Wikipedysta:Adamklimowski/brudnopis/Ania z Zielonego Wzgórza (seria)

Komplet 8 książek L.M. Montgomery o losach Ani Shirley.

Ania z Zielonego Wzgórza - seria powieści kanadyjskiej pisarski Lucy Maud Montgomery, poświęconych losom Ani Shirley - sieroty, przygarniętej przez mieszkające na Wyspie Księcia Edwarda rodzeństwo Cuthbertów. Pierwsza książka z serii ukazała się w 1908 r., a ostatnia - w 1939 r.

Powieści składające się na serię

Lp.	Tytuł oryginalny	Tytuł polski	Data pierwszego wydania	Data pierwszego wydania polskiego
1	Anne of Green Gables	Ania z Zielonego Wzgórza	1908	1911
2	Anne of Avonlea	Ania z Avonlea	1909	1924
3	Anne of the Island	Ania na uniwersytecie	1915	1930
4	Anne of Windy Poplars	Ania z Szumiących Topoli	1936	1959
5	Anne’s House of Dreams	Wymarzony dom Ani	1917	1959
6	Anne of Ingleside	Ania ze Złotego Brzegu	1939	1989
7	Rainbow Valley	Dolina Tęczy	1919	1932
8	Rilla of Ingleside	Rilla ze Złotego Brzegu	1921	1970

Do cyklu należą ponadto zbiory tekstów L.M. Montgomery, w których Ania odgrywa mniejszą rolę:

• Opowieści z Avonlea (ang. Chronicles of Avonlea) z 1912 r.
• Pożegnanie z Avonlea (ang. Further Chronicles of Avonlea) z 1920 r.
• Ania z Wyspy Księcia Edwarda (ang. The Blythes Are Quoted) z 2009 r.
  • Spełnione marzenia (ang. The Road to Yesterday) z 1974 r. - wcześniejsza, niepełna wersja Ani z Wyspy Księcia Edwarda.

W 2008 r. ukazała się książka Droga do Zielonego Wzgórza (ang. Before Green Gables) autorstwa Budge Wilson - oficjalny prequel Ani z Zielonego Wzgórza, zaakceptowany przez spadkobierców L.M. Montgomery.

Opis książek

Ania z Zielonego Wzgórza

Maryla i Mateusz Cuthbertowie, rodzeństwo mieszkające w Avonlea, decyduje się przygarnąć chłopca z sierocińca. Zgodnie z ich zamiarami dziecko pomagałoby Mateuszowi w pracy na rodzinnej farmie Zielone Wzgórze. Sierociniec wysyła jednak przez pomyłkę do Cuthbertów dziewczynkę - 11-letnią Anię Shirley. Poznawszy lepiej zarówno Anię, jak i jej dotychczasowe życie, Maryla podejmuje decyzję, by dziecko pozostało na Zielonym Wzgórzu.

Ania z Avonlea

Ania rezygnuje z marzeń o studiach i decyduje przyjąć posadę nauczycielki w rodzinnej Avonlea. W ten sposób może wciąż mieszkać na Zielonym Wzgórzu i wspierać Marylę w pracy na farmie. Jej dodatkowy obowiązek to opieka nad parą bliźniąt, dziećmi dalekiej krewnej Maryli, którymi nie była w stanie zająć się ich rodzina.

Ania na uniwersytecie

Ania spełnia marzenie z dzieciństwa i rozpoczyna studia na uniwersytecie Redmond (ang. Redmond college). Jej najbliższymi przyjaciółkami na uczelni stają się Priscilla Grant i Izabela Gordon, wspólnie z którymi wynajmuje dom o nazwie Ustronie Patty.

Ania z Szumiących Topoli

Ania otrzymuje posadę kierowniczki wyższej szkoły w Summerside. Jej domem na trzy lata staje się posiadłość o nazwie Szumiące Topole (ang. Windy Poplars). Na powieść składają się listy, jakie Ania wysyła Gilbertowi, studiującemu medycynę na uniwersytecie Redmond.

Wymarzony dom Ani

Ania wychodzi za Gilberta. Nowożeńcy przenoszą się do Glen St. Mary w Zatoce Czterech Wiatrów (ang. Four Winds Point) na Wyspie Księcia Edwarda, gdzie Gilbert przejmuje praktykę lekarską po swoim wuju.

