIX | 1968 | Mexico-Stad | 12–27 oktober | 112 | 5516 | 4735 | 781 | 18 | 172 |
XX | 1972 | München | 26 augustus – 11 september | 121 | 7134 | 6075 | 1059 | 21 | 195 |
XXI | 1976 | Montreal | 17 juli – 1 augustus | 92 | 6084 | 4824 | 1260 | 21 | 198 |
XXII | 1980 | Moskou | 19 juli – 3 augustus | 80 | 5179 | 4064 | 1115 | 21 | 203 |
XXIII | 1984 | Los Angeles | 28 juli – 12 augustus | 140 | 6829 | 5263 | 1566 | 21 | 221 |
XXIV | 1988 | Seoel | 17 september – 2 oktober | 160 | 8391 | 6197 | 2194 | 23 | 237 |
XXV | 1992 | Barcelona | 25 juli – 9 augustus | 169 | 9356 | 6652 | 2704 | 25 | 257 |
XXVI | 1996 | Atlanta | 19 juli – 4 augustus | 197 | 10318 | 6806 | 3512 | 26 | 271 |
XXVII | 2000 | Sydney | 15 september – 1 oktober | 199 | 10651 | 6582 | 4069 | 28 | 300 |
XXVIII | 2004 | Athene | 13–29 augustus | 201 | 10625 | 6296 | 4329 | 28 | 301 |
XXIX | 2008 | Peking | 8–24 augustus | 204 | 10942 | 6305 | 4637 | 28 | 302 |
XXX | 2012 | Londen | 27 juli – 12 augustus | 204 | 10820 | 26 | 302 | ||
XXXI | 2016 | Rio de Janeiro | 5–21 augustus | 207 | 11551 | 28 | 306 | ||
XXXII | 2020 | Tokio | 24 juli – 9 augustus |
Bekende atleten
De Olympische Spelen gelden als het grootste sportevenement op aarde, en vele sporters zijn dan ook mede of vooral door hun prestaties op de Olympische Spelen beroemd geworden. Enkele namen:
- Nikolaj Andrianov, 15 medailles waaronder 7 goud bij het turnen, 1972-1980
- Bob Beamon, vertesprong van 8,90 in 1968, 55 centimeter verder dan het vorige wereldrecord, nog steeds het Olympisch reord
- Abebe Bikila, won in 1960 de marathon op blote voeten in recordtijd
- Matt Biondi, 7 medailles waarvan vijfmaal goud in het zwemmen in 1988
- Fanny Blankers-Koen, viermaal goud op de sprintnummers in 1948
- Usain Bolt, in 2008 en 2012 winnaar van zowel de 100 als de 200 meter sprint
- Sebastian Coe en Steve Ovett, Britse middenafstandslopers die elkaar bestreden in Moskou 1980
- Nadia Comăneci, 9 medailles waaronder 5 goud in het turnen 1976-1980, behaalde een perfecte score van 10 punten
- Aleksandr Ditjatin, won op alle 8 turnonderdelen een medaille in 1980
- Edward Eagan, gouden medaillewinnaar bij het boksen (1920) en bobsleeën (1932), enige atleet die zowel bij de Zomer- als de Winterspelen goud won
- Ray Ewry, achtvoudig gouden-medaillewinnaar in het springen uit stand (plus tweemaal in 1906)
- Dick Fosbury, introductie van de fosburyflop in het hoogspringen
- Anton Geesink, winnaar van het judo in de Open Categorie in Tokio 1964
- Aladár Gerevich, won goud op zes verschillende Zomerspelen (1932, 1936, 1948, 1952, 1956 en 1960)
- Anky van Grunsven, driemaal goud, vijfmaal zilver, eenmaal brons
- Larissa Latynina, 18 medailles waaronder 9 goud in het turnen, 1956-1964
- Carl Lewis, negenmaal goud op sprintnummers en verspringen 1984-1996
- Spiridon Louis, winnaar van de eerste marathon
- Paavo Nurmi, negenmaal goud, driemaal zilver bij de lange-afstandsloopnummers 1920-1928
- Kristin Otto, zesmaal goud in het zwemmen in 1988
- Jesse Owens, viermaal goud op de sprintnummers in 1936
- Michael Phelps, acht keer goud bij het zwemmen in 2008; een absoluut record. In 2004 won hij zes keer goud en twee keer brons. In 2012 won Phelps vier gouden en twee zilveren medailles. In 2016 won hij vijf gouden en een zilveren medaille. Zijn totaal van 28 medailles (waarvan 23 goud) is eveneens een record. Hiermee is Phelps de meest succesvolle Olympiër aller tijden.
- Dorando Pietri, moest bij de marathon van 1908 over de finishlijn geholpen worden en werd gediskwalificeerd
- Steve Redgrave, vijfmaal achter elkaar winnaar van een gouden medaille in het roeien (1984-2000)
- Jacques Rogge, gewezen voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité, nam deel aan de Olympische Spelen van 1968, 1972 en 1976, aan het zeilen in de Finnklasse.
- Mark Spitz, zevenmaal zwemgoud in 1972
- Jim Thorpe, winnaar vijfkamp en tienkamp in 1912
- Johnny Weissmuller, vijfmaal goud in het zwemmen in 1924-1928, later bekend als filmster (Tarzan)
- Emil Zátopek, goud op 5000 meter, 10.000 meter en marathon in 1952
- het voetbalelftal van Uruguay, olympisch kampioen in 1924 en 1928
- het Amerikaanse 'dream team' van top-basketballers dat de Olympische Spelen van 1992 won
- Maarten van der Weijden, in 2008 winnaar van de 10 kilometer open water zwemmen nadat bij hem in 2001 acute lymfatische leukemie was vastgesteld.