ਕਸਤੂਰੀ

ਕਸਤੂਰੀ ਮੂਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਪਦਾਰਥ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਦੁਰਗੰਧ ਬੜੀ ਤੀਖਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਨਰ ਕਸਤੂਰੀ ਮਿਰਗ ਦੇ ਪਿੱਛੇ/ਗੁਦਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਗਰੰਥੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਇਤਰ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਰਾਸਾਇਣਕ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੇ ਪਸ਼ੁ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਮੁਸਕਸ (मुस्कस्) ਤੋਂ ਪਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਅੰਡਕੋਸ਼। ਇਹ ਲੱਗਪਗ ਸਮਾਨ ਦੁਰਗੰਧ ਵਾਲੇ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਵਿਧ ਅਨੇਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਈ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਖ ਰਾਸਾਇਣਕ ਸੰਰਚਨਾ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਸਤੂਰੀ ਹਿਰਣ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਗਰੰਥੀ ਰਸ, ਸਮਾਨ ਖੁਸ਼ਬੂ ਵਾਲੇ ਬੂਟੇ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਬਨਾਉਟੀ ਪਦਾਰਥ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।

• 
  Moschus moschiferus, ਸਾਇਬੇਰੀਆਈ ਕਸਤੂਰੀ ਮਿਰਗ
• 
  "Musk-cat", woodcut from Hortus Sanitatis, 1490