[go: nahoru, domu]
Przejdź do zawartości

Bolesław Wieniawa-Długoszowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez M.Bucka (dyskusja | edycje) o 00:30, 19 cze 2019. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Bolesław Wieniawa-Długoszowski
Ilustracja
generał dywizji generał dywizji
Data i miejsce urodzenia

22 lipca 1881
Maksymówka, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

1 lipca 1942
Nowy Jork

Przebieg służby
Lata służby

od 1914

Siły zbrojne

Legiony Polskie
Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

1 Pułk Szwoleżerów
Komenda Garnizonu Miasta Stołecznego Warszawy
I Brygada Kawalerii
2 Dywizja Kawalerii

Stanowiska

adiutant Naczelnego Wodza
attaché wojskowy
dowódca pułku kawalerii
komendant garnizonu
dowódca brygady kawalerii
dowódca dywizji kawalerii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka

podpis
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości z Mieczami Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Złoty Wawrzyn Akademicki Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Wielki Oficer Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Komandor Orderu Gwiazdy Rumunii Krzyż Komandorski I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi Komandor Orderu Orła Białego (Serbia) Order Trzech Gwiazd III klasy (Łotwa) Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Węgierskiego Zasługi (wojskowy) Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Odznaka „Za wierną służbę” Odznaka „Znak Pancerny” Odznaka 1 Kompanii Kadrowej Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Bolesław Wieniawa-Długoszowski
Ilustracja
Data urodzenia

22 lipca 1881

Data śmierci

1 lipca 1942

Ambasador RP we Włoszech
Okres

od 1938
do 13 czerwca 1940

Poprzednik

Alfred Wysocki

Następca Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej[1]
Okres

od 25 września 1939
do 29 września 1939

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Wejście Pierwszej Kompanii Kadrowej do Kielc, sierpień 1914. Bolesław Wieniawa-Długoszowski
Józef Piłsudski i por. Bolesław Wieniawa-Długoszowski 1916
Józef Piłsudski podczas wizyty w Poznaniu 27.X.1919. Z lewej: gen. Józef Dowbor-Muśnicki, z prawej mjr Bolesław Wieniawa-Długoszowski, Władysław Seyda (w ubraniu cywilnym)
Bolesław Wieniawa-Długoszowski, Józef Piłsudski, Aleksander Prystor, Wacław Stachiewicz. Plac Saski, 31 maja 1926

Bolesław Ignacy Florian Wieniawa-Długoszowski (ur. 22 lipca 1881 w Maksymówce, zm. 1 lipca 1942 w Nowym Jorku) – generał dywizji Wojska Polskiego, dyplomata i wolnomularz; osobisty adiutant Józefa Piłsudskiego[2]. Przez 1 dzień następca prezydenta RP na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju; wobec niemożności sprawowania urzędu prezydenta przez internowanego Ignacego Mościckiego był faktycznie pełniącym jego obowiązki (formalnie urząd prezydenta nadal był obsadzony).

Jedna z najbarwniejszych postaci II Rzeczypospolitej. Znany z umiłowania kobiet, koni i hucznej zabawy, czym zyskiwał niecodzienną sympatię jednych i nieskrywaną złość innych, zwłaszcza przeciwników obozu sanacji. Poeta, lekarz medycyny, a także dziennikarz (redaktor naczelny „Dziennika Polskiego” w Detroit). Autor wielu popularnych powiedzonek, cytowanych potem szeroko w całym kraju[3].

Młodość

Urodzony w rodzinie Bolesława herbu Wieniawa i Józefy ze Struszkiewiczów. W 1887 r. rodzina Długoszowskich przeniosła się do majątku Bobowa koło Gorlic. Tam się wychował. Do gimnazjum uczęszczał we Lwowie, ale z miejscowych szkół parokrotnie był usuwany. Jak sam później twierdził, że względu na nieokiełznany od kołyski temperament i niechęć do misteriów greckiej gramatyki.

Na własną prośbę trafił nawet do słynącego z rygoru Gimnazjum oo. Jezuitów w Chyrowie, z którego jednak sam szybko uciekł. W 1900 r. zdał eksternistycznie egzamin maturalny w Gimnazjum Wyższym im. Jana Długosza w Nowym Sączu. Razem z nim do matury przystąpił inny polityk II RP – Stanisław Stroński, jednak ten przyszły publicysta endecki zdał maturę w trybie dziennym, szkołę ukończył z wyróżnieniem (odznaczeniem).

Pomimo zainteresowań artystycznych na żądanie ojca podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego. Studia ukończył z wyróżnieniem w 1906 r., uzyskując dyplom doktora wszechnauk lekarskich. Nie rezygnował jednak z kontaktów ze środowiskiem artystycznym. To właśnie we Lwowie poznał Kornela Makuszyńskiego, Tadeusza Micińskiego, Jana Kasprowicza, Stanisława Przybyszewskiego, Leopolda Staffa, Stanisława Wyspiańskiego, czy Henryka Zbierzchowskiego. Mimo że obracał się w świecie cyganerii lwowskiej, pozostawał abstynentem i odwiedzając kawiarnie, demonstracyjnie popijał wodę z sokiem.

Zaręczył się z Marią Balastis – córką rektora Uniwersytetu Lwowskiego Augusta Balastisa, ale zaręczyny te wkrótce zostały zerwane. 20 września 1906 r. w Słotwinie-Brzesku poślubił Stefanię Calvas – śpiewaczkę operową, z którą po ukończeniu studiów wyjechał do Berlina. Tam przez rok studiował na Akademii Sztuk Pięknych, po czym wyjechał do Paryża, gdzie w 1911 r. został jednym ze współzałożycieli Towarzystwa Artystów Polskich.Tamże włączył się w działalność powstającego oddziału Związku Strzeleckiego i spotkał Józefa Piłsudskiego, który przybył na inspekcję oddziału w Paryżu.

Po rozwodzie ze Stefanią Calvas, żoną jego została Bronisława Berenson, z domu Kliatchkin (1886 - 1953 Paryz) . Z małżenstwa tego urodziła się córka Zuzanna Długoszowska Vernon (1920 Krakow - 2011 Surbiton GB).

https://en.wikipedia.org/wiki/Bronis%C5%82awa_Wieniawa-D%C5%82ugoszowska

https://en.wikipedia.org/wiki/Susanna_Vernon

Działalność niepodległościowa 1914-1918

Po wybuchu I wojny światowej Bolesław Wieniawa-Długoszowski przyjechał do Krakowa, gdzie od 1 sierpnia 1914 r. brał udział w kursie oficerskim Związku Strzeleckiego, lecz już 3 sierpnia został powołany w skład 1 Kompanii Kadrowej.

6 sierpnia 1914 r. wraz z 1 Kompanią Kadrową wyruszył z krakowskich Oleandrów do Królestwa Polskiego, był w składzie 4 plutonu. 9 sierpnia po zarekwirowaniu koni zgłosił się do rtm. Władysława Beliny-Prażmowskiego, który tworzył pierwszy oddział ułanów. Oddział ten przekształcił się później w 1 Pułk Ułanów Legionów Polskich tzw. Beliniaków.

Jesienią 1914 r. został dowódcą 1 plutonu w 1 szwadronie 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich, uczestnicząc w walkach w latach 1914–1915, za co otrzymał awans na porucznika, a po wojnie Krzyż Virtuti Militari kl. V. W sierpniu 1915 r. wszedł w skład misji specjalnej, która udała się do Warszawy. Potem został osobistym adiutantem Józefa Piłsudskiego. Od stycznia do 30 marca 1917 roku był słuchaczem Kursu Oficerów Sztabu Generalnego w Warszawie. 10 sierpnia 1917 roku został zwolniony z Legionów Polskich bez prawa noszenia munduru[4].

