Veire la font de Catalonha (comunautat autonòma)

{{Comentaris|la [[comunautat autonòma]] de Catalonha|Pel govèrn autonomic|Generalitat de Catalonha|d'autras significacions|Catalonha (omonimia)}}
{{Infobox Comunautat Autonòma Espanha | nom auto={{ca}} Catalunya
| carta=cat
| bandièra=Flag of Catalonia.svg
| Escut=Coat of Arms of Catalonia.svg
| devisa= Som i Serem (de facto)
| capitala=[[Barcelona]]
| reng=6 
| Superfícia=31985
| proporcion_superfícia = 6,3 
| populacion ={{popesca|9}}
| data populacion = {{popesca|0}}
| reng populacion = 2
| percent populacion = 16
| Densitat = 240
| Lenga1 = Catalan
| Gentilici_Lenga1 = Català, catalana
| Lenga2 =Occitan
| Gentilici_Lenga2 = Catalan, catalana
| data autonomia = 9 d'agost de 
| annada autonomia = 2006
| ISO = CT
| congressistas = 47
| senators =  16
| President = [[Pere Aragonès]] ([[Esquèrra Republicana de Catalonha]])
| localizacion = E.U-Catalonia.png
| nom=Catalonha
}}

'''Catalonha''' ({{AFI-oc|kataˈluɲɑ, -ɲa}};<ref>{{Ref-web|autor=[[Congrès permanent de la lenga occitana]]|títol=Fonetizaire del Congrès|url=https://fonetizaire.locongres.com/index.php#resulttranscr}}</ref><ref>{{Ref-libre|isbn=978-84-09-06340-6|editor=[[Institut d'Estudis Aranesi-Acadèmia Aranesa dera Lengua Occitana]]|url=http://www.institutestudisaranesi.cat/wp-content/uploads/2019/11/33519-vocabulari-fonetic.pdf|títol=Vocabulari fonetic basic der aranés|an=2018|pagina=8|url_accès=pdf}}</ref> en [[catalan]]: ''Catalunya'' {{AFI|[kətəˈɫuɲə]|LL-Q7026 (cat)-Unjoanqualsevol-Catalunya.wav}} o {{AFI|[kataˈɫuɲa]}};<ref>{{Ref-libre|títol=Entrada del lèma «Catalunya». In: Diccionari català-valencià-balear|url=https://bdlex.iec.cat/scripts/Qorth2av.asp|cognòm=de Borja Moll i Casanovas|nom=Francesc|isbn=8427300255|data=1993}}</ref> en [[Espanhòu|espanhòl]]: ''Cataluña'' {{API|[kataˈluɲa]|Pronunciation_of_Catalonia_in_Spanish.ogg}}) es una [[Comunautats autonòmas d'Espanha|comunautat autonòma]] d'[[Espanha]]. Culturalament, tanben una partida importanta dels [[Païses Catalans]] (exceptat [[Aran]], qu'es en [[Occitània]]), entitat qu'intègra totes los territòris de lenga e cultura catalanas. Catalonha a tanben d'autras designacions non oficialas coma '''[[Principat de Catalonha]]''' o simplament lo '''Principat''' (en catalan: ''el Principat de Catalunya''). Sa capitala es [[Barcelona]] e lo gentilici es '''catalan -a''' (o '''principatin -a'''). 

Territorialament, Catalonha se compausa, primièrament, de las [[Províncias espanhòlas|províncias]] de [[província de Girona|Girona]], [[província de Barcelona|Barcelona]], [[província de Lhèida|Lhèida]] e [[província de Tarragona|Tarragona]]. De tira, òm trapa las [[comarca]]s, que se compausan de municipis e, fin finala, las [[vigariá]]s. Aquestas, que son estadas restauradas a partir del novèl Estatut d'Autonomia de 2006, constituissián l'anciana distribucion politica de Catalonha fins a l'integracion administrativa dins l'[[Espanha|estat espanhòl]] en 1714. La [[Generalitat de Catalonha]] (en catalan: ''Generalitat de Catalunya'') es l'organizacion politica de Catalonha, qu'englòba lo Govèrn, lo Parlament e la rèsta de las institucions pròprias.

