Lophornis

	Lophornis
	Lesson, 1829
	; Przedstawiciel rodzaju – sylfik zielonokryzy (L. chalybea)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	krótkonogie
Rodzina	kolibrowate
Podrodzina	paziaki
Plemię	Lesbiini
Rodzaj	Lophornis
	Typ nomenklatoryczny
	Trochilus ornatus Boddaert, 1783
Synonimy
	Bellatrix Boie, 1831; Polemistria Cabanis & Heine, 1860; Lophomyia Fitzinger, 1863; Paphosia Mulsant & J. Verreaux & E. Verreaux, 1866; Telamon Mulsant & J. Verreaux & E. Verreaux, 1866; Dialia Mulsant & E. Verreaux, 1875; Aurinia Mulsant, 1876; Idas Mulsant, 1876; Cosmorhipis Simon, 1918;
	Bellatrix Boie, 1831; Polemistria Cabanis & Heine, 1860; Lophomyia Fitzinger, 1863; Paphosia Mulsant & J. Verreaux & E. Verreaux, 1866; Telamon Mulsant & J. Verreaux & E. Verreaux, 1866; Dialia Mulsant & E. Verreaux, 1875; Aurinia Mulsant, 1876; Idas Mulsant, 1876; Cosmorhipis Simon, 1918;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lophornis – rodzaj ptaków z podrodziny paziaków (Lesbiinae) w rodzinie kolibrowatych (Trochilidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Środkowej i Południowej^[10]. Według Freymanna i Schuchmanna (2004) przed nastaniem lat 60. XX w. pozyskiwano więcej okazów przedstawicieli Lophornis, niż obecnie. Nie jest pewne, czy ma to związek ze spadkiem liczebności tych kolibrów, czy ze zmianą technik odławiania – stosowaniem sieci ornitologicznych (mist-netting) zamiast odstrzału ptaków^[11].

Morfologia

Długość ciała 6,4–9,7 cm; masa ciała 2,3–3 g^[10].

Systematyka

Etymologia

Lophornis: gr. λοφος lophos „czub, grzebień”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”^[12].
Bellatrix: łac. bellatrix, bellatricis „wojowniczka”, od bellator, bellatoris „wojownik”, od bellare „prowadzić wojnę”, od bellum, belli „wojna”^[13]. Gatunek typowy: Trochilus ornatus Boddaert, 1783.
Polemistria: gr. πολεμιστρια polemistria „wojowniczka, Amazonka”, od πολεμιστης polemistēs „wojownik”, od πολεμος polemos „wojna”^[14]. Trochilus chalybeus Temminck, 1821.
Lophomyia: gr. λοφος lophos „czub”; μυια muia, μυιας muias „mucha” (tj. bardzo mały ptak)^[15]. Gatunek typowy: Trochilus magnificus Vieillot, 1817.
Paphosia: w mitologii greckiej Pafos (gc. Παφος Paphos, łac. Paphos), syn Pigmaliona i posągu, który bogini Afrodyta zamieniła w kobietę, założyciel miasta na Cyprze, którego mieszkańców uważano za zniewieściałych i lubieżnych^[16]. Gatunek typowy: Ornismya helenae DeLattre, 1843.
Telamon: w mitologii greckiej Telamon (gr. Τελαμων Telamōn, łac. Telamon) był Argonautą, królem Salaminy i ojcem Ajasa^[17]. Gatunek typowy: Ornismya (Lophorinus) delattrei Lesson, 1839.
Dialia: łac. dialis „eteryczny, zwiewny”, od Dialis kapłan Jowisza^[18]. Gatunek typowy: Lophornis adorabilis Salvin, 1870.
Aurinia: Aurinia, prorokini lub druidka czczona przez plemiona germańskie^[19]. Gatunek typowy: Lophornis verreauxii Bourcier, 1853.
Idas: w mitologii greckiej Idas (gr. Ίδας Idas, łac. Idas), syn Afareusa i Arene, był Argonautą słynnym ze swojego męstwa i chwały na placu boju oraz mężem Fojbe, córki Leukipposa. Została porwana przez Kastora, zabita za jego cierpienia przez Idasa, który z kolei został zabity przez Polluksa^[20]. Gatunek typowy: Trochilus magnificus Vieillot, 1817.
Cosmorhipis: gr. κοσμος kosmos „ornament”; ῥιπις rhipis, ῥιπιδος rhipidos „wachlarz”, od ῥιψ rhips, ῥιπος rhipos „plecionka”^[21]. Gatunek typowy: Lophornis pavoninus Salvin & Godman, 1882.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[22]:

Lophornis ornatus – sylfik strojny
Lophornis gouldii – sylfik plamkouchy
Lophornis magnificus – sylfik wspaniały
Lophornis brachylophus – sylfik krótkoczuby
Lophornis delattrei – sylfik rdzawoczuby
Lophornis stictolophus – sylfik lśniący
Lophornis verreauxii – sylfik zielonoczelny
Lophornis chalybeus – sylfik zielonokryzy
Lophornis pavoninus – sylfik pawi
Lophornis helenae – sylfik czarnoczuby
Lophornis adorabilis – sylfik białoczuby

