Pomnik Tadeusza Kościuszki w Opocznie
 Pomnik Tadeusza Kościuszki w Opocznie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Miejsce |
plac T. Kościuszki |
| Typ obiektu | |
| Materiał |
piaskowiec |
| Całkowita wysokość |
5 m |
| Data odsłonięcia |
1908 |
| Ważniejsze przebudowy |
15 października 1917 |
Położenie na mapie Opoczna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu opoczyńskiego  | |
Położenie na mapie gminy Opoczno  | |
 51°22′35,9″N 20°17′21,0″E/51,376639 20,289167
| |
Pomnik Tadeusza Kościuszki w Opocznie – pomnik poświęcony Tadeuszowi Kościuszce, przywódcy powstania narodowego z 1794 roku. Znajduje się w centralnym miejscu dawnego Opoczna, na placu jego imienia. Powstał poprzez przekształcenie wcześniejszego obelisku wdzięczności dla cara upamiętniającego uwłaszczenie chłopów w Królestwie Polskim.
Obelisk pierwotnie został wzniesiony w 1908 ze składek mieszkańców Opoczna i wsi Kozenin. Wznosił się na wysokość pięciu metrów, dodatkowo został umieszczony na dwustopniowym podwyższeniu i otoczony niższymi słupami kamiennymi z łańcuchami (elementy te przeniesiono sprzed rozebranej cerkwi św. Włodzimierza). Na pomniku znajdowały się napisy hołdownicze odnoszące się do działalności cesarza Wszechrusi Aleksandra II.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, z okazji 100 rocznicy śmierci generała, pomnik został obniżony, stare napisy usunięte, zaś na zachowanej części obelisku ustawiono gipsowe popiersie Tadeusza Kościuszki. Ten materiał rzeźbiarski ulegał jednak szybkiej erozji, dlatego w latach 20. XX w. wykonano kolejne popiersie tym razem z piaskowca[1][2]. W okresie okupacji hitlerowskiej popiersie zakopano na terenie miejskiej elektrowni, aby nie wpadło w ręce okupanta, a na pustym cokole ustawiono skrzynkę z kwiatami[3].
Uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło 15 października 1917 r.[4] Na cokole wyryto napisy: od strony południowej – „Tadeuszowi Kościuszce rodacy 15 X 1917”, od strony wschodniej – „Że osoba wszelkiego włościanina jest wolna i że mu wolno przenieść się gdzie chce – manifest połaniecki”, od strony północnej – „W stuletnią rocznicę zgonu naczelnika 15 X 1917”, od strony zachodniej – „Wolność! Całość!! Niepodległość, pieczęć T. Kościuszki”. W górnej części cokołu na wszystkich czterech płaszczyznach umieszczono płaskorzeźbę przedstawiającą orła w koronie ze stylizowaną literą S na piersiach.
W 1988 r. przeprowadzono prace konserwatorskie pomnika, w czasie których usunięto starą farbę, mchy i porosty oraz wyrównano powstałe ubytki[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pamiętny listopad 1918 r. w Opocznie – Muzeum Regionalne w Opocznie [online] [dostęp 2024-10-17] (pol.).
- ↑ OPOCZNO, Pomnik Tadeusza Kościuszki [online], OPOCZNO [dostęp 2024-10-24] (pol.).
- ↑ Pomnik Tadeusza Kościuszki [online], SP Opoczno [dostęp 2024-10-20] (pol.).
- ↑ Jan Piotr Dekowski, Opoczno i okolice, wyd. 1, 1977, s. 42-47.
- ↑ Adam Grabowski, Pomnik Tadeusza Kościuszki w Opocznie – Końskie.org.pl [online] [dostęp 2024-10-24] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kirył Sokoł, Aleksander Sosna: Stulecie w kamieniu i metalu. Rosyjskie pomniki w Polsce w latach 1815-1915, MID „Synergia”, Moskwa 2005, ISBN 5-94238-010-4, s. 42-43.