== Toponimia ==
Lo nom de Catalonha comencèt d'èstre emplegat cap al mièg del {{Sègle XII}} per designar l'ensems dels comtats que fasián partida de la [[Marca Ispanica]] e que se desliguèron gradualament del tutoratge franc fins que venguèsson sobeirans. L'origina del mot ''Catalunya'' es encara incèrta e dobèrta a d'interpretacions. La teoria mai acceptada ditz que deriva de « tèrra de castèls »,<ref>{{Ca}} [http://www.gencat.cat/catalunya/cat/historia/historia2.htm Història de Catalunya], sus ''web.gencat.cat.''</ref> e qu'aja evoluat del tèrme ''castlà'', lo governador d'un castèl. Segon aquela teoria, lo tèrme ''castellà'' ne seriá omològ. Una autra teoria suggerís que ''Catalunya'' proven de "Gotholandia" es a dire "la tèrra dels [[gòts]]"; los francs sovent nomenavan [[Gòtia]] lo territòri catalan (o quitament, la [[Peninsula Iberica]]). D'autras teorias suggerisson que proven d'un prince alemand legendari, [[Otger Cataló]], o del mot ''[[lacetans|laketani]]'', tribú que demorava dins las tèrras qu'a l'ora d'ara compausan las comarcas de [[Valés]] e [[Barcelonés]], e que per influéncia [[italian]]a lo mot devenguèt ''katelans'' e après ''catalans''.<ref>{{Ca}} [https://web.archive.org/web/20140904181645/http://www.padi.cat:8080/wayback/20080508080410/www.histocat.cat/pdf/talaiotic_1.pdf "El misteri de la paraula Cathalunya"] {{Pdf}}</ref>

== Geografia e clima ==
[[Fichièr:NASA Satellite Catalonia.jpg|thumb|Imatge de satellit de Catalonha]]
Catalonha a una [[Aira|superfícia]] aproximativa de {{unitat|32000|km|2}}. Limita al nòrd amb [[Andòrra]] (65,3&nbsp;km) e [[Occitània]] (315&nbsp;km), a l'oèst amb [[Aragon]] (359,9&nbsp;km), al sud amb lo [[País Valencian]] (52,9&nbsp;km) e a l'èst amb la [[Mar Mediterranèa]]. Sa situacion geografica a favorizat, dempuèi l'[[Edat Mejana]], una relacion pròcha e intensa amb los autres païses mediterranèus e a l'encòp amb l'Euròpa continentala.

La geografia de Catalonha es plan divèrsa se prenèm en compte la superfícia relativament pichona de son territòri. Sa [[geografia]] es condicionada pel litoral mediterranèu a l'èst, amb 580&nbsp;km de còsta, e per las montanhas dels Pirenèus al nòrd. Dedins, vèrs l'airal de [[Lhèida]], i a una granda depression centrala. La sèrra prelitorala separa de l'interior los airals costièrs, encara qu'aqueles, vèrs la [[província de Girona]], son dominats per una sèrra litorala.

En 2005, aproximativament 28,7% del sòl de Catalonha es dedicat a la [[agricultura]], 15,7% a [[prat]]s e pastencs, 1% correspond a [[riu]]s, 43,4% a [[bòsc|bòsques]], 6,7% a d'airals urbans o urbanizables e 4,6% a d'autras activitats pas especificadas.<ref>{{Ca}} [https://web.archive.org/web/20090113202534/http://www15.gencat.net/pres_catalunya_dades/AppPHP/cat/territori.htm#territori Quin tipus de territori tenim?], ''www15.gencat.net.''</ref>

Catalonha a un [[clima]] mediterranèu, mas amb de grandas variacions de temperatura entre lo litoral costièr, amb clima doç, temperat en [[ivèrn]] e plan caud en [[estiu]]; l'interior, que a un clima continental mediterranèu, amb d'ivèrns freges e d'estius plan cauds; e las regions de montanha pròchas dels Pirinèus, amb clima de montanha, temperaturas minimas jos zèro e fòrça nèu en ivèrn, pluèja annadièra superiora a 1000&nbsp;mm e d'estius mens cauds.

