Aleksandra Kołłontaj
Data i miejsce urodzenia |
31 marca 1872 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
9 marca 1952 |
ludowy komisarz do spraw społecznych | |
Okres |
od 11 listopada 1917 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik |
powstanie funkcji |
Następca | |
Aleksandra Michajłowna Kołłontaj (ros. Алекса́ндра Миха́йловна Коллонта́й; z domu Domontowicz, Домонто́вич; ur. 19 marca?/31 marca 1872 w Petersburgu, zm. 9 marca 1952) – rosyjska komunistka i rewolucjonistka, najpierw członkini partii mienszewików, a od 1914 – partii bolszewików; pierwsza w świecie kobieta pełniąca funkcję ministra i ambasadora.
Kołłontaj urodziła się w zamożnej, szlacheckiej rodzinie, jako córka Michaiła Domontowicza, carskiego generała z czasów wojny rosyjsko-tureckiej w latach 1877-1878 oraz szefa kancelarii ambasady rosyjskiej w Bułgarii w latach 1878-1879, i Aleksandry Masalin-Mrawińskiej, córki bogatego fińskiego handlarza drewnem.
W 1893 przeciwstawiając się rodzinie wyszła za biednego oficera Władimira Kołłontaja. Działalność socjalistyczną w ruchu robotniczym podjęła w końcu XIX wieku, opuściła męża i dzieci. W 1914 roku, po powrocie z wieloletniego wygnania w Ameryce i krajach Skandynawii, na które była zmuszona udać się za wcześniejszą działalność polityczną, wstąpiła do partii bolszewików. Po rewolucji październikowej w 1917 roku została komisarzem ludowym do spraw społecznych. Była najbardziej wpływową kobietą w radzieckiej administracji i w 1919 roku utworzyła Żenotdieł, zwany „Ministerstwem Kobiet”. Instytucja ta pracowała dla poprawy warunków życia kobiet w Rosji Radzieckiej, prowadząc działalność propagandową i edukacyjną wśród kobiet w kwestii małżeństw, edukacji i praw robotników, które zaprowadziła Rewolucja. Działalność ta po latach przyczyniła się do określania Kołłontaj jako socjalistycznej feministki. Żenotdzieł został ostatecznie zlikwidowany w 1930 roku.
Historyk Norman Davies określił ją jako apostołkę wolnej miłości[1]. W wewnętrznych sporach w ramach RPK(b) Kołłontaj była blisko poglądowo lewicowemu komunizmowi i Opozycji Robotniczej (której była jedną z głównych przywódców, obok m.in. Aleksandra Szlapnikowa), postulującej zwiększenie roli związków zawodowych i wpływu pracowników na zarządzanie radziecką gospodarką. W publikowanych pracach opowiadała się za poprawą warunków życiowych klasy pracującej w Związku Radzieckim.
W latach 1918-1922 jej mężem był Pawieł Dybienko.
Po śmierci Lenina i dojściu Stalina do władzy została skutecznie odsunięta od wydarzeń politycznych i możliwości wpływania na ich bieg. Ograniczono również jej możliwość propagowania własnych poglądów.Następnie zmuszono do objęcia funkcji ambasadora w Meksyku, Szwecji (gdzie pełniła tę funkcję w latach 1930-1945) i Norwegii, jako jedna z nielicznych „starych bolszewików” uniknęła śmierci podczas stalinowskich wielkich czystek w latach 30. XX wieku. Później została sprowadzona do roli symbolu zaangażowania kobiet po stronie bolszewików.
Bibliografia, literatura, linki
- Коллонтай (урождённая Домонтович) Александра Михайловна
- Коллонтай Александра Михайловна na portalu hrono.ru
- Wybrane teksty Aleksandry Kołłontaj w języku polskim
- artykuł dotyczący życia Aleksandry Kołłontaj
- ISNI: 0000000368636307, 0000000121171448
- VIAF: 13029
- LCCN: n79091833, n2021060262
- GND: 118564935
- NDL: 00446064
- LIBRIS: mkz135c528vr4jv
- BnF: 11909948h
- SUDOC: 026952122
- SBN: RAVV031294
- NLA: 35693620
- NKC: skuk0000700
- BNE: XX847427
- NTA: 068980590
- BIBSYS: 90087355
- CiNii: DA02005796
- Open Library: OL2789692A
- PLWABN: 9810542267705606
- NUKAT: n99710702
- J9U: 987007263821605171
- PTBNP: 52220
- CANTIC: a11266557
- LNB: 000072396
- NSK: 000095578
- CONOR: 10957155
- BNC: 000146547
- ΕΒΕ: 126386
- BLBNB: 000226329
- KRNLK: KAC199634822
- LIH: LNB:BDHY;=BD
- PWN: 3924125
- Britannica: biography/Aleksandra-Mikhaylovna-Kollontay
- Universalis: alexandra-mikhailovna-kollontai
- БРЭ: 2081410
- ЕСУ: 4120
- NE.se: aleksandra-kollontaj
- Uppslagsverket Finland: KollontajAlexandra
- SNL: Aleksandra_Kollontaj
- VLE: aleksandra-kollontaj
- Catalana: 0035855
- DSDE: Aleksandra_Kollontaj
- Hrvatska enciklopedija: 32478
- Członkowie Komitetu Centralnego RKP(b) i WKP(b)
- Ambasadorowie ZSRR w Meksyku
- Ambasadorowie ZSRR w Szwecji
- Ambasadorowie ZSRR w Norwegii
- Odznaczeni Orderem Lenina
- Odznaczeni Orderem Świętego Olafa
- Odznaczeni Orderem Orła Azteckiego
- Rosyjscy komuniści
- Bolszewicy
- Deputowani do Zgromadzenia Ustawodawczego Rosji 1918
- Mienszewicy
- Rosyjskie feministki i feminiści
- Urodzeni w 1872
- Zmarli w 1952
- Pochowani na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie