Zatoka Kalifornijska
Zatoka Kalifornijska (Morze Korteza, ang. Gulf of California lub Sea of Cortés, hiszp. Golfo de California lub Mar de Cortés) - duża i wąska zatoka leżąca na wschodnim Pacyfiku, rozpościerająca się wzdłuż północno-zachodniego wybrzeża Meksyku. Od zachodu zamyka ją górzysty Półwysep Kalifornijski a od wschodu kontynentalne wybrzeże meksykańskie.
Zatoka ma 1200 km długości a jej średnia szerokość sięga 153 km (u wyjścia 320 km). Ogólna powierzchnia wynosi 160 tys. km ². Można ją podzielić na dwie części, które oddziela od siebie zwężenie wyznaczone przez wyspy Angel de la Guarda i Tiburón. Północna część jest stosunkowo płytka, głębokość rzadko przekracza tu 180 m. W południowej części występuje kilka obniżeń, najgłębsze z nich ma ponad 3 tys. m. Występują tu jedne z największych pływów na Ziemi - na północnym krańcu poziom wody w zatoce może podnieść się aż o 9 metrów.
Wpadają do niej rzeki: Kolorado (poprzez deltowate ujście u podnóża Zatoki) oraz Fuerte, Mayo, Sinaloa, Sonora, Yaqui z nadbrzeżnej wschodniej równiny. Główne porty morskie leżące nad jej brzegami to: La Paz na Półwyspie Kalifornijskim i Guaymas na po drugiej wschodniej stronie Zatoki.
Spotyka się tu ponad 890 gatunków ryb, z których ok. 90 to endemity, toteż zatoka jest swoistym laboratorium do badań podmorskiego życia. Znajdują się tu bogate w ryby łowiska (m.in. krewetki, tuńczyki i sardynki). Na południowo-zachodnim wybrzeżu poławia się perły. Ponadto występują tu okresowo liczne migrujące gatunki ssaków morskich, takich jak chociażby: humbaki. Spotyka się też żółwie morskie. Występuje tu także nieuchwytny morświn nazywany po hiszpańsku vaquita, czyli "krówka" - odkryty w 1958 roku gdy na plaży Półwyspu Kalifornijskiego znaleziono trzy czaski tych zwierząt. W południowym rejonie zatoki w rowie tektonicznym Guaymas - mającym prawie 2000 metrów głębokości - żyją organizmy czerpiące energię z siarkowodoru, wydobywającego się z wylotów hydrotermalnych. Należą do nich między innymi kolonie rurkoczułkowców. Oprócz rybołówstwa przemysłowego region ten jest "mekką" wędkarzy sportowych.
Zatoka została odkryta w 1532 przez ekspedycję pod dowództwem Nuñeza de Guzmána, którą wysłał Hernán Cortés, przy czym nie zdawano sobie początkowo sprawy iż akwen ten jest zatoką. Trzy lata później sam Cortés poprowadził drugą wyprawę w ten rejon, tym razem przekroczono Zatokę i udano się na Półwysep Kalifornijski. Ale dopiero w 1539 ostatecznie potwierdzono, iż Półwysep Kalifornijski nie jest wyspą (dzięki ekspedycji Francisco Uloy). Francisco Uloa nazwał Zatokę Mar Bermejo ("Morze Vermillona") ze względu na dużą ilość czerwonego planktonu obecnego w jej wodach. Natomiast badacz oceanów Jacques-Yves Cousteau ze względu na czystość akwenu i niezwykłej bioróżnorodności nazwał ją akwarium świata
Źródła
- Przebudźcie się! maj 2008, str.24,25 Przepiękna zatoka