Norske Selskab

Eilif Peterssen: «En aften i Det norske Selskab», historiemåleri frå 1892. Servitrisa Karen Bach er til venstre med samovar. Claus Fasting står foran i grøn silkedress. Madam Juel står i sentrum bak han. Johan Herman Wessel sit ved bordet med heva glas ved sida av Søren Monrad som les høgt frå ”det bekjente gravskriftet” over Ove Gjerløw Meyer, og i rød frakk til høgre for Monrad sit Niels Krog Bredal. Knud Lyne Rahbek lene seg fram mellom Wessel og Monrad i rosa frakk; bak ha ser ein baron Fredrik Christian Otto Wedel Jarlsberg. Bak Monrad i døråpninga ser ein Johan Nordahl Brun i profil. Lent over stolen til høgre står selskabets sekretær Johan Vibe, og heilt til høgre med heva beger står klubbens første formann Ove Gjerløw Meyer. De tre som står saman i bakgrunnen er brødrene Jakob Edvard Colbjørnsen, Christian Colbjørnsen og Edvard Røring Colbjørnsen.

Norske Selskab var ein litterær selskapsklubb for norske studentar i København. Norske Selskab vart stifta i april 1772 av Ove Gjerløw Meyer, og var frå 1774 eit litterært selskap. Klubbens møtestad var i madam Juels Kaffehus i Læderstræde. Diktarar, andre forfattarar og filosofar i krinsen rundt diktaren Johan Herman Wessel var mellom medlemene.

Aktivitet

Det var ein herreklubb med livlege møte med talar, song og diskusjonar, diktresitasjonar, improvisasjonar og relativt jamne inntak av punsj. Klubben var på det mest aktive oppe i over 100 medlem.

Selskapet sette opp premiar for litterære verk, gav ut Poetiske Samlingar og arbeidde for å styrke norsk litteratur. Selskapets ideal var det klassisistiske med vekt på rein stil og klar form. Medlemene var Holberg-dyrkarar og heldt opp den romerske diktaren Horats som eit symbol på de uforgjengelege klassiske verdiane i motsetnad til romantikkens flyktige kjensler. Selskapets valspråk var Vos exemplaria graeca (gjer grekarane til førebilete).

Medlemene av Norske Selskab var også del i den veksande norsk-patriotiske rørsla som gjorde seg gjeldande dei siste tiåra av 1700-talet. Fleire av diktarane forfatta patriotiske dikt og skodespel. Diktarane stod i klassisistisk tradisjon, og deira hylling av norske bønder kan knytast til den franske hyrdediktinga tidlegare i det 18. hundreåret.

Klubben vart oppløyst i 1813 etter at kampen om eit eige norsk universitet var vunnen.

i 1818 blei det stifta ein selskapsklubb i Christiania som tok opp namnet Det Norske Selskab. Den reisa i 1885 eit monument over Wessel på Wesselsplass, og trykte opp igjen Poetiske samlingar i 1922 og gav ut i 1935 Norske Selskabs versprotokoll på grunnlag av dei bevarte avskriftene.

Sentrale medlemer i Norske Selskab

• Johan Nordahl Brun
• Niels K. Bredal
• Ove Gjerløw Meyer
• Johan Vibe
• Søren Monrad
• Niels Treschow
• Jakob Edvard Colbjørnsen
• Claus Fasting
• Peter H. Frimann
• Christen Pram
• Jonas Rein
• Edvard Storm
• Jens Zetlitz
• Johan Herman Wessel

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Norske Selskab» frå Wikipedia på bokmål, slik han var den 15. september 2009, revisjon