Przypisy

↑ Lophornis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ R.–P. Lesson: Histoire naturelle des oiseaux-mouches, ouvrage orné de planches dessinées et gravées par les meilleurs artiste. Paris: Arthus Bertrand, 1829, s. xxxvii. (fr.).
↑ F. Boie. Bemerkungen über Species und einige ornithologische Familien und Sippen. „Isis von Oken”. 1831, s. 544, 1831. (niem.).
↑ J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 3: Schrillvögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1860, s. 63. (niem.).
↑ L. Fitzinger. Über das System und die Charakteristik der natürlichen Familien der Vögel. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 46 (1), s. 235, 1862. (niem.).
↑ ^a ^b É. Mulsant & E. Verreaux. Essai d’une Classification Caractères des Trochilidés. „Mémoires de la Société Impériale des Sciences Naturelles de Cherbourg”. Deuxième Série. 12, s. 219, 1866. (fr.).
↑ É. Mulsant & E. Verreaux: Histoire naturelle des oiseaux-mouches, ou, Colibris constituant la famille des trochilidés. Cz. 2. Lyon: Au Bureau de la Société Linnéenne, 1875, s. ryc. 91. (fr.).
↑ ^a ^b É. Mulsant. Catalogue des oiseaux-mouches ou colibris. „Annales de la Société Linnéenne de Lyon”. Nouvelle série. 22, s. 223, 1875. (fr.).
↑ E. Simon: Notice sur les Travaux Scientifiques. Paris: 1918, s. 38. (fr.).
↑ ^a ^b K.L. Schuchmann: Family Trochilidae (Hummingbirds). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 567–569. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).
↑ L. Nepstad: Lophornis ornatus. Distribution. Cornell Lab of Ornithology: Neotropical Birds Online, 2011. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-22)].
↑ Jobling 2021 ↓, s. Lophornis.
↑ Jobling 2021 ↓, s. Bellatrix.
↑ Jobling 2021 ↓, s. Polemistria.
↑ Jobling 2021 ↓, s. Lophomyia.
↑ Jobling 2021 ↓, s. Paphosia.
↑ Jobling 2021 ↓, s. Telamon.
↑ Jobling 2021 ↓, s. Dialia.
↑ Jobling 2021 ↓, s. Aurinia.
↑ Jobling 2021 ↓, s. Idas.
↑ Jobling 2021 ↓, s. Cosmorhipis.
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Lesbiini Reichenbach, 1853 (wersja: 2021-07-06). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-24].

Bibliografia

James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).

[itis-1] Lophornis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Lesson-2] R.–P. Lesson: Histoire naturelle des oiseaux-mouches, ouvrage orné de planches dessinées et gravées par les meilleurs artiste. Paris: Arthus Bertrand, 1829, s. xxxvii. (fr.).

[Boie-3] F. Boie. Bemerkungen über Species und einige ornithologische Familien und Sippen. „Isis von Oken”. 1831, s. 544, 1831. (niem.).

[Cabanis&Heine-4] J. Cabanis & F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 3: Schrillvögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1860, s. 63. (niem.).

[Fitzinger-5] L. Fitzinger. Über das System und die Charakteristik der natürlichen Familien der Vögel. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 46 (1), s. 235, 1862. (niem.).

[Mulsant&Verreaux1866-6] É. Mulsant & E. Verreaux. Essai d’une Classification Caractères des Trochilidés. „Mémoires de la Société Impériale des Sciences Naturelles de Cherbourg”. Deuxième Série. 12, s. 219, 1866. (fr.).

[Mulsant&Verreaux1875-7] É. Mulsant & E. Verreaux: Histoire naturelle des oiseaux-mouches, ou, Colibris constituant la famille des trochilidés. Cz. 2. Lyon: Au Bureau de la Société Linnéenne, 1875, s. ryc. 91. (fr.).

[Mulsant-8] É. Mulsant. Catalogue des oiseaux-mouches ou colibris. „Annales de la Société Linnéenne de Lyon”. Nouvelle série. 22, s. 223, 1875. (fr.).

[Simon-9] E. Simon: Notice sur les Travaux Scientifiques. Paris: 1918, s. 38. (fr.).

[hbw5-10] K.L. Schuchmann: Family Trochilidae (Hummingbirds). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 567–569. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).

[cor-11] L. Nepstad: Lophornis ornatus. Distribution. Cornell Lab of Ornithology: Neotropical Birds Online, 2011. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-22)].

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=lophornis_Lophornis]-12] Jobling 2021 ↓, s. Lophornis.

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=bellatrix_Bellatrix]-13] Jobling 2021 ↓, s. Bellatrix.

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=polemistria_Polemistria]-14] Jobling 2021 ↓, s. Polemistria.

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=lophomyia_Lophomyia]-15] Jobling 2021 ↓, s. Lophomyia.

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=paphosia_Paphosia]-16] Jobling 2021 ↓, s. Paphosia.

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=telamon_Telamon]-17] Jobling 2021 ↓, s. Telamon.

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=dialia_Dialia]-18] Jobling 2021 ↓, s. Dialia.

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=aurinia_Aurinia]-19] Jobling 2021 ↓, s. Aurinia.

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=idas_Idas]-20] Jobling 2021 ↓, s. Idas.

[CITEREFJobling2021[https://birdsoftheworld.org/bow/key-to-scientific-names/search?q=cosmorhipis_Cosmorhipis]-21] Jobling 2021 ↓, s. Cosmorhipis.

[Mielczarek&Kuziemko-22] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Lesbiini Reichenbach, 1853 (wersja: 2021-07-06). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-24].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]