En [[1990]] lo govèrn catalan creèt lo Conselh de Proteccion de la Natura, un organisme consultatiu per la proteccion de la natura e lo païsatge, amb la finalitat de conéisser, estudiar, protegir e administrar lo mitan natural catalan. Existisson en Catalonha onze pargues naturals: lo [[Pargue Natural de l'Alt Pirineu]], [[Aigasmòrtas de l'Empordan]], lo [[Pargue Natural del Cadí-Moixeró]], lo [[Cap de Creus]], [[Els Ports]], [[Montseny]], [[Montserrat]], [[Sant Llorenç del Munt]], la [[Serra de Montsant]] e la [[Zona volcanica de la Garrotxa]]; un pargue nacional, [[Pargue Nacional d'Aigüestòrtes e Estanh de Sant Maurici]]; una resèrva naturala, lo [[Dèlta de Llobregat]]; e una resèrva marina, las [[Illas Medes]].

== Istòria ==
[[Fichièr:Cortes Catalanas.jpg|thumb|150px|[[Corts Catalanes]] segon una miniatura d'un incunable del {{Sègle XV}}.]]{{Article detalhat|Istòria de Catalonha}}
L'istòria de Catalonha, tant al nòrd com al sud dels [[Pirinèus]] se pòt devesir en las epòcas seguentas:
* [[Originas de Catalonha]]
* [[Edat Mejana de Catalonha]]
* [[Edat Modèrna de Catalonha]]

A partir de [[1659]], se separan los comtats de [[Rosselhon]] e la partida septentrionala de [[Cerdanha]]<ref>Aquel territòri, principalament dins los [[Païses Catalans]], es nommat [[Catalonha Nòrd]].</ref> annexats al [[Reiaume de França|reialme de França]], en vertut del [[Tractat dels Pirinèus]]. Dempuèi alara, se destria los periòdes seguents de l'istòria de la Catalonha Sud, la comunitat autonòma actuala:

* [[Istòria contemporanèa de Catalonha]], que comença amb la pèrda dels fòrs catalans après los [[Decrets de Nòva Planta]] en [[1716]]. 
* [[Sègle XX en Catalonha]], qu'inclutz la recuperacion de l'autonomia pendent la [[Segonda Republica Espanhòla]], abolida per lo regim [[franquisme|franquista]]. Après la [[Transicion espanhola|transicion democratica espanhòla]], e l'aprovacion de l'[[Estatut d'Autonomia de Catalonha de 1979|Estatut de 1979]], Catalonha tornèt gausir d'una autonomia en Espanha. En [[2006]] s'aprovèt en referendum un nòu [[Estatut d'Autonomia de Catalonha de 2006|Estatut d'Autonomia]] que regís l'organizacion politica e autonomica de la Catalonha actuala.

== Politica e govèrn ==
[[Fichièr:Parlament de Catalunya.JPG|thumb|Façada del sèti del Parlament de Catalonha]]
[[Fichièr:Casa_generalitat_web.jpg|thumb|Palais de la Generalitat, a Barcelona]]{{Article principal|Politica e govèrn de Catalonha}}

