Andriej Kurbski

Andriej Michajłowicz Kurbski
	; Lewart (Lew II)
Data urodzenia	1528
Data i miejsce śmierci	1583 ; Milanowicze
Dzieci	Dymitr Michał Kurbski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Iwan IV Groźny wysłuchuje listu od Andrieja Kurbskiego

Andriej Michajłowicz Kurbski, Krupski^[1]^[2]^[3] (ros. Андрей Михайлович Курбский; 1528–1583) – dowódca wojskowy, polityk, jeden z najbliższych współpracowników cara Rosji Iwana IV Groźnego.

Życiorys

Pochodził z dynastii Rurykowiczów Jarosławskich, dlatego nazywany Kurbski-Jarosławski. Wsławił się w czasie zdobywania Kazania w 1552 roku, zyskując nieograniczone zaufanie Iwana IV. W 1556 roku wliczony został w poczet bojarów. W czasie wojny inflanckiej dowodził w roku 1560 wyprawą na Felin i zwycięskim oblężeniem twierdzy w Dorpacie. 19 sierpnia 1562 roku został pobity przez wojska polskie starosty różańskiego Stanisława Leśniowolskiego w bitwie pod Newlem. W 1564 roku po klęsce wojsk rosyjskich w bitwie pod Czaśnikami i zesłaniu do Dorpatu postanowił zmienić front i 30 kwietnia tego samego roku przeszedł na stronę Polski i Litwy. Poświęcił przy tym matkę, żonę i 9-letniego syna, których Iwan Groźny rozkazał stracić^[4].

W latach 1564–1579 wymieniał listy z carem, korespondencja ta stanowi wyjątkowy przykład sztuki epistolograficznej, gdy były poddany, korzystając z azylu, prosto w oczy oskarża swojego cara samodzierżcę. W 1565 roku stanął na czele zagonu Tatarów litewskich, którzy spustoszyli Rosję. W dowód jego zasług wojennych król Zygmunt II August nadał mu liczne wsie i dobra na Wołyniu. Zbliżył się do Konstantego Ostrogskiego, widząc w nim obrońcę prawosławia w Rzeczypospolitej. Pod koniec życia dokonał wielu przekładów z pism Ojców Kościoła z łaciny na język cerkiewnosłowiański. Został pochowany w monasterze Trójcy Świętej w Werbce koło Kowla, którego przełożony był jego spowiednikiem. Grób, podobnie jak zabudowania klasztoru, nie przetrwał do naszych czasów.

Był trzykrotnie żonaty, z czego jedno małżeństwo skończyło się rozwodem. Z trzeciego związku posiadał syna Dymitra Michała (1582–1645), który dokonał konwersji na katolicyzm oraz był posłem upickim^[5]^[6].

Przypisy

↑ Wolff 1895 ↓, s. 194.
↑ c.554 (herb Krupskich), «Poczet herbow szlachty Korony Polskiey y Wielkiego Xięstwa Litewskiego: gniazdo y perspektywa staroświeckiey cnoty», Potocki Wacław, Krakow, 1696 r.;
↑ с.504-506 tom 1 (Index, Tesserae gentiliciae in regno Poloniae s M.D. Lit.), «Orbis Poloni», Simone Okolski, Cracov, 1641;
↑ Davies 2010 ↓, s. 515.
↑ Davies 2010 ↓, s. 516.
↑ Wolff 1895 ↓, s. 195 i n..

Bibliografia

Józef Wolff: Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1895.
Norman Davies: Boże igrzysko. Historia Polski. Wyd. 4. Znak, 2010.

Linki zewnętrzne

[CITEREFWolff1895194-1] Wolff 1895 ↓, s. 194.

[2] .554 (herb Krupskich), «Poczet herbow szlachty Korony Polskiey y Wielkiego Xięstwa Litewskiego: gniazdo y perspektywa staroświeckiey cnoty», Potocki Wacław, Krakow, 1696 r.;

[3] с.504-506 tom 1 (Index, Tesserae gentiliciae in regno Poloniae s M.D. Lit.), «Orbis Poloni», Simone Okolski, Cracov, 1641;

[CITEREFDavies2010515-4] Davies 2010 ↓, s. 515.

[CITEREFDavies2010516-5] Davies 2010 ↓, s. 516.

[CITEREFWolff1895195_i_n.-6] Wolff 1895 ↓, s. 195 i n..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]