W 1918 r. jako członek Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) w trakcie przejazdu przez Moskwę do Murmańska aresztowany przez CzK, osadzony na Łubiance i uwolniony w wyniku osobistego wstawiennictwa Leona Berensona (adwokata Feliksa Dzierżyńskiego w procesach w czasach carskich). Bronisława Berenson po rozstaniu z mężem została żoną Wieniawy.

Służba w Wojsku Polskim 1918-1938

Jako adiutant Piłsudskiego brał udział w przygotowaniu wyprawy wileńskiej w 1919 roku i kampanii kijowskiej w 1920 roku, oraz uczestniczył w Bitwie Warszawskiej. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej dowodził także jednostkami kawalerii, m.in. pełnił obowiązki szefa sztabu 1 Dywizji Jazdy. Odznaczony Krzyżem Walecznych. 11 czerwca 1920 roku został zatwierdzony w stopniu podpułkownika z dniem 1 kwietnia 1920 roku, w kawalerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[5].

Był świadkiem na ślubie Piłsudskiego i Aleksandry Szczerbińskiej, który odbył się 25 października 1921 w Belwederze[6].

W listopadzie 1921 roku został mianowany attaché wojskowym w Bukareszcie, tam wziął udział w pracach nad konwencją polsko-rumuńską podpisaną w kwietniu 1922 roku. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 8. lokatą w korpusie oficerów jazdy[7].

Z dniem 1 sierpnia 1923 roku, po wycofaniu się Józefa Piłsudskiego z życia publicznego, został przeniesiony w stan nieczynny na okres jednego roku[8][9]. 1 sierpnia 1924 roku powrócił ze stanu nieczynnego do służby czynnej z równoczesnym odejściem do 19 Pułku Ułanów Wołyńskich w Ostrogu na Wołyniu[10]. 5 września 1924 roku otrzymał przeniesienie do 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Warszawie bez prawa do należności za przeniesienie[11]. 1 listopada 1924 roku został odkomenderowany na roczny Kurs Doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie[12]. 1 grudnia 1924 roku awansował na pułkownika ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku i 4. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[13][14]. 15 października 1925 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przeniesiony do Inspektoratu Armii Nr II w Warszawie na stanowisko pierwszego referenta. Razem z nim, na stanowisko drugiego referenta, został skierowany kolega szkolny podpułkownik Sztabu Generalnego Ignacy Boerner. Inspektorem Armii Nr II był generał broni Lucjan Żeligowski, a od 14 stycznia 1926 roku obowiązki inspektora czasowo pełnił generał dywizji Juliusz Malczewski, dowódca Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie. Ponadto stanowisko I oficera sztabu inspektora armii zajmował pułkownik Sztabu Generalnego Wacław Jan Przeździecki[15].

24 kwietnia 1926 roku pojedynkował się na szable z Wacławem Drozdowskim, sekretarzem redakcji „Gazety Warszawskiej”[16]. 4 marca 1927 roku wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego Nr I w Warszawie został skazany na karę pięciu dni aresztu z zawieszeniem jej wykonania na okres dwóch lat.

24 września 1926 roku został przeniesiony z Inspektoratu Armii Nr II do 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Warszawie na stanowisko dowódcy pułku[17]. 31 października 1927 roku został mianowany I oficerem sztabu w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych z zachowaniem stanowiska dowódcy 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego[18][19]. 12 marca 1929 roku został mianowany pełniącym obowiązki komendanta garnizonu i placu miasta stołecznego Warszawy[20]. 31 marca 1930 roku został zatwierdzony na tym stanowisku[21]. 25 października 1930 roku został mianowany dowódcą I Brygady Kawalerii w Warszawie i czasowo pełniącym obowiązki dowódcy 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie[22]. 6 listopada 1930 roku przekazał pułkownikowi Stefanowi Strzemieńskiemu obowiązki komendanta garnizonu i placu miasta stołecznego Warszawy, a następnego dnia objął obowiązki dowódcy brygady i pełniącego obowiązki dowódcy dywizji[23].