=== La Generalitat de Catalonha ===
La nòrma institucionala basica de Catalonha es l'[[Estatut d'Autonomia de Catalonha de 2006|Estatut d'Autonomia]]. D'acòrd amb aquel, l'[[autogovèrn]] de Catalonha s'organiza politicament coma [[Generalitat de Catalonha]]. La Generalitat de Catalonha se compausa de divèrsas institucions de govèrn, demest elas:<ref>{{Oc}} [http://www.parlament.cat/porteso/estatut/estatut_aranes6_06.pdf Estatut d'Autonomia de Catalonha 2006] {{Pdf}}</ref>
* lo [[Parlament de Catalonha]]: [[poder legislatiu]] del govèrn catalan; dins lo Parlament se fa la discussion politica e se contraròtla e impulsa l'accion politica e de govèrn. Lo Parlament apròva lo budgèt de la Generalitat. Es compausat per un minimum de 100 deputats e un maximum de 150, elegits per [[representacion proporcionala]] amb tièras de partits pas modificablas, per un periòde de quatre ans;
* la [[Presidéncia de la Generalitat de Catalonha|Presidéncia de la Generalitat]], dirigida pel [[President de la Generalitat de Catalonha|president]]. Lo president es la representacion pus nauta de la Generalitat e a l'encòp de l'Estat en Catalonha. Dirigís las accions del Govèrn e pr'aquò es lo representant del [[poder executiu]] de Catalonha; e
* lo Govèrn o [[Conselh Executiu de Catalonha|Conselh Executiu]] es l'organisme superior collegial que dirigís l'accion politica e l'administracion de la Generalitat. Lo Govèrn es presidit pel president de la Generalitat, lo Conselhièr Primièr e los autres conselhièrs.

Las competéncias principalas del Govèrn comprenon l'educacion, la santat e la cultura. Lo finançament de la Generalitat es regulat per la Lei Organica de Finançament de las Comunitats Autonòmas e per l'[[Estatut d'Autonomia de Catalonha]].

En mai d'aquestas institucions, las autras institucions de la Generalitat son totas aquelas que seràn creadas per lo meteis Parlament. Com a organismes de garantida e contraròtle, a l'ora d'ara fan partida de la Generalitat, lo [[Sindic de Grèuges]], que garantís los dreches e las libertats dels ciutadans, la [[Sindicatura de Comptes]] que contraròtla los comptes economics de las institucions publicas de Catalonha, e lo [[Conselh de Garantidas Estatutàrias]], que velha per l'adeqüacion a l'Estatut i a la Constitucion de l'Estat espanhòl de las disposicions de la Generalitat. 

Lo [[poder judiciari]] de Catalonha correspond al [[Tribunal Superior de Justícia de Catalonha|Tribunal Superior de Justícia]], l'organisme juridiccional suprèm de Catalonha, segon l'Estatut de 2006. Las competéncias del Tribunal Superior de Justícia incluson los recorses e proceduras dins los divèrses òrdres institucionals e lo tutoratge dels dreches reconeguts per l'Estatut. En tot cas, es competent dins los òrdres juridiccionals civil, contenciós, administratiu e social, e en d'autres que se poiràn crear dins l'avenidor.

Lo Govèrn fa partida de la [[Generalitat de Catalonha]]. La capitala e lo sèti del Govèrn es la vila de [[Barcelona]]. Lo [[president de la Generalitat de Catalonha|President de la Generalitat]] tre [[1980]] e [[2003]] foguèt [[Jordi Pujol i Soley]], de la coalicion [[Convergència i Unió]], que foguèt succedit per [[Pasqual Maragall i Mira]] tre [[2003]] e [[2006]]. En [[novembre]] de [[2006]], foguèt elegit nòu president [[José Montilla Aguilera]].

Catalonha dispausa tanben d'una polícia, los ''[[Mossos d'Esquadra]]'' (en occitan:. ''vailets d'escadra''). Las originas d'aquela fòrça de polícia remontan al {{Sègle XVIII}}. Dempuèi [[1994]] se tròba dins un procès de desplegament, que s'acabarà en 2008, per remplaçar las fòrças estatalas de la ''Guardia Civil'' e la Polícia Nacionala, que dependon dirèctament del Ministèri de l'Interior d'Espanha. Pasmens, l'Estat i servarà un nombre limitat d'agents en Catalonha per exercir d'autras foncions especificas coma la susvelhança dels pòrts, aeropòrts, còstas, frontièras, doanas, administracion d'estrangièrs, cartas d'identitat, trafec d'armas e explosius, proteccion fiscala de l'Estat e d'autras foncions qu'establís la [[Constitucion espanhòla de 1978|Constitucion Espanhòla]].

