Warszawa Falenica
 nr rej. A-1017 z 1.07.2010 (wiata peronowa z poczekalnią)[1]
| |
 Stacja Warszawa Falenica | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
| Zarządca | |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów |
2 |
| Liczba krawędzi peronowych |
3 |
| Kasy |
|
| Linie kolejowe | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°09′43,3″N 21°12′39,5″E/52,162028 21,210972
| |
Warszawa Falenica – stacja kolejowa Polskich Kolei Państwowych znajdująca się w dzielnicy Wawer w Warszawie, przy ul. Patriotów. Ze stacji można dojechać elektrycznymi pociągami podmiejskimi m.in. do: śródmieścia stolicy, Otwocka, Pilawy i Skierniewic.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1877 roku została otwarta Kolej Nadwiślańska – jedna z najważniejszych linii kolejowych w zaborze rosyjskim. Przebiegała z Mławy, przez Warszawę i Lublin do Kowla (obecnie Ukraina)[2]. Linia stała się dogodnym połączeniem dla mieszkańców Warszawy z popularnymi letniskami w Aninie, Otwocku i w Falenicy[3].
Pierwszy, drewniany budynek stacji powstał 1897 roku[3]. W latach 1905−1910 dodano drugi tor na linii Warszawa–Otwock oraz wybudowano charakterystyczne drewniane budynki stacyjne z wieżyczkami, w Falenicy oraz innych miejscowościach. W tym czasie stacja Falenica została przeniesiona do obecnej lokalizacji w rejonie ulic Patriotów, Bysławskiej, Młodej i Walcowniczej. Pierwotny budynek Kolei Nadwiślańskiej stoi wzdłuż torów, bliżej ulicy Kłodzkiej.
Pierwsza mapa dokumentująca nowe położenie stacji pochodzi z 1915 roku. Stacja miała wtedy trzy tory główne, niski peron dwukrawędziowy oraz dwa niskie perony jednokrawędziowe. Istniały także tory gospodarcze, plac przeładunkowy, rampa, magazyn i wieża wodna. Na peronie zachodnim znajdowała się mała drewniana wiata dla podróżnych, a przy peronie wschodnim – drewniany budynek mieszkalny dla kolejarzy oraz drewniany budynek stacyjny z wieżyczką[4].
W latach 1915–1916 zmieniono rozstaw szyn z szerokotorowego na europejski. Wzniesiono wtedy także duży murowany budynek dworcowy z kasami biletowymi, poczekalnią, bufetem i wieżą obserwacyjną, a także murowany budynek łaźni-szaletu oraz koszary dla żołnierzy[4].
W latach 1935–1936, w czasie elektryfikacji Warszawskiego Węzła Kolejowego, stacja przeszła kolejną dużą modernizację. Przebudowano wtedy układ torowy, wzniesiono wysokie perony przystosowane do obsługi nowoczesnych pociągów elektrycznych serii E91 oraz zmodernizowano murowany budynek stacyjny, łącząc go z peronem przejściem podziemnym. Na miejscu starego drewnianego budynku stacyjnego powstał nowy, murowany budynek nastawni[4].
Budynek dworcowy z 1915 roku został przebudowany w latach 1933–1936 w stylu modernistycznym w związku z projektem elektryfikacji linii Otwock – Warszawa – Pruszków (w tym samym czasie powstały również nowe przystanki, m.in. Międzylesie oraz Anin). Nad peronami stacji całej linii pojawiły się nowoczesne „skrzydlate” wiaty.
20 sierpnia 1942 z rampy stacji wywieziono do obozu zagłady w Treblince ok. 7 tys. Żydów z likwidowanych gett w Falenicy i Rembertowie[5].
Do lat 90. XX wieku dworzec pełnił swoją funkcję kolejową, po czym został opuszczony i zaniedbany. W 2010 roku, po gruntownym remoncie, budynek został przekształcony na potrzeby Kinokawiarni Stacja Falenica. Dzięki staraniom prywatnych właścicieli zachowano zabytkowe elementy, a obiekt zyskał nowe funkcje. Wnętrza zostały zaaranżowane w stylu lat 20. Oprócz kina urządzono tam kawiarnię, księgarnię, zaczęto organizować koncerty w ogrodzie przy stacji stacji, a także warsztaty dla dzieci i spotkania literackie[6].
W 2010 wiaty peronowe z poczekalnią zostały wpisane do rejestru zabytków (wraz z podobnymi wiatami znajdującymi się na przystankach kolejowych na tzw. linii otwockiej: Warszawa Międzylesie, Warszawa Radość, Warszawa Miedzeszyn, Michalin, Józefów oraz Otwock Świder)[1].
Na stacji zatrzymują się pociągi:
| Przewoźnik | Linia | Trasa |
|---|---|---|
| SKM | S1 | Otwock – Warszawa Falenica – Warszawa Śródmieście – Pruszków |
| KM | R7 | Warszawa Zachodnia – Warszawa Śródmieście – Warszawa Falenica – Dęblin |
W roku 2022 dzienna wymiana pasażerska na przystanku wyniosła 2 900 osób[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie (Warszawa), Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2023, s. 63 [dostęp 2024-03-26] [zarchiwizowane 2024-01-26] (pol.).
- ↑ Kolej Nadwiślańska - inwestycja rosyjskiego zaborcy - Historia - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-20] (pol.).
- ↑ a b Stacja Falenica – Mój Wawer [online] [dostęp 2024-06-20] (pol.).
- ↑ a b c Falenica – wędrująca stacja pełna tajemnic | Gazeta Wawerska [online], 9 marca 2023 [dostęp 2024-06-20] (pol.).
- ↑ Tomasz Urzykowski. Kolej rozjeżdża historię. „Gazeta Stołeczna”, s. 1, 24–25 kwietnia 2021.
- ↑ O nas [online], Kinokawiarnia Stacja Falenica [dostęp 2024-06-20] (pol.).
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. dane.utk.gov.pl, 2022. [dostęp 2023-09-17]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Warszawa Falenica w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – www.atlaskolejowy.net
| Warszawa Falenica | ||
| Linia 7 Warszawa Wschodnia – Dorohusk (20,581 km) | ||
  odległość: 1,386 km
|
|
odległość: 1,809 km
|