10 grudnia 1931 roku Prezydent RP, Ignacy Mościcki awansował go na generała brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1932 roku i 1. lokatą w korpusie generałów[24][25]. Obowiązki dowódcy 2 Dywizji Kawalerii i 1 Brygady Kawalerii w Warszawie pełnił przez siedem lat. W kwietniu 1937 roku, w ramach przeprowadzonej reorganizacji kawalerii, został dowódcą Dywizji Kawalerii w Warszawie[26]. W tym samym roku powierzono mu równocześnie funkcję generała inspekcjonującego[27]. Dywizją dowodził do 14 maja 1938 roku. 27 maja 1938 roku Prezydent RP, Ignacy Mościcki awansował go na generała dywizji ze starszeństwem z 1 maja 1938 roku i 1. lokatą w korpusie generałów. Awans ten umożliwiał mu pełnienie służby czynnej do 1941 roku. W tym samym czasie został przeniesiony w stan nieczynny i skierowany do dyplomacji[28].

Życie towarzyskie i artystyczne

Równolegle do sprawowanych funkcji w Wojsku Polskim, Bolesław Wieniawa-Długoszowski realizował się jako literat, pisząc oraz tłumacząc utwory literackie. Jednym z przykładów tłumaczeń są powieści francuskiego pisarza Marcela Duponta – Generał Lassalle oraz Szable w garść. Dziesięć bojów kawaleryjskich. Jednym z jego najbardziej znanych wierszy to Ułańska Jesień. Był bohaterem karykaturalnych przedstawień w Szopkach Pikadora, a niektórzy uważają, że był jednym z autorów[29]. O jego wysokiej pozycji wśród literatów świadczy obecność przy najbardziej prestiżowym stoliku w Małej Ziemiańskiej w towarzystwie m.in. poetów z grupy „Skamander” oraz Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Uczęszczał również do innych modnych miejsc Warszawy, m.in. Adrii, restauracji Simona i Steckiego, Oazy, winiarni Fukiera, czy restauracji Hotelu Europejskiego[30].

Służba dyplomatyczna

Po rezygnacji Alfreda Wysockiego w maju 1938 został mianowany ambasadorem RP w Rzymie (przy Kwirynale)[31] i sprawował ten urząd do 13 czerwca 1940. 25 września 1939 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki wyznaczył go na swego następcę na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju – zgodnie z art. 24 Konstytucji kwietniowej[32]. Wieniawa powiadomiony o nominacji opuścił Włochy i udał się pociągiem przez Szwajcarię do Paryża by objąć urząd. Ze względu na sprzeciw rządów Francji i Wielkiej Brytanii, oraz antypiłsudczykowsko nastawionego Władysława Sikorskiego wobec jego nominacji, zrzekł się następstwa na urzędzie Prezydenta RP. Decyzja o wyznaczeniu następcy została odwołana 29 września 1939 roku[33]. Po klęsce Francji w 1940 roku udał się do Portugalii, następnie wyjechał do USA. W marcu 1942 roku otrzymał nominację na stanowisko posła RP na Kubie.

Samobójstwo

1 lipca 1942 r. popełnił samobójstwo, skacząc z tarasu na trzecim piętrze domu, w którym mieszkał w Nowym Jorku przy ulicy Riverside Drive 3. Oficjalnym i najbardziej rozpowszechnionym wytłumaczeniem odebrania sobie przez Wieniawę życia było rozgoryczenie odsunięciem go od bieżących spraw pogrążonej w wojnie Polski, czego ostatecznym dowodem było wysłanie go przez rząd polski w Londynie na odległą i pozornie nieistotną placówkę. Okoliczności i motywy śmierci generała pozostają jednak do dziś przedmiotem dyskusji historyków[34].

W nowojorskim pogrzebie generała uczestniczył m.in. George Patton. W 1990 prochy Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego przeniesiono na Cmentarz Rakowicki.

