[go: nahoru, domu]

Przejdź do zawartości

Acroloxus

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Acroloxus[1]
Beck, 1838
Ilustracja
Przyczepka jeziorna w Jeziorze Bodeńskim
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

mięczaki

Gromada

ślimaki

Podgromada

Heterobranchia

Infragromada

Euthyneura

(bez rangi) Tectipleura
Nadrząd

Hygrophila

Nadrodzina

Lymnaeoidea

Rodzina

przyczepkowate

Rodzaj

Acroloxus

Typ nomenklatoryczny

Patella lacustris Linnaeus, 1758

Synonimy
  • Ancylus (Acroloxus) H. Beck, 1838[2]
  • Costovelletia Starobogatov, 1991[2]
  • Dinarancylus Starobogatov, 1991[2]
  • Velletia J.E. Gray, 1840[2]

Acroloxusrodzaj ślimaków z rodziny przyczepkowatych (Acroloxidae), o charakterystycznej, czapeczkowatej muszli, występujących w wodach słodkich w Eurazji oraz, jeden gatunek, w Ameryce Północnej. W Polsce występuje jeden gatunek: przyczepka jeziorna.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj opisany przez H. Becka w 1838 roku, gatunkiem typowym jest przyczepka jeziorna (Acroloxus lacustris)[3][2]. Przez długi czas klasyfikowany w rodzinie przytulikowatych (Ancylidae) ze względu na podobieństwa w morfologii muszli. Ze względu na odrębność pod względem anatomicznym, embriologicznym i genetycznym wydzielony do osobnej rodziny[4]. Według niektórych autorów rodzaj Acroloxus jest jedynym rodzajem rodziny Acroloxidae[4][5].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Przedstawiciele rodzaju występują głównie w północnej Eurazji, ponadto tylko jeden gatunek – A. coloradensis, o charakterze reliktowym, występuje w Górach Skalistych w północno-zachodniej części Stanów Zjednoczonych oraz w Kanadzie[6][4]. W Polsce rodzaj jest reprezentowany przez gatunek typowy: przyczepkę jeziorną[4].

Budowa

[edytuj | edytuj kod]
Rysunek muszli przyczepki jeziornej – widoki z góry i z boku. Widać wyraźnie odchylony na lewo od płaszczyzny strzałkowej szczyt muszli.

Niewielkie ślimaki o lekko asymetrycznej, nieskręconej, czapeczkowatej muszli, jej szczyt jest wygięty w dół ku tyłowi. Wierzchołek muszli jest wyraźnie odchylony w lewą stronę. Otwór muszli jest wąskoeliptyczny[4].

Ciało wykazuje organizację prawostronną. Ujście nerki, przewodu pokarmowego i dróg płciowych znajdują się na prawej stronie ciała. Jama płaszczowa jest silnie zredukowana, płuca brak. Nerka wydłużona, rureczkowata, silnie poskręcana, znajduje się w prawym płacie płaszcza. Brak żołądka mięśniowego. Nibyskrzele jest małe, znajduje się po prawej stronie ciała. Charakterystyczną cechą jest brak rozwidlenia głównego zęba na krawędzi tnącej środkowej płytki raduli[4].

Haploidalna liczba chromosomów: n=18 (podczas gdy u Ancylidae: n=15)[4].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Zajmowane siedliska

[edytuj | edytuj kod]

Zasiedlają różne typy wód, głównie wody stojące.

Odżywianie

[edytuj | edytuj kod]

Zdrapywacze, żywią się glonami i mikroorganizmami peryfitonowymi porastającymi rośliny i zanurzone przedmioty oraz detrytusem.

Oddychanie

[edytuj | edytuj kod]

Pomimo tego, że klasyfikowane w obrębie ślimaków płucodysznych, zwierzęta oddychają tlenem rozpuszczonym w wodzie, funkcje oddechowe spełnia skóra płaszcza i nibyskrzele. Nie wynurzają się dla zaczerpnięcia oddechu[4].

Rozmnażanie

[edytuj | edytuj kod]

Obojnaki[4].

Lista gatunków

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju Acroloxus zaliczane są następujące współczesne gatunki[2]:

oraz gatunki wymarłe, znane tylko ze szczątków kopalnych[2]:

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Acroloxus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d e f g MolluscaBase eds., Acroloxus H. Beck, 1838, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-03-26] (ang.).
  3. H. Beck, Index molluscorum præsentis ævi musei principis augustissimi Christiani Frederici, Hafniæ [1837], s. 124.
  4. a b c d e f g h i Andrzej Piechocki: Mięczaki (Mollusca) : ślimaki (Gastropoda). T. 7: Fauna słodkowodna Polski. Warszawa, Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 169–171. ISBN 83-01-01143-2.
  5. a b c d e Genus summary for Acroloxus. AnimalBase, 2006. [dostęp 2015-12-01]. (ang.).
  6. a b Paul, A.J. & H.F. Clifford, Acroloxus coloradensis (Henderson), a rare North American freshwater limpet, „The Nautilus”, 105 (4), 1991, s. 173–174.