=== La Val d'Aran ===
La [[Val d'Aran]] gausís d'un regim especial en Catalonha. L'Estatut d'Autonomia reconeis aquela entitat territoriala amb personalitat juridica pròpria e plena d'autonomia amb organizacion institucionala e administrativa especifica. L'institucion de govèrn de la Val d'Aran es lo [[Conselh Generau]], format pel sindic, lo Plen de Conselhèrs Generaus e la comission d'Auditors de Compdes. Lo Sindic es la representacion pus nauta de la Generalitat en Aran. La lenga pròpria e oficiala d'Aran es l'occitan, qu'en Aran s'apèla [[aranés]], e qu'es tanben oficiala dins tot lo territòri de la Comunautat Autonoma de Catalonha.

=== Los simbòls nacionals ===
Catalonha a tres simbols representatius pròpris, apelats simbòls nacionals per l'Estatut: lo [[drapèu de Catalonha|drapèu]], l'[[Els Segadors|imne]] e la [[Jornada Nacional de Catalunya|fèsta nacionala]]: 

* Lo drapèu, apelat ''Senyera'', a son origina dins l'escut dels [[comte de Barcelona|comtes de Barcelona]]. E mai que i aja pas cap de referéncia documentària abans lo {{Sègle XIII}}, es un dels drapèus pus ancians d'Euròpa.<ref name=":0">{{Ca}} [http://www.gencat.cat/catalunya/cat/simbols.htm "Simbols"], sus ''web.gencat.cat.''</ref> Se compausa de cinc faissas jaunas e quatre de rojas, totas de la meteissa largor.

* L'imne nacional de Catalonha es ''[[Els Segadors]]'' (en occitan: ''Los Segaires''), escrich en sa fòrma actuala per [[Emili Guanyavents]] en [[1899]]. La version musicala es de [[Francesc Alió]], de l'an [[1892]]. Las originas de l'imne remontan a un cant nascut en [[1640]] pendent la guèrra contra lo rei [[Felip IV de Castelha]], que los païsans i participèron en d'episòdis importants. Es oficial dempuèi la lei del Parlament del [[25 de febrièr]] de [[1993]]. 

* La fèsta nacionala de Catalonha foguèt la primièra lei aprovada pel Parlament de Catalonha en  [[1980]]. La Jornada Nacionala (en catalan: ''[[Diada]] Nacional'') o fèsta de Catalonha se celèbra l'[[11 de setembre]] e commemòra l'actitud de resisténcia activa contra l'opression e l'espèr d'una totala recuperacion nacionala<ref name=":0" /> pendent la Guèrra de Succession Espanhòla, que comportèt la pèrda de las libertats de Catalonha lo meteis jorn de [[1714]], après lo [[Sètge de Barcelona]].

== Division territoriala e administrativa ==
{{Article detalhat|Division territoriala de Catalonha.}}[[Fichièr:Catalunya+Prov+Català.jpg|thumb|Províncias de Catalonha]]
[[Fichièr:Catalunya+Comarques+Català.jpg|thumb|Comarcas de Catalunya]]
Catalunya s'organiza territorialament en províncias. L'Estatut d'Autonomia de 2006 establís l'organizacion administrativa de Catalonha en tres entitats localas: los municipis, las comarcas e las vigariás. Pasmens l'estat central espanhòl organiza tanben territorialament Catalonha en províncias.

=== Províncias ===
Catalonha se dividís administrativament en quatre [[províncias espanhòlas|províncias]], que lor organisme de govèrn es la [[deputacions espanhòlas|deputacion]]
* [[Província de Barcelona]]
* [[Província de Girona]]
* [[Província de Lhèida]]
* [[Província de Tarragona]]

Las capitalas de las províncias son las vilas del meteis nom: [[Barcelona]], [[Girona]], [[Lhèida]] e [[Tarragona]].