Jego bratankami byli Andrzej Długoszowski oraz Marek Długoszowski.

Ordery i odznaczenia

Bolesław Wieniawa-Długoszowski (drugi od prawej) obok Józefa Becka (drugi od lewej) podczas spotkania legionistów w Krakowie,
lata 30.
Herb Wieniawa
Polskie
Zagraniczne

Upamiętnienie

Wacław Wareda, bohater powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza Kariera Nikodema Dyzmy wzorowany był na Wieniawie-Długoszowskim[50][51].

Film dokumentalny
Pierwszy ułan Drugiej Rzeczypospolitej (1994), scenariusz i reżyseria: Zygmunt Adamski

Przypisy

  1. ↑ Zarządzenie o powołaniu Wieniawy-Długoszowskiego na następcę Prezydenta zostało ogłoszone w „Monitorze Polskim” z 25 września 1939 r. – od tej daty de iure Długoszowski był Następcą Prezydenta. Zarządzenie Ignacego Mościckiego wyznaczające na następcę Prezydenta RP Raczkiewicza i uchylające zarządzenie z 17 września 1939 r. o następstwie Długoszowskiego zawierało m.in. taką treść: „Z chwilą ogłoszenia niniejszego zarządzenia – zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dn. 17 września 1939 r. o wyznaczeniu generała Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego na następcę Prezydenta Rzeczypospolitej traci moc obowiązującą”. To zarządzenie ukazało się w „Monitorze Polskim” z dnia 29 września 1939 r. Tak więc od 25 września 1939 r. do 29 września 1939 r. Wieniawa był następcą Prezydenta Rzeczypospolitej.
  2. ↑ Ludwik Hass, Ambicje rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905-1928. Warszawa 1984, s. 232.
  3. ↑ Ostatnio jeden z wierszy stał się inspiracją dla pomnika ułana z dziewczyną w Grudziądzu, odsłoniętego w 2008 r.
  4. ↑ Odprawy Komendy Legionów Polskich, Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. I.120.1.295b, s. 519 [1].
  5. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 24 z 30 czerwca 1920 roku, poz. 620.
  6. ↑ Lech Królikowski: Warszawskie adresy marszałka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 75. ISBN 83-01-10291-8.
  7. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 154.
  8. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 39 z 20 czerwca 1923 roku, s. 402.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 675.
  10. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 74 z 2 sierpnia 1924 roku, s. 425.
  11. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 90 z 5 września 1924 roku, s. 506.
  12. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 78 z 12 sierpnia 1924 roku, s. 445.
  13. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 731.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 537, 597.
  15. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 106 z 15 października 1925 roku, s. 571.
  16. ↑ Sprawa płk. SG Wieniawy-Długoszowskiego, „Polska Zbrojna” Nr 46 z 16 lutego 1927 roku, s. 5.
  17. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 39 z 24 września 1926 roku, s. 317.
  18. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 25 z 31 października 1927 roku.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 287, 336.
  20. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 89.
  21. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 102.
  22. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 4.
  23. ↑ „Polska Zbrojna” Nr 305 z 7 listopada 1930 roku, s. 4.
  24. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 10 z 11 grudnia 1931 roku, s. 395. Prezydent RP zezwolił „na nałożenie odznak nowych stopni przed 1 stycznia 1932”.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 14, 494, 497.
  26. ↑ Obsada wyższych dowództw lipiec 1937 rok, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1/121, s. 8.
