Gwałtu, co się dzieje!
Strona wydania z 1830 | |
Autor | |
---|---|
Typ utworu | |
Data powstania |
1826 |
Wydanie oryginalne | |
Język | |
Data wydania |
1830 |
Gwałtu, co się dzieje! Komedia w trzech aktach – trzyaktowa komedia Aleksandra Fredry z 1826[1].
Komedia powstała w 1826[1]. Prapremiera sztuki miała miejsce w Krakowie 6 maja 1832 (jedyna prapremiera w teatrze krakowskim za życia Fredry)[1]. We Lwowie wystawiono ją 2 marca 1835, zaś w Warszawie dopiero 5 stycznia 1902[1]. Komedia ukazała się po raz pierwszy drukiem w trzecim tomie wydania zbiorowego dzieł Fredry (Lwów, 1830, s. 105–235)[1].
Zachował się odpis na czysto sztuki, wykonany przez obcą osobę z odręcznymi poprawkami autora, przygotowany na potrzeby cenzury lwowskiej[1]. Manuskrypt jest obecnie przechowywany w Bibliotece Narodowej[1]. Na czystopisie pierwotny tytuł Gwałtu, co się dzieje! został skreślony; autor nadpisał nowy tytuł Sprawa w Osieku, a następnie również go przekreślił i powrócił do pierwotnego[1].
Od początku XX w. sztuka była wystawiana przynajmniej 54 razy, w tym dwukrotnie jako spektakl telewizyjny: w 1969 w reżyserii Józefa Wyszomirskiego oraz w 1992 w reżyserii Olgi Lipińskiej[2][3].
Akcja utworu rozgrywa się w Osieku[4]. Komedia opowiada historię kobiet z miasteczka, które, korzystając z niedołęstwa swoich mężów, przejmują rządy w mieście[4]. Dopiero wieść o napadzie Tatarów przywraca władzę mężczyznom[4].
-
1866, Teatr Polski w Krakowie
-
1897, Teatr Miejski w Krakowie
-
1915, Teatr w Domu Królowej Jadwigi
-
1926, Teatr Polski w Katowicach
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Pigoń 1956 ↓, s. 309.
- ↑ Gwałtu, co się dzieje!, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki) [dostęp 2023-09-15] .
- ↑ Aleksander Fredro. Filmpolski.pl. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ a b c Mazanowski 1931 ↓, s. 63.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mikołaj Mazanowski: Aleksander hr. Fredro. Złoczów: W. Zukerkandel, 1931.
- Stanisław Pigoń: Komentarz. W: Aleksander Fredro: Komedie. Seria pierwsza IV. T. 4. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1955, s. 307–423, seria: Pisma wszystkie.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Czystopis komedii w bibliotece Polona