=== D'autres entitats localas ===
==== Las comunas o municipis ====
L'Estatut definís lo municipi coma l'organisme de basa e lo mejan essencial de participacion de la comunautat locala dins los afars publics. De mai, l'Estatut garantís als municipis d'autonomia per l'exercici de lors competéncias e per l'administracion de lors interèsses. En Catalonha existisson a l'ora d'ara [[lista dels municipis de Catalonha|947 municipis]]. Jos aqueles organismes i a las ''entitats municipalas descentralizadas'', que gausisson tanben d'una cèrta autonomia, malgrat que dependan de lors municipis respectius. Actualament en Catalonha i a 58 [[Entitat municipala descentralizada (Catalonha)|entitats municipalas descentralizadas]].
==== Las comarcas ====
Las [[comarcas de Catalonha|comarcas]] son d'entitats compausadas per de municipis e administran los servicis locals dins sas competéncias. La division comarcala actuala a son origina dins un decret de la Generalitat de Catalonha de [[1936]], que foguèt suprimit en [[1939]] pel [[franquisme]]. En [[1987]] la Generalitat tornèt aplicar aquela division territoriala e en [[1988]] s'i ajustèron tres comarcas nòvas. A l'ora d'ara n'i a 41.

==== Las vigariás ====
La [[vigariá]] (en catalan: ''vegueria'') se definís coma un encastre territorial especific per l'exercici del govèrn intercomunal e de cooperacion locala amb una personalitat juridica pròpria. Es la division territoriala utilizada per la Generalitat, dempuèi l'Estatut de 2006, per l'organizacion territoriala de sos servicis. Gausís tanben d'autonomia per la gestion de sos interèsses. L'administracion de las vigariás correspond al Conselh de Vigariá, que remplaçarà las Deputacions.

== Economia ==
{{Article detalhat|Economia de Catalonha}}
[[Fichièr:Aerial view of La Sagrada Familia, Barcelona, Spain (51227006134).jpg|vinheta|Barcelona.]]
Catalonha es un país de tradicion industriala dempuèi lo {{Sègle XIX}}. A l'ora d'ara, l'[[industria]], lo [[torisme]] e los servicis son los sectors economics principals de Catalonha. La creissença economica mejana annadièra del periòde [[1995]]-[[2004]] foguèt inferiora a la mejana espanhòla. Pasmens, en [[2005]] cresquèt de 3,3%, lo meteis percentage que la mejana espanhòla e per dessús de la mejana europèa. Catalonha se tròba en quatrena posicion de la classificacion de comunautats segon lor [[Produch Interior Brut]] ''per capita'' e pòrta 18,8% del PIB total d'[[Espanha]], 25,5% del sector industrial del PIB e 17,5% del sector dels servicis[https://web.archive.org/web/20090719132200/http://www.cidem.com/catalonia/en/about/facts/index.jsp].  Lo caumatge, en [[2005]] èra de 6,6%.

En [[2005]], lo percentatge d'exportacions de nauta tecnologia foguèt 34,6% del total espanhòl. En lo meteis an las importacions de la Catalonha foguèron 29% del total espanhòl e las exportacions 26,8%. De las despensas per la recèrca e lo desvolopament, 22,8% se realizèron en Catalonha. 

Catalonha es la primièra destinacion toristica d'Espanha. En [[2005]] recebèt 13,2 milions de toristas tre genièr e novembre, es a dire 25,3% de totes los toristas que arribèron en Espanha. Las destinacions toristicas pus importantas de Catalonha son la vila de [[Barcelona]] e las plajas de la Còsta Brava e de la Còsta Daurada, e mai los Pirenèus amb 10 estacions d'esquí : Baqueria Beret, La Molina, Espot Esquí, La Masella, Pòrt Ainé, Val de Núria, Boí Taüll, Pòrt del Comte, Rasos de Peguera, Tavascan e Vallter 2000.

