[go: nahoru, domu]
Przejdź do zawartości

Mikrolistki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mikrolistki brokuła i rzodkiewki uprawiane na tacach plastikowych

Mikrolistki, mikroliście (ang. microgreens)[1][2] – młode siewki roślin, zbierane w fazie pełnego rozwoju liścieni, najczęściej przed wytworzeniem pierwszej pary liści właściwych[3][4]. Wykorzystywane jako produkt spożywczy o wysokiej zawartości składników mineralnych oraz do ozdoby (garnirowania) potraw.

Mikrolistki uprawiane są w podłożach organicznych lub hydroponicznie w podłożach jałowych na specjalnych tacach przy wykorzystaniu światła naturalnego lub też przy świetle sztucznym w uprawach wertykalnych[5]. Od kiełków odróżnia je to, że mikrolistki zawsze ścinane są powyżej poziomu podłoża, a nasiono i korzeń nie wchodzą w skład części jadalnej. W Polsce terminem mikrolistki określa się także często młode pędy (ang. shoots) roślin bobowatych (najczęściej groszku).

Jedną z głównych przyczyn popularności mikrolistków jest potwierdzona badaniami wysoka zasobność w fitoskładniki wykazujące działanie prozdrowotne. Z tego powodu uznawane są one za tzw. żywność funkcjonalną (ang. functional food)[6]. Wśród najistotniejszych zalet mikroliści wymienia się wysoką zawartość składników mineralnych, kwasu askorbinowego, tokoferoli, polifenoli i flawonoidów[7][8].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Według większości źródeł mikrolistki w swej obecnej różnorodności pojawiły się po raz pierwszy w latach 80. XX wieku jako dodatek stosowany do garnirowania potraw i napojów w luksusowych restauracjach w San Francisco i innych miastach na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych[9][10][11]. Moda na mikrowarzywa, wyróżniające się bogactwem kształtów, kolorów i intensywnych smaków, szybko powędrowała stamtąd dalej do restauracji na całym świecie.

W tym samym czasie mikroliście warzyw oraz zbóż (pszenica, jęczmień) zaczęły także zyskiwać popularność w kręgach zainteresowanych zdrowym odżywianiem i medycyną naturalną ze względu na potwierdzone licznymi badaniami właściwości prozdrowotne[12][13].

Znaczenie rynkowe

[edytuj | edytuj kod]

Według raportu Allied Market Research z czerwca 2021 globalny rynek mikrolistków szacowany był w roku 2019 na 1,2 mld USD (z tego dwie piąte przypada na USA)[14]. Badanie przepowiada wzrost tej wartości do poziomu ponad 2 mld USD w roku 2028. Według raportu największy udział w rynku mają tu obecnie mikro-brokuły, najwyższy skumulowany roczny wskaźnik wzrostu (CARG) przewiduje się dla rzodkiewki.

Wyraźny jest również wzrost zainteresowania uprawą mikroliści w ośrodkach badawczych, co widoczne jest po rosnącej w ostatnich latach liczbie publikowanych na ten temat artykułów naukowych[15]. Badacze wskazują między innymi na potencjał wertykalnej uprawy mikrolistków w uzyskaniu niezależności od nieprzewidywalnych warunków klimatycznych. Krótki cykl uprawy umożliwia również szybką odpowiedź na sytuacje kryzysowe takie jak wojna, głód lub klęski żywiołowe[16].

Uprawa

[edytuj | edytuj kod]

Mikroliście uzyskuje się z roślin należących do wielu gatunków w tym: kapustowatych, selerowatych, bobowatych, szarłatowatych, astrowatych, jasnotowatych, wiechlinowatych i rdestowatych.

Uprawę mikrolistków najczęściej cechują: krótki okres od siewu do zbioru (najczęściej nie dłużej niż 14 dni), płytkie podłoże, wysokie zagęszczenie nasion oraz suplementacja światła bądź całkowite zastąpienie światła słonecznego światłem sztucznym, najczęściej lampami fluorescencyjnymi lub LED[16].

Podczas zbioru siewki mają najczęściej od kilku do kilkunastu centymetrów wysokości. Ścinane są powyżej poziomu podłoża, a więc – w odróżnieniu od kiełków – nasiono i korzeń nie są spożywane, co ogranicza potencjalny transfer patogenów. Na część przeznaczoną do konsumpcji składają się więc: hipokotyl, liście zarodkowe, a w niektórych przypadkach także liście właściwe[12][17].

Inaczej niż w przypadku kiełków, których produkcja ze względu na zakażenia patogenami (bakterie, grzyby) jest ściśle regulowana[18], na terenie Unii Europejskiej uprawa mikrolistków nie doczekała się jeszcze ani definicji, ani regulacji prawnych.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Wertykalne farmy. Polski pomysł na rolnictwo w mieście [online], Rzeczpospolita [dostęp 2022-05-01].
  2. ↑ Kiełki i mikrolistki – zdrowie w zarodku [online], agronomist.pl [dostęp 2022-05-01] (ang.).
  3. ↑ Libo Tan i inni, Antioxidant properties and sensory evaluation of microgreens from commercial and local farms, „Food Science and Human Wellness”, 9 (1), 2020, s. 45–51, DOI: 10.1016/j.fshw.2019.12.002, ISSN 2213-4530 [dostęp 2022-04-29] (ang.).
  4. ↑ Marios C. Kyriacou i inni, Micro-scale vegetable production and the rise of microgreens, „Trends in Food Science & Technology”, 57, 2016, s. 103–115, DOI: 10.1016/j.tifs.2016.09.005, ISSN 0924-2244 [dostęp 2022-04-29] (ang.).
  5. ↑ Hsiangting Chen i inni, Consumers’ acceptability and perceptions toward the consumption of hydroponically and soil grown broccoli microgreens, „Journal of Agriculture and Food Research”, 2, 2020, s. 100051, DOI: 10.1016/j.jafr.2020.100051, ISSN 2666-1543 [dostęp 2022-04-29] (ang.).
  6. ↑ Marios C. Kyriacou i inni, Functional quality in novel food sources: Genotypic variation in the nutritive and phytochemical composition of thirteen microgreens species, „Food Chemistry”, 277, 2019, s. 107–118, DOI: 10.1016/j.foodchem.2018.10.098, ISSN 0308-8146 [dostęp 2022-04-29] (ang.).
  7. ↑ Manjula D. Ghoora, Dandamudi Rajesh Babu, N. Srividya, Nutrient composition, oxalate content and nutritional ranking of ten culinary microgreens, „Journal of Food Composition and Analysis”, 91, 2020, s. 103495, DOI: 10.1016/j.jfca.2020.103495 [dostęp 2022-04-29] (ang.).
  8. ↑ Anuj Niroula i inni, Pigments, ascorbic acid, total polyphenols and antioxidant capacities in deetiolated barley (Hordeum vulgare) and wheat (Triticum aestivum) microgreens, „Food Chemistry”, 354, 2021, s. 129491, DOI: 10.1016/j.foodchem.2021.129491, ISSN 0308-8146 [dostęp 2022-04-29] (ang.).
  9. ↑ Danielle Treadwell i inni, Microgreens: A New Specialty Crop, „EDIS”, 2020 (5), 2020, DOI: 10.32473/edis-hs1164-2020, ISSN 2576-0009 [dostęp 2022-05-15].
  10. ↑ Massimiliano Renna i inni, Culinary Assessment of Self-Produced Microgreens as Basic Ingredients in Sweet and Savory Dishes, „Journal of Culinary Science & Technology”, 15 (2), 2017, s. 126–142, DOI: 10.1080/15428052.2016.1225534, ISSN 1542-8052 [dostęp 2022-05-15] (ang.).
  11. ↑ Marios C. Kyriacou i inni, Micro-scale vegetable production and the rise of microgreens, „Trends in Food Science & Technology”, 57, 2016, s. 103–115, DOI: 10.1016/j.tifs.2016.09.005, ISSN 0924-2244 [dostęp 2022-05-15] (ang.).
  12. ↑ a b Marios C. Kyriacou i inni, Micro-scale vegetable production and the rise of microgreens, „Trends in Food Science & Technology”, 57, 2016, s. 103–115, DOI: 10.1016/j.tifs.2016.09.005, ISSN 0924-2244 [dostęp 2022-05-15] (ang.).
  13. ↑ Vito Michele Paradiso, Ongoing Research on Microgreens Nutritional Properties, Shelf-life, Sustainable Production, Innovative Growing and Processing Approaches., Basel, Switzerland 2021, ISBN 978-3-03943-206-6, OCLC 1286302309 [dostęp 2022-05-15].
  14. ↑ Allied Market Research, Global Microgreens Market to Garner $2.04 Billion by 2028: Allied Market Research [online], GlobeNewswire News Room, 2 czerwca 2021 [dostęp 2022-05-15] (ang.).
  15. ↑ Jing Teng, Pan Liao, Mingfu Wang, The role of emerging micro-scale vegetables in human diet and health benefits – an updated review based on microgreens, „Food & Function”, 12 (5), 2021, s. 1914–1932, DOI: 10.1039/D0FO03299A, ISSN 2042-6496 [dostęp 2022-05-15] (ang.).
  16. ↑ a b Preethi Rajan, Rajasekaran R. Lada, Mason T. MacDonald, Advancement in Indoor Vertical Farming for Microgreen Production, „American Journal of Plant Sciences”, 10 (08), 2019, s. 1397–1408, DOI: 10.4236/ajps.2019.108100, ISSN 2158-2742 [dostęp 2022-05-15].
  17. ↑ Lalu Prasad Yadav i inni, Antioxidant Potentiality and Mineral Content of Summer Season Leafy Greens: Comparison at Mature and Microgreen Stages Using Chemometric, „Agricultural Research”, 8 (2), 2019, s. 165–175, DOI: 10.1007/s40003-018-0378-7, ISSN 2249-7218 [dostęp 2022-05-15] (ang.).
  18. ↑ Rozporządzenia wykonawcze Komisji (UE) nr 208/2013, 209/2013, 210/2013, 211/2013 i 704/2014.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mikrolistki&oldid=71260903”