Zbrodnia w Niemilii
 Położenie Niemilii (jako Niemylnia) na austro-węgierskiej mapie sztabowej z ok. 1910[1] | |
| Państwo |
|
|---|---|
| Miejsce | |
| Data | |
| Liczba zabitych |
126 |
| Typ ataku | |
| Sprawca | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
 50°54′28,6″N 26°56′11,8″E/50,907944 26,936611
| |
Zbrodnia w Niemilii – zbrodnia we wsi Niemilia, w powiecie kostopolskim w dawnym województwie wołyńskim. Ofiarą zbrodni padło 126 Polaków. Sprawstwo zbrodni popełnionej 26 lub 27 maja 1943 r. nie zostało jednoznacznie rozstrzygnięte. Jako napastnicy wymieniani się członkowie Siczy Poleskiej[2] lub też, co bardziej prawdopodobne, ze względu na inne popełnione na tym obszarze zbrodnie, UPA[3].
Przed zbrodnią
[edytuj | edytuj kod]W marcu 1943 z inicjatywy Leopolda Gardego ps. „Beskid”, członka konspiracji AK, została zorganizowana samoobrona. Liczyła ona 50 osób i posiadała kilka karabinów. Od końca marca Polacy przez 2 tygodnie udzielili gościny Ukraińcom z Bystrzyc, którzy uciekli ze swojej wsi przed spodziewaną pacyfikacją niemiecką.
W kwietniu 1943 w lesie upowcy zamordowali 17-letnią Jadwigę Kutasiewicz, listonoszkę.
Zbrodnia
[edytuj | edytuj kod]O świcie 26 lub 27 maja 1943 r. kilka uzbrojonych grup upowców wtargnęło do wsi. Wśród napastników rozpoznano wielu mieszkańców z okolicznych wsi z gminy Ludwipol. Napastnicy wdzierali się do domów zabijając swe ofiary siekierami, nożami i widłami. Próbujących uciekać lub bronić się zabijano z broni palnej. Po masakrze wieś ograbiono z dobytku i spalono około 51 zagród. Zaskoczona samoobrona nie stawiła żadnego zorganizowanego oporu, ocalał m.in. Mateusz Reszczyński, który widłami zabił 4 napastników i skrył się pod ciałami zabitych.
Następnego dnia z Bystrzyc przyjechali żandarmi niemieccy, pod osłoną których ewakuowano ocalonych. Rannym udzielono pomocy w Bystrzycach, a potem przewieziono do szpitala w Kostopolu. Większości ofiar, ze względu na stopień zmasakrowania zwłok, nie dało się zidentyfikować. Wszyscy zostali pochowani we wspólnej mogile koło posesji Franciszka Żygadły.
Upamiętnienie ofiar
[edytuj | edytuj kod]W latach 70. XX w. (lub około 1980 roku) mogiła została ogrodzona, obok ustawiono obelisk. Na pomniku widniał napis: „Tu pochowanych jest 170 mieszkańców wsi Niemilja rozstrzelanych przez Burżuazyjnych Nacjonalistów Ukraińskich w 1943 roku. Wieczna pamięć”. Został on później zniszczony, a obecnie na miejscu mogiły znajduje się jedynie kurhan pokryty trawą[4][2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Komplet austro-węgierskich map w skali 1:200 z roku 1910
- ↑ a b Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 272-274, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
- ↑ G. Motyka, Ukraińska partyzantka, Warszawa, Rytm 2006, s.320
- ↑ NIEMILJA. www.wolyn.ovh.org. [dostęp 2015-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-20)]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.