Ania ze Złotego Brzegu

Ania z Gilbertem opuszczają "wymarzony dom" i przeprowadzają się do domu w Glen St. Mary, któremu nadają nazwę "Złoty Brzeg". Tam rodzi się piątka ich dzieci.

Dolina Tęczy

Do Glen St. Mary sprowadza się nowy pastor, wdowiec, który zamieszkuje na plebanii z czwórką swoich dzieci. Rodzeństwo szybko zaprzyjaźnia się z szóstką dzieci Ani i Gilberta. Miejscem zabaw dzieci staje się Dolina Tęczy (ang. Rainbow Valley).

Rilla ze Złotego Brzegu

Główną bohaterką jest Bertha Marilla (zwana Rillą), najmłodsza córka Ani i Gilberta oraz jej losy w okresie, gdy w Europie toczy się I wojna światowa.

Kulisy powstania

Zdjęcie Evelyn Nesbit z 1901 r., wykonane przez Rudolfa Eickemeyera Jr., które było inspiracją dla wyglądu bohaterki L.M. Montgomery.

Inspiracją dla postaci Ani i historii jej życia przed przybyciem na Zielone Wzgórze były opowiadania, publikowane w prasie przez kanadyjskich i amerykańskich autorów. Wiele z tych opowieści przedstawiało losy sierot, noszących imię Ann, i było pisanych wedle tego samego, przewidywalnego schematu (ang. formula Ann). Historię, jaką chciała napisać Montgomery, miało między innymi wyróżniać imię głównej postaci - Anne (sama bohaterka na kartach pierwszej powieści zwraca uwagę Maryli, by ta nazywała ją Anne, nie Ann).

Wygląd bohaterki zainspirowało z kolei zdjęcie młodej kobiety, wycięte przez Montgomery z nowojorskiej gazety Metropolitan Magazine. Zdjęcie to zostało później zidentyfikowane jako fotografia przedstawiająca amerykańską modelkę, Evelyn Nesbit.

Świat przedstawiony

Czas akcji

Akcja książek rozgrywa się na przełomie XIX i XX w. W książce Rilla ze Złotego Brzegu opisane są wydarzenia w okresie, gdy w Europie toczy się I wojna światowa. Teksty z Ani z Wyspy Księcia Edwarda nawiązują z kolei do II wojny światowej.

Miejsce akcji

Położenie Wyspy Księcia Edwarda na mapie Kanady.

Akcja powieści i opowiadań toczy się we wschodniej Kanadzie, na terenie Wyspy Księcia Edwarda i Nowej Szkocji.

Avonlea

Fikcyjna miejscowość, położona na półwyspie, znajdującym się na północnym wybrzeżu Wyspy Księcia Edwarda. Znajdowała się tam farma Zielone Wzgórze (ang. Green Gables), należąca do rodzeństwa Cuthbertów i którą Ania uważała za swój dom.

Fikcyjna miejscowość Avonlea dała nazwę kanadyjskiej miejsowości Avonlea w prowincji Saskatchewan.

Bolingbroke

Mapa topograficzna Wyspy Księcia Edwarda.

Fikcyjne miasto w Nowej Szkocji, w którym urodziła się Ania i gdzie mieszkali jej rodzice, Walter Shirley i Bertha Shirley (z domu Willis).

Glen St. Mary

Fikcyjna wioska na Wyspie Księcia Edwarda, położona ok. 60 mil od Avonlea, w Zatoce Czterech Wiatrów (ang. Four Winds Point). Mieszkali w niej Ania, Gilbert i ich dzieci.

Kingsport

Fikcyjne miasto w Nowej Szkocji, będące siedzibą uniwersytetu Redmond (ang. Redmond College). Znajdował się tam także dom Ustronie Patty (ang. Patty's Place), gdzie Ania mieszkała z przyjaciółkami w trakcie studiów.

Kingsport było zainspirowane Halifaksem, a uniwersytet Redmond - Dalhousie University.

Summerside

Miasto w Nowej Szkocji, w którym Ania mieszkała przez trzy lata, pracując w miejscowej wyższej szkole (Summerside High School).

Polskie tłumaczenia

Okładka trzeciego wydania Ani z Zielonego Wzgórza z 1921 r.

Drugim na świecie przekładem Ani z Zielonego Wzgórza było polskie tłumaczenie z 1911 r. autorstwa Rozalii Bernsztajnowej, oparte na tłumaczeniu szwedzkim autorstwa Karin Lindforss Jensen. Pierwsza część cyklu była tłumaczona na polski co najmniej 14 razy.

Od stycznia 2022 r. wydawnictwo Marginesy publikuje powieści z cyklu w nowym przekładzie Anny Bańkowskiej. Tłumaczka zdecydowała się na wprowadzenie znaczących zmian w stosunku do wcześniejszych wydań, obejmujących w szczególności:

• uwzględnienie fragmentów oryginalnych tekstów, dotychczas pomijanych w polskich tłumaczeniach,
• rezygnacji z tłumaczenia na język polski imion postaci (w ten sposób Ania Shirley stała się Anne Shirley),
• opisywanie miejsc nazwami bliższymi oryginalnemu znaczeniu (w ten sposób farma Green Gables, dotychczas tłumaczona jako Zielone Wzgórza, jest określana jako Zielone Szczyty - przez nawiązanie do pojęcia z zakresu architektury).

Decyzja ta wywołała liczne komentarze, do których nawiązywała sama autorka przekładu:

Przyznaję się do winy: zabiłam Anię, zburzyłam Zielone Wzgórze i pozbawiłam je pokoiku na facjatce. Proszę jednak o łagodny wymiar kary, zważywszy na to, że ktoś kiedyś musiał się podjąć tego niewdzięcznego zadania.

Adaptacje

Data	Tytuł oryginalny	Tytuł polski	Medium	Reżyseria	Kraj produkcji	Uwagi
1919	Anne of Green Gables	Ania z Zielonego Wzgórza	film niemy	William Desmond Taylor	USA
1934	Anne of Green Gables	Ania z Zielonego Wzgórza	film	George Nicholls, Jr.	USA
1940	Anne of Windy Poplars		film	Jack Hively	USA	sequel filmu z 1934 r.
1956	Anne of Green Gables		film telewizyjny	Donald Harron	Kanada
1958	Ania z Zielonego Wzgórza		film telewizyjny	Bohdan Radkowski	Polska
1958	Ania z Avonlea		film telewizyjny	Bohdan Radkowski	Polska
1972	Anne of Green Gables		serial	Joan Craft	Wielka Brytania
1975	Anne of Avonlea		serial	Joan Craft	Wielka Brytania	sequel serialu z 1972 r.
1979	赤毛のアン (Akage no An)	Ania z Zielonego Wzgórza	serial anime	Isao Takahata	Japonia
1985	Anne of Green Gables	Ania z Zielonego Wzgórza	film telewizyjny	Kevin Sullivan	Kanada
1987	Anne of Green Gables: The Sequel	Ania z Zielonego Wzgórza: Dalsze dzieje	film telewizyjny	Kevin Sullivan	Kanada	sequel filmu z 1985 r.
1990	Road to Avonlea	Droga do Avonlea	serial	Kevin Sullivan	Kanada
1998	An Avonlea Christmas		film telewizyjny	Stefan Scaini	Kanada
2000	Anne of Green Gables: The Continuing Story	Ania z Zielonego Wzgórza: Dalsze losy	film telewizyjny	Stefan Scaini	Kanada	sequel filmu z 1987 r.
2001	Anne of Green Gables: The Animated Series	Ania z Zielonego Wzgórza	serial animowany	Lilliane Andre, Richard Allen	Kanada
2008	Anne of Green Gables: A New Beginning	Ania z Zielonego Wzgórza: Nowy początek	film telewizyjny	Kevin Sullivan	Kanada	prequel filmu z 1985 r.
2009	こんにちは アン 〜Before Green Gables, Konnichiwa An 〜Bifō Guriin Gēburusu		serial anime	Katsuyoshi Yatabe	Japonia
2016	L.M. Montgomery's Anne of Green Gables	Ania z Zielonego Wzgórza	film telewizyjny	John Kent Harrison	Kanada
2017	Anne with an E	Ania, nie Anna	serial telewizyjny	Moira Walley-Beckett	Kanada