Wikipedysta:PPAR/brudnopis

Józef Paroński
Chevrolet
	major
Data i miejsce urodzenia	24 stycznia 1907 ; Złoczew (powiat sieradzki)
Data i miejsce śmierci	15 października 1970 ; Warszawa
	Przebieg służby
Lata służby	od 1930
Stanowiska	Dowódca 11 Kompanii Mostów Kolejowych w ramach 2 Batalionu Mostów Kolejowych (1939 r.), Szef saperów Komendy Miasta st. Warszawy w Warszawskim Okręgu Armii Krajowej (1944 r.)
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, wojna obronna 1939, powstanie warszawskie
	Odznaczenia

Józef Paroński ps. "Chevrolet" (ur. 24 stycznia 1907 w Złoczewie, zm. 15 października 1970 w Warszawie) – major Wojska Polskiego, w kampanii wrześniowej 1939 roku i w czasie działań II wojny światowej kapitan inż. saper.

Biografia

Karierę wojskową rozpoczął w Legionowie, gdzie po ukończeniu szkoły wojskowej został inżynierem saperem w 2 Batalionie Mostów Kolejowych . W czasie w kampanii wrześniowej 1939 r. dowódca 11 kompanii mostów kolejowych w ramach 2 bmk, sformowanej podczas mobilizacji alarmowej w dniach 24-27 VIII 1939 r. Od przełomu sierpnia i września, zgodnie z planem mobilizacyjnym, 11 kmk stacjonowała na st. kolejowej Łapy, gdzie po wybuchu wojny aż do 7 września 1939 r. usuwała uszkodzenia spowodowane bombardowaniami lotnictwa niemieckiego, utrzymując przejezdność węzła kolejowego dla polskich transportów wojskowych i ewakuacyjnych. Wobec otrzymania rozkazu wycofania się, w dniach 7-15 września kapitan Józef Paroński poprowadził swoją kompanię przez Białystok, Brześć n/Bugiem i Kowel do Sarn, w drodze wielokrotnie naprawiając uszkodzenia linii kolejowych. Po agresji sowieckiej 17 września kpt. Paroński, wobec braku innych rozkazów, skierował swój oddział najpierw w kierunku mostu na Bugu w Dorohusku, a nastepnie w kierunku Chełma Lubelskiego. Tam 27 września oddział wziął do niewoli około 120 jeńców niemieckich. W okolicach Biłgoraja wzięty razem z oddziałem do niewoli sowieckiej, następnie eskortowany przez Biłgoraj i Szczebrzeszyn do Zamościa. W czasie jednego z transportów jeńców udało mu się uciec i przedostać do Warszawy, przez co uniknął losu polskich oficerów w obozach na Wschodzie.

W konspiracji, gdzie używał pseudonimu „Chevrolet”, dołączył do tworzonego od listopada 1939 r. oddziału saperów kolejowych, który w kwietniu 1940 r. wszedł w skład Związku Odwetu, organizacji sabotażowo-dywersyjnej będącej częścią składową ZWZ. Kapitan Józef Paroński był początkowo dowódcą jednego z kilkuosobowych patroli saperskich, a następnie od sierpnia 1940 r. objął stanowisko referenta (dowódcy) saperów w Rejonie I powiatu warszawskiego – Legionowo. Zadaniem oddziału saperów kolejowych w chwili wybuchu powstania miało być izolowanie warszawskiego węzła kolejowego poprzez zniszczenie linii kolejowych, mostów, wiaduktów oraz urządzeń stacyjnych. Największym osiągnięciem bojowym „Związku Odwetu” w zakresie dywersji kolejowej były: akcja „Wieniec” (7/8 października 1942 r.) oraz akcja „Odwet kolejowy” (16/17 października 1942 r.), w wyniku których wysadzone zostały tory wokół Warszawy, zniszczony jeden most kolejowy i uszkodzony drugi, wykolejonych 8 pociągów niemieckich. Od stycznia 1943 r. do lipca 1944 r. w Kierownictwie Dywersji (Kedyw) Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej.

W momencie wybuchu Powstania Warszawskiego na stanowisku Szefa saperów Komendy Miasta st. Warszawy w Warszawskim Okręgu Armii Krajowej. Znaczącą rolę odegrał w zdobyciu budynku warszawskiej PAST-y, gdzie 20 sierpnia 1944 sam zakładał ładunki wybuchowe.

Na zdjęciu powstańcy z oddziału minerskiego kompani „Koszty” na bazarze Pociejów od strony ulicy Zielnej, w drodze do akcji na PASTę. Minerka Barbara Bańkowska „Dorota” niesie ładunek wybuchowy i lont, za nią Kapitan Józef Paroński „Chevrolet” i Podchorąży Romuald Wirszyłło „Wiktor”.

Po zakończeniu wojny pracował jako inżynier w Biurze Odbudowy Stolicy.

Miejsca pamięci

Mogiła na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
Epitafium w Kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie na Żoliborzu.

Bibliografia

Piotr Zarzycki, 2 Batalion Mostów Kolejowych
Henryk Witkowski, "Kedyw" Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej w latach 1943-1944
Bronisław Lubicz-Nycz, Tomasz Strzembosz, Batalion "Kiliński" AK, 1940-1944
Robert Bielecki, W zasięgu PAST-y
Ryszard Rybka, Rocznik oficerski, 1939: stan na dzień 23 marca 1939
Juliusz Jerzy Malczewski, Bożena Falkowska-Dybowska, Cmentarz Komunalny Powązki dawny Wojskowy w Warszawie: praca zbiorowa