Lo prètz del lòtjament en Catalonha es lo pus naut d'Espanha, après [[Madrid]]. En [[2005]] se pagava 3397 [[èuro]]s per [[mètre carrat]]. Pasmens, Barcelona èra la vila pus cara d'Espanha, amb un prètz mejan de 3700 èuros per mètre carrat.

Respècte al malhum financièr, cal metre en relèu la tradicion e la capitada de las caissas d'estalvi de Catalonha, pus importantas que las bancas privadas. De las 46 caissas d'estalvi espanhòlas, 10 son catalanas. Se remarcan, sobretot, [[La Caixa]], la primièra caissa d'estalvi d'Euròpa e la [[Caixa Catalunya]]. Demest las bancas, la pus importanta es la Banca de Sabadell, lo quatren grop bancari de l'Estat per òrdre d'importància.

== Demografia ==
{{Article detalhat|Demografia de Catalonha}}

=== Indicadors demografics ===

La populacion actuala de Catalonha es superiora a 7 milions d'abitants.<ref>{{Ca}} [http://www.idescat.net/dequavi/?TC=444&V0=1&V1=1 Població de Catalunya], sus lo site web del [[IDESCAT]].</ref> Segon l'Institut d'Estadistica de Catalonha, la populacion de Catalonha en [[2005]] èra de {{formatnum:6995206}} abitants, siá 15,9% del total de la populacion espanhòla. D'aqueles, {{formatnum:603636}}, es a dire 8,9%, èran estrangièrs, (22,3% del total d'estrangièrs que demòran en Espanha). Aproximativament, 1,5 milions demòran dins la capitala, la vila de [[Barcelona]] (22,8% de la populacion de Catalonha); e 5 milions demòran dins l'[[airal metropolitan de Barcelona]], (72,7% de la populacion totala de Catalonha). Pr'aquò es un dels [[airal metropolitan|airals metropolitans]] pus grands d'Euròpa. Per contra, las zònas mens pobladas son las comarcas pirenencas.

Prèp de 2,5 milions de personas demòran dins un [[rai]] de 25&nbsp;km a l'entorn de la capitala. Dins la primièra cinta metropolitana se tròban de vilas coma l'[[Hospitalet de Llobregat]], [[Badalona]], [[Santa Coloma de Gramenet]] e [[Cornellà]]. Las populacion principalas de la segonda cinta metropolitana son [[Terrassa]], [[Sabadell]], [[Montcada i Reixac]], [[Granollers]], [[Martorell]], [[Molins de Rei]], [[Sant Feliu de Llobregat]], [[Gavà]] e [[Castelldefels]].

Catalonha a recebut mantuna ondada d'immigrants pendent lo {{Sègle XX}}. En [[1900]] la populacion de Catalonha èra de dos milions d'abitants. Pendent lo decenni de [[1960]] i aviá ja 5 milions d'abitants. Aquela creissença foguèt deguda pas sonque a l'explosion demografica naturala mas tanben a l'arribada d'immigrants de mantuna region d'Espanha, sustot d'[[Andalosia]], [[Múrcia]] e [[Extremadura]]. Una segonda ondada arribèt dempuèi lo [[ans 1990|decenni de 1990]], çaquelà aqueste còp pas d'autras regions mas de païses estrangièrs.

== Vejatz tanben ==
* Lista dels [[presidents de la Generalitat de Catalonha]]

== Ligams ==

* [https://web.archive.org/web/20200602081229/https://web.gencat.cat/oc/generalitat/estatut/estatut2006/index.html Tèxte de l'Estatut d'autonomia, en aranés]
* [https://web.gencat.cat/oc/inici/index.html Pagina de la Generalitat de Catalonha]
* [https://www.idescat.cat/ Institut d'Estadística de Catalunya] Informacions estadisticas detalhadas de Catalonha

== Nòtas e referéncias ==
 {{referéncias}}

{{Comunautats autonòmas d'Espanha}}
{{OcDivReg}}

[[Categoria:Region autonòma d'Espanha]]
[[Categoria:Païses Catalans]]
[[Categoria:Catalonha]]