Marian Eile
Marian Adam Eile-Kwaśniewski, pseud. Bracia Rojek, Krecia Pataczkówna, Lord Gallux, Makaryn z Cedetu, Martin Nabiałek, mgr Kawusia, Salami Kożerski[1] (ur. 7 stycznia 1910 we Lwowie, zm. 2 grudnia 1984 w Krakowie) – polski dziennikarz, satyryk, malarz i scenograf.
Życiorys
Był synem prawnika i publicysty pochodzenia żydowskiego Henryka Eilego[2] i Gustawy z domu Rychter[3]. Jego żoną była Katarzyna Grzymalska, córka Wiesława Grzymalskiego, architekta, autora wielu ważnych budowli (m.in. kościół we Lwowie wybudowany w 1937 roku. Jego osoba była na liście profesorów lwowskich, których wymordowali Rosjanie, ale profesor zmarł dwa miesiące wcześniej). Nazwisko Kwaśniewski Eile i jego żona przyjęli w czasie II wojny światowej, potem stało się jednym z pseudonimów artystycznych twórcy.
Absolwent Gimnazjum imienia Stefana Batorego w Warszawie. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1934 r. pracował jako dziennikarz i grafik w Wiadomościach Literackich.
W 1945 r. założył w Krakowie tygodnik Przekrój i był jego redaktorem naczelnym w latach 1948-1969. Pod jego kierunkiem Przekrój stał się jednym z najciekawszych czasopism całego obozu socjalistycznego, kształtując powojenne pokolenie polskiej inteligencji. W zespole redakcyjnym i wśród współpracowników obecne były liczne indywidualności, m.in. Ludwik Jerzy Kern, Zbigniew Lengren, Jerzy Waldorff, Lucjan Kydryński i Konstanty Ildefons Gałczyński. Na łamach tygodnika popierał Piwnicę pod Baranami, wypromował m.in. Sławomira Mrożka i Daniela Mroza. Był twórcą koncepcji szaty graficznej i linii programowej Przekroju. Został uwieczniony w "przekrojowym" cyklu rysunkowym o Profesorze Filutku Zbigniewa Lengrena. Był autorem rubryki Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika.
Był też autorem licznych obrazów tworzonych w specyficznej dla niego technice (za pomocą farby akrylowej). Te kolorowe abstrakcje rzadko pojawiają się na rynku sztuki i są przedmiotem zainteresowania kolekcjonerów sztuki współczesnej.
Był współzałożycielem w 1946 r. kabaretu Siedem Kotów w Krakowie. W latach 1947-1951 był wykładowcą w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
Po wydarzeniach marcowych w 1969 r. wyemigrował do Paryża, gdzie utrzymywał się z rysowania dla gazety "France Soir"[4]. Po powrocie do Polski w 1970 r. współpracował m.in. ze Szpilkami, gdzie redagował rubrykę "Franciszek i inni"[5].
Literatura
- Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika Wydawnictwo Iskry 2008, ISBN:978-83-244-0059-1
- ↑ Brzmienie nazwiska oraz pseudonimy za: Słownik pseudonimów pisarzy polskich. T. V. Ossolineum, s. 791.
- ↑ Marek Gałęzowski: Żydzi w Legionach. Uwarzam Że Historia, 10 listopada 2012. (pol.).
- ↑ Marek Gałęzowski, Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich". Z przedmową Richarda Pipesa. Warszawa 2010, s. 209-212.
- ↑ Stefan Kisielewski Dzienniki, s. 263-264.
- ↑ Eile Marian. Wiem. darmowa encyklopedia. [dostęp 3 sierpnia 2011]. (pol.).