  27. ↑ Tomasz Kośmider, Toruński Inspektorat Armii w systemie obronnym państwa polskiego w latach 1921–1939, Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009, s. 257, ISBN 978-83-7543-082-0, OCLC 750776270.
  28. ↑ Jacek M. Majchrowski, Ulubieniec Cezara, s. 193, 203, 205.
  29. ↑ Jan Lechoń i inni, Szopki 1922-1931 Pikadora i Cyrulika Warszawskiego, Tadeusz Januszewski (red.), Warszawa: Iskry, 2013, s. 67, 72, ISBN 978-83-244-0165-9 (pol.).
  30. ↑ Grzegorz Kuba, Wie Warszawa, kto Wieniawa: Ziemiańska, Adria, Fukier Europejski – warszawskie miejsca spotkań Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, [w:] Marcin Białas (red.), Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego., „Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego.”, numer 1(3), 2015, s. 125–140, ISSN 2354-0435.
  31. ↑ Gen. Wieniawa-Długoszowski ambasadorem R. P. przy Kwirynale. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 101 z 6 maja 1938. 
  32. ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej (M.P. z 1939 r. nr 213, poz. II).
  33. ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej (M.P. z 1939 r. nr 214-217, poz. III).
  34. ↑ Dariusz Baliszewski: Ostatni skok pierwszego ułana, „Wprost” Numer: 27/2004 (1127) wersja elektroniczna [2] Generał Wieniawa-Długoszowski popełnił samobójstwo – depeszował 2 lipca 1942 r. do prezydenta Władysława Raczkiewicza konsul generalny w Nowym Jorku Sylwin Strakacz. – Rozmawiałem z nim telefonicznie na 15 minut przed śmiercią, komunikując mu telegram MSZ w sprawie przydziału samochodu dla poselstwa w Hawanie. Według tej depeszy, w kieszeni pidżamy zmarłego policja znalazła kartkę następującej treści: Myśli plączą mi się w głowie i łamią jak zapałki lub słoma. Nie mogę spamiętać najprostszych nazw miejscowości, nazwisk ludzi oraz proste wypadki z mego życia. Nie czuję się w tych warunkach na siłach reprezentować Rząd, gdyż miast pożytku, mógłbym szkodzić sprawie. Zdaję sobie sprawę, że popełniam zbrodnię wobec żony i córki, zostawiając je na pastwę losu i obojętnych ludzi. Proszę Boga o opiekę nad nimi. Boże, zbaw Polskę. B. Historycy, analizując już po wojnie dramatyczny list Wieniawy, nie mogli zrozumieć, co miał on na myśli, pisząc o reprezentowaniu rządu. Każdy dyplomata reprezentuje nie rząd, lecz kraj – a Wieniawa doskonale o tym wiedział. Dlaczego – pytano – skoro nie czuł się na siłach objąć placówkę w Hawanie, po prostu nie złożył dymisji? Dlaczego z tego powodu ktokolwiek miałby odbierać sobie życie? Największe wątpliwości budziła jednak forma listu: częściowo został napisany piórem na świstku papieru, lecz ostatnie słowa „Boże, zbaw Polskę” dopisano ołówkiem. To byłby niezwykle rzadki wypadek pisania listu samobójczego „na raty”. Podobnie jak złożenie podpisu jedną literą „B.”, choć nigdy w tej formie nie sygnował żadnego dokumentu. Nie rozumiano wielu spraw. Nie rozumiano, jak mógł tak ważny list zaginąć po wojnie w policyjnych archiwach, uniemożliwiając tym samym weryfikację czy choćby analizę grafologiczną.(…) Nie rozumiano też, jak to możliwe, by człowiek, u którego nie można było zaobserwować żadnych symptomów depresji czy zdenerwowania, a według świadectwa żony i córki, witający je rano w znakomitym nastroju, prowadzący rozmowy telefoniczne o nowej pracy w służbie dla ukochanego państwa wyszedł na taras i rzucił się na bruk. I – co najdziwniejsze dla tych, którzy go znali – miałby to uczynić w pidżamie? (…) Do spotkania obu generałów (Sikorskiego i Wieniawy) w Waszyngtonie doszło jeszcze w kwietniu 1941 r., podczas pierwszej podróży generała Sikorskiego do USA. Rozmowa przebiegała bez świadków. Zapewne w jej wyniku Sikorski postanowił powierzyć Wieniawie w marcu 1942 r. stanowisko posła RP w Hawanie. W tej sprawie historia notuje niemało nieporozumień. Przyjmuje się oto, że Sikorski zadrwił z pragnącego walczyć Wieniawy, że przeznaczył dla niego drugorzędne stanowisko i peryferyjną placówkę. Nie brakuje głosów, że właśnie owa domniemana złośliwość Sikorskiego legła u podstaw decyzji o samobójstwie. Prawda wydaje się jednak inna. Placówka w Hawanie była dla Ameryki tym, czym dla Europy placówki w Ankarze czy Lizbonie. (por. Jan Kowalewski red.) Tu krzyżowały się najtajniejsze nici wywiadów państw biorących udział w wojnie. Wieniawa ze swym doświadczeniem w tajnej dyplomacji i perfekcyjną znajomością sześciu języków obcych wydawał się człowiekiem wymarzonym do objęcia tego stanowiska. Kupował zresztą letnie garnitury i przygotowywał się do nowej misji. Bilety lotnicze do Hawany zostały kupione na 2 lipca.(...).
  35. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Czy wiesz kto to jest?. Stanisław Łoza (red.). Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 795.
  36. ↑ 10 listopada 1938 „za wybitne zasługi w służbie państwowej” M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592.
  37. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 9/1934, s. 105.
  38. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 15 z 11.11.1928.
  39. ↑ Odznaczenie orderem „Polonia Restituta”. „Gazeta Lwowska”, s. 8, nr 260 z 11 listopada 1928. 
  40. ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 – pkt B, ust. 38.
  41. ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 – pkt A, ust. 7.
  42. ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2036 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1570).
  43. ↑ 17 marca 1930 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska” M.P. z 1930 r. nr 98, poz. 143.
  44. ↑ Rocznik Polskiej Akademii Literatury, Warszawa 1937, s. 263.
  45. ↑ Lista Nr 1 PP. Generałów posiadających warunki do otrzymania „Odznaki Pamiątkowej GISZ” zatwierdzona 11 maja 1936 roku przez Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, generała dywizji Edwarda Rydza-Śmigłego, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1/106, s. 81.
  46. ↑ 6 sierpień: 1914 – 1934, Warszawa: Zarząd Główny Związku Legjonistów Polskich, 1934, s. 20.
  47. ↑ {{Cytu j pismo | tytuł = Dekoracja polskich oficerów orderami Legii Honorowej | czasopismo = Gazeta Lwowska | strony = 1 | data = Nr 84 z 15 kwietnia 1937 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=40576}}
  48. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 9/1934, s. 121.
  49. ↑ Dziennik Personalny nr 27 z 19 sierpnia 1922 r. s. 618.
  50. ↑ Prof. Wołos: w maju 1926 r. na ulicach Warszawy nie doszło do wojny domowej. dzieje.pl. [dostęp 2018-12-24].
  51. ↑ Wacław Wareda. Ulubiony ułan marszałka. interia.pl. [dostęp 2018-12-24].

Bibliografia

  • Dzienniki Personalne Ministra Spraw Wojskowych.
  • Roczniki Oficerskie 1923, 1924, 1928 i 1932.
  • Mariusz Urbanek, Wieniawa. Szwoleżer na Pegazie, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1990
  • Jacek M. Majchrowski, Ulubieniec Cezara. Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Zarys biografii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich-Wydawnictwo, Wrocław 1990, ISBN 83-04-03433-6.
  • Wojciech Grochowalski, Ku chwale Wieniawy, Łódź 2001
  • Wojciech Grochowalski, Boleslaw Wieniawa-Dlugoszowski. Wiersze i piosenki, Łódź 2002
  • Cezary Leżeński / Lesław Kukawski: O kawalerii polskiej XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 70. ISBN 83-04-03364-X.
  • Grzegorz Kuba, Wie Warszawa kto Wieniawa, Ziemiańska, Adria, Fukier, Europejski – warszawskie miejsca spotkań Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, Warszawa 2015 nr 1(3), ISSN 2354-0435.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bolesław_Wieniawa-Długoszowski